Ülkemizde 2021 yılında meydana gelen trafik kazası sayısı, 2020 yılına göre yüzde 20,59 artışla 1 milyon 186 bin 353'e yükseldi. Bu kazaların 998 bin 390'ı hasarlı, 187 bin 963'ü ise ölümlü yaralanmalı trafik kazalarıydı. Bu üzücü tablonun ne yazık ki gündelik yaşamımızın bir parçası olduğunu kabul etmekteyiz. Bu sebeple trafik kazaları, hukuk sistemi içinde en kapsamlı yargılamaların olduğu hadiselerdendir. Nitekim bir trafik kazası meydana geldiğinde mahiyeti gereği hem ceza hukuku hem tazminat hukuku hem sigorta hukuku hem de idare hukukunun konularına giren alanlarda uyuşmazlıklar ortaya çıkmaktadır. Bu uyuşmazlıkların çözümü için yapılan yargılamalarda; bilirkişi raporları kazanın gerçekte nasıl meydana geldiğinin tespitini, kazanın sorumluları ve kusur oranlarının belirlenmesini sağlamaktadır.
Uygulamada trafik kazası sonucu ceza ve hukuk davaları derdestken işbu dosyalarda aynı olayla ilgili birden çok rapor alınabilmekte ve bu raporlar arasında önemli çelişkiler bulunabilmekte, bu çelişkileri gidermek için tekrar rapor düzenlenmesi istenebilmektedir. Söz konusu dosyalar istinaf ve temyiz aşamalarında iken bu raporlar yine de eksik bulunabilmekte ve tekrar bilirkişilerden rapor talep edilebilmektedir. Tüm bu süreç hem yargılamayı uzatmakta hem de söz konusu kaza sonucu görülen yargılamalarda tarafların adalet duyguları incinebilmektedir.
Bu sebeple hukukçuların da önlerine gelen trafik kazasına ilişkin dosyalarda, bilirkişi raporlarını değerlendirirken ve itirazlarını sunarken maddi gerçeğin ortaya çıkarılması için araştırılması gereken her hususun usulüne uygun şekilde irdelendiğinden emin olmaları gerekmektedir. Ancak araştırmanın kapsamlı olması ve bazı teknik hususlar içermesi, rapora ilişkin itirazların yalnızca tarafların ve tanıkların sözlü beyanlarına dayanılarak yapılması sonucunu doğurmaktadır. Oysaki kazanın meydana gelme sebeplerinin olay anındaki koşullara göre somut delillere dayanılarak objektif verilerle tartışılması hem maddi gerçeğin ortaya çıkmasını hem de yargılama aşamasında tarafların adalet duygusunun tatminini sağlayacaktır.
Bunun için trafik kazası sonrasında delillerin doğru şekilde toplanması, arşivlenmesi ve değerlendirilip rapor haline getirilmesi gereklidir. Usulüne uygun, hiçbir husus atlanmadan toplanan ve saklanan deliller ile oluşturulan bilirkişi raporları, yargılamalarda birden fazla rapora ihtiyaç duyulmasını ya da dosyada birden fazla rapor bulunsa dahi raporlar arasındaki çelişkileri önleyecektir.
Bu çalışma ile trafik kazalarına ilişkin dosyalarda; bilirkişi raporlarını inceleyen hukukçulara, raporların mevzuata ilişkin konularla birlikte teknik konularda da eleştirilmesini sağlayacak bilgiler sunmayı amaçladık. Meslektaşlara faydalı olmasını temenni ederiz.
(Tanıtım Bülteninden)
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ i
GİRİŞ 1
1. Trafik Kazası Nedir? 5
2. Trafik Kazasında Hızın Etkisi 10
A. Görme-Tepki Analizi 13
B. Hız Tespitinde Formüller 19
3. Kaza Sırasında Koruyucu Tertibat Kullanımı 23
4. Araç Kullanırken Cep Telefonu Kullanılması 26
5. Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Araç Sürme ..28
6. Yorgun, Uykusuz Araç Kullanma 31
7. Yayalar Hakkındaki Kurallar 33
8. Yolcularla İlgili Durumlar 38
9. Bisiklet, Elektrikli Skuter, Motorlu Bisiklet ve
Motosiklet Sürücüleri ile İlgili Kurallar 40
10. Trafik Akış Kuralları 41
11. Trafik Işık ve İşaretleri 45
12. Altyapı ve Mühendislik Hataları 48
13. Sürücülerin Davranışları 56
14. Araçların Mekanik Özelliklerinin ve Hasarların
İrdelemesi 59
15. Trafik Kazalarında İlgili Kişilerin Yükümlülükleri... 72
16. Kazada İnceleme ve Araştırma Yapılması Gereken
Alanlar ve Bütüncül Değerlendirme 78
SONUÇ 87
KAYNAKÇA 91