Organizasyon Sorumluluğu (TBK m. 66/111)

SUNUŞ. V

TEŞEKKÜR. IX

KISALTMALAR. XIII

İÇİNDEKİLER. XXI

GİRİŞ. 1

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL BİLGİLER

§ I. ROMA ve İSLAM HUKUKUNDA ADAM ÇALIŞTIRANINSORUMLULUĞU.. 7

A. ROMA HUKUKUNDA ADAMÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞU.. 7

B. İSLAM HUKUKUNDA ADAMÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞU.. 9

§ II. YASAL DAYANAK. 10

A. OR VE eBK 55 HÜKÜMLERİ İLEADAM ÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞUNUN  

     GELİŞİMİ 10

1.OR ve eBK 55 Hükümlerine Genel Bakış. 10

2.Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Gelişimi 13

a.Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Gelişiminin Dayanak Noktaları 13

b.Yargı Kararları 14

(1).İsviçre Federal Mahkemesi Kararları 14

(a).Genel Olarak. 14

(b).Fritöz Olayı Kararı 16

(c).Menfez Çerçevesi Olayı Kararı 16

(d).Dişçi Koltuğu Olayı Kararı 19

(e).Tırmanma Kemeri Olayı Kararı 19

(f).Fortlift Olayı Kararı 19

(2).Yargıtay Kararları 20

(a).Genel Olarak. 20

(b).Beton Direk Olayı Kararı 20

(c).Demiryolu Olayı Kararı 21

(d).Akaryakıt İstasyonu Olayı Kararı 22

c.Adam Çalıştıranın Organizasyona Özen Yükümlülüğüne İlişkin Görüşler 22

(1). Genel Olarak. 22

(2).Organizasyona Özen YükümlülüğününÇalışanın Talimatlandırılması ve  

       DenetlenmesiYükümlülüğünün Kapsamında Olduğu Görüşü. 23

(3). Organizasyona Özen Yükümlülüğününde Yerine Getirilmesi Gerektiği  

       Görüşü. 23

B. TBK'NİN 66. MADDESİHÜKMÜNÜN TANZİM TARZI VE TBK m. 66/III  

     HÜKMÜNE İLİŞKİN GÖRÜŞLER. 25

1.TBK m. 66 Hükmünün Tanzim Tarzı 25

a.Genel Olarak. 25

b.TBK m. 66 Hükmü ve Gerekçesi 27

c.TBK m. 66 Hükmünün eBK m. 55 Hükmüyle Farklılıkları 28

2.TBK m. 66/III Hükmüne İlişkin Görüşler 29

a.Yeni Bir Özen Yükümlülüğü Getirildiği Görüşü. 30

b. Organizasyon Sorumluluğu Görüşü. 32

§ III. ÇALIŞMANIN AMACI VE SORUNUN BELİRLENMESİ 34

§ IV. KARŞILAŞTIRMALI HUKUK BAKIMINDAN ADAM ÇALIŞTIRANIN  

           SORUMLULUĞUVE ORGANİZASYON SORUMLULUĞU.. 37

A. GENEL OLARAK. 37

B. İSVİÇRE TASARI HÜKÜMLERİ 38

1.Sorumluluk Hukukunun Revizyonu ve Birleştirilmesine İlişkin Federal  

    Kanun Ön Tasarısı (VE-OR) 38

a.VE-OR Art. 49a Hükmünün Çıkış Noktası: JÄGGI'nin Organizasyon  

     Sorumluluğu Düşüncesi 38

b.VE-OR Hükümlerinin Hazırlanma Süreci ve VE-OR Art. 49 ve 49a  

     Hükümleri 40

(1).VE-OR Hükümlerinin Hazırlanma Süreci 40

(2).VE-OR Art. 49 ve 49a Hükümleri 42

c.VE-OR Art. 49 ve 49a Hükümlerine Genel Bakış. 43

d.VE-OR Art. 49a Hükmüyle Düzenlenen Organizasyon Sorumluluğuna  

     İlişkin  Eleştiriler 44

(1). JAUN'un Eleştirileri 44

(2). WAESPI'nin Eleştirileri 46

(3). HONSELL'in Eleştirileri 48

2.OR Genel Bölüm 2020 Tasarısı (OR 2020) 49

a.OR 2020 Tasarısı'nın Hazırlanma Süreci 49

b.OR 2020 Tasarısı'nın Organizasyon Sorumluluğuna İlişkin Hükümleri ve

     Tanzim Tarzına Genel Bakış. 50

(1).OR 2020 Tasarısı'nın Organizasyon Sorumluluğuna İlişkin Hükümleri 50

(2).OR 2020 Tasarısı'nın Organizasyon Sorumluluğuna İlişkin  

       Hükümlerinin  Tanzim Tarzına Genel Bakış. 50

3.TBK m. 66 Hükmünün VE-OR ve OR 2020 Hükümleri ile Genel Olarak  

     Karşılaştırılması 52

C. AVRUPA SORUMLULUKHUKUKUNUN ESASLARI (PETL) VE BAŞKASINA  

     VERİLEN ZARARLARDAN SÖZLEŞME DIŞISORUMLULUK (PEL Liab. Dam.)  

     DÜZENLEMESİ 53

1.Avrupa Sorumluluk Hukukunun Esasları (PETL) 53

a.PETL'nin Hazırlanma Süreci ve İşletme Sorumluluğu ile Yardımcı  

    Kişilerden Sorumluluk Hakkındaki Hükümleri 53

(1).PETL'nin Hazırlanma Süreci 53

(2).PETL'nin İşletme Sorumluluğu ile Yardımcı Kişilerden Sorumluluk  

       Hakkındaki Hükümleri 54

b.PETL Uyarınca Yardımcı Kişilerden Sorumluluğun ve İşletme  

     Sorumluluğunun  Yapısı 55

(1).Yardımcı Kişilerden Sorumluluğun Yapısı (PETL Art. 6: 102) 55

(2).İşletme Sorumluluğunun Yapısı (PETL Art. 4: 202) 56

(a).İşletme Sorumluluğunun İspat Yükü Tersine Çevrilmiş Kusur  

       SorumluluğuNiteliği Taşıması 56

(b).Yardımcı Kişi ya da Teknik Ekipman Kullanılmasına Alternatifli  

       Şekilde Dayanılabilmesi 57

(c).İşletme Sorumluluğunun Üreticinin Sorumluluğu ile İlişkisi 58

(d).PETL'nin İşletme Sorumluluğuna İlişkin Düzenlemesi Hakkında  

       Eleştiriler 59

(3).Yardımcı Kişilerden Sorumluluk ve İşletme Sorumluluğu Arasındaki  

       Farklılıklar 61

c.PETL ile VE-OR Art. 49a ve TBK m. 66/III Hükümleri Arasındaki Farklılıklar 62

(1).PETL ile VE-OR Art. 49a Arasındaki Farklılıklar 62

(2).PETL ile TBK m. 66/III Arasındaki Farklılıklar 63

2.Başkasına Verilen Zararlardan Sözleşme Dışı Sorumluluk (PEL Liab. Dam.)  

     Düzenlemesi 64

D. AVUSTURYA, ALMAN VE FRANSIZHUKUKUNDA ADAM ÇALIŞTIRANIN  

     SORUMLULUĞU VE ORGANİZASYON SORUMLULUĞU.. 66

1.Avusturya Hukukunda. 66

a.Genel Olarak. 66

b.ABGB § 1315 Uyarınca İşsahibinin Sorumluluğu. 66

c.Avusturya Tazminat Hukuku Tasarısı (öE) 68

(1).öE'nin Sorumluluğa İlişkin Hükümleri 68

(2).öE Uyarınca İşletenin Sorumluluğu ve Yardımcı Kişilerden Sorumluluk. 69

(a).İşletenin Sorumluluğu (öE § 1304) 69

(b). Yardımcı KişilerdenSorumluluk (öE § 1306)........................................... 72

2.Alman Hukukunda. 73

a.İşsahibinin Sorumluluğu (BGB § 831) 73

(1).Genel Olarak. 73

(2).İşsahibinin Sorumluluğunun Şartları 74

(3).İşsahibinin Sorumluluktan Kurtulması 78

b.Organizasyon Sorumluluğu (BGB § 823) 80

(1).Genel Olarak. 80

(2).Organizasyon Yükümlülüğünün Genel Davranış Yükümlülükleri ile

       İlişkisi 82

(a).Genel Davranış Yükümlülüklerinin Yapısı 82

(b).Organizasyon Yükümlülüğünün Genel Davranış Yükümlülükleri  

       İçerisinde Yer Alması 83

(c).Genel Davranış Yükümlülüklerinin Bir Başkasına Devri ile Organizasyon  

       Yükümlülüğünün Ortaya Çıkması 85

(3).BGB § 831 Kapsamındaki Organizasyon Yükümlülükleri 86

(4).BGB § 823 Uyarınca Organizasyon Sorumluluğu. 88

(a).Organizasyon Yükümlülüğünün İhlali 88

(b).Kusurun Belirlenmesi 90

(c).İspat Yükü. 91

3.Fransız Hukukunda. 91

İKİNCİ BÖLÜM

ORGANİZASYON SORUMLULUĞUNUN YAPISI

§ V. ORGANİZASYON VE ORGANİZASYON SORUMLULUĞU KAVRAMLARIİLE  

          ORGANİZASYONSORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE DAYANDIĞI  

           ESAS. 95

A. ORGANİZASYON VEORGANİZASYON SORUMLULUĞU KAVRAMLARI 95

1.Organizasyon Kavramı 95

a.Organizasyon Kavramının Kökeni ve Çeşitli Anlamları 95

(1).Organizasyon Kavramının Kökeni 95

(2).Organizasyon Kavramının Çeşitli Anlamları 96

(a).Kurum Olarak Anlamı 96

(b).Enstrüman (Araç) Olarak Anlamı 97

(c).Fonksiyon (Düzenleme Faaliyeti) Olarak Anlamı 99

b.Sosyo - Teknik Sistem Olarak Organizasyon. 101

(1).İşletme Bilimi Bakımından Organizasyon. 101

(2).İşletme Bilimi Bakımından Organizasyon ile Organizasyon  

       Sorumluluğu İlişkisi 102

(3).Organizasyon Teorilerine Genel Bakış. 104

(4).Sistem Teorisi ve Sosyo - Teknik Sistem Yaklaşımı 108

(a).Sistem Teorisi 108

(b).Sosyo - Teknik Sistem Yaklaşımı 111

c.TBK m. 66/III Bakımından Organizasyonun Anlamı 113

2.Sorumluluk ve Organizasyon Sorumluluğu Kavramları 116

a.Sorumluluk Kavramına Genel Bakış. 116

b.Organizasyon Sorumluluğu Kavramı 120

B. ORGANİZASYONSORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE DAYANDIĞI  

     ESAS. 125

1.Genel Olarak. 125

2.Organizasyon Sorumluluğunun Hukuki Niteliği 126

a.Kusur Sorumluluğu İlkesinin Zayıflamış Olması 126

b.Organizasyon Sorumluluğunun Hukuki Niteliğine İlişkin Görüşler 133

(1).Genel Olarak. 133

(2).İspat Yükü Tersine Çevrilmiş Kusur Sorumluluğu Görüşü. 135

(3).Olağan Sebep Sorumluluğu Görüşü. 138

c.Organizasyon Sorumluluğunun Olağan Sebep Sorumluluğu Olması 142

d.Organizasyon Sorumluluğunun Kurulmasında Çalışanın Kusurunun  

     Aranmaması 144

3.Organizasyon Sorumluluğunun Dayandığı Esas. 145

§ VI. ORGANİZASYON SORUMLULUĞUNUN ÖZELLİKLERİ VE BENZER  

            KURUMLARDAN AYRILMASI 149

A. ORGANİZASYONSORUMLULUĞUNUN ÖZELLİKLERİ 149

1.Organizasyon Sorumluluğunun Ortaya Çıkış Sebepleri 149

a.Genel Olarak. 149

b.İşletme Yapılarının Zarar Riskini Arttırması 149

c.Menfaat - Risk Dengesi ve Risk İlişkisi 152

d.İspat Sorunu - İşletme Bünyesindeki Zarar Kaynağının Belirlenmesinin  

     Zorluğu. 153

e.İşletenin Zarar Riskine Karşı Tedbir Alma Olanağının Varlığı 154

2.İşletme Organizasyonunun Gerekliliği ve Organizasyon Sorumluluğunun  

    Haksız Fiil Sorumluluğunun Amacına Göreİşlevi 156

a.İşletme Organizasyonunun Gerekliliği 156

b.Organizasyon Sorumluluğunun Haksız Fiil Sorumluluğunun Amacına  

    Göre İşlevi 159

3.Organizasyon Sorumluluğunun Adam Çalıştıranın Sorumluluğundan Bağımsız

     Nitelik Taşıması 162

4.Organizasyon Sorumluluğunda İşletenin Başkasının Fiilinden ya da Kendi  

     Fiilinden Ötürü Sorumlu TutulupTutulmadığının Belirlenmesi 170

a.Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 170

(1).Başkasının/Çalışanın Fiilinden Sorumluluk Görüşü. 171

(2).Kendi Fiilinden Sorumluluk Görüşü. 173

b.İşletenin Kendi Fiilinden Ötürü Sorumlu Olması 173

(1).Organizasyon Sorumluluğu Bakımından Zarara Kaynaklık Eden  

       Olgular 174

(2).Organizasyona Özen Yükümlülüğünün İhlali ile Zarar Arasında  

       Nedensellik Bağının Şart Koşulması 175

(3).İşletenin Organizasyona Özen Yükümlülüğünü Yerine Getirmemesinin  

       Hukuka Aykırılık Teşkil Etmesi 175

B. ORGANİZASYON SORUMLULUĞUNUN BENZER  KURUMLARDAN 

     AYRILMASI. 181

1. Genel Olarak. 181

2. OrganizasyonSorumluluğunun Borçlunun İfa Yardımcılarından 

    Dolayı Sorumluluğundan (TBK m. 116)Ayrılması. 182

3.Organizasyon Sorumluluğunun Adam Çalıştıranın Sorumluluğundan  

     (TBK m. 66/I - II) Ayrılması 184

a. Adam Çalıştıranın Sorumluluğuna GenelBakış. 184

(1).Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Yapısı ve Uygulama Alanı 184

(a).Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Yapısı 184

(b).Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Uygulama Alanı 185

(2).Adam Çalıştıranın Sorumluluğunda Özen Yükümlülüğünün Kapsamı  

       ve Adam Çalıştıranın Kurtuluş KanıtıGetirmesi 187

(a).Genel Olarak. 187

(b).eBK m. 55/I Hükmü Bakımından. 188

(c).TBK m. 66/I - II Hükmü Bakımından. 189

b. Organizasyon Sorumluluğu ile Adam ÇalıştıranınSorumluluğu Arasındaki  

     FarklılıklarınBelirlenmesi ve Sorumlulukların Yarışıp Yarışamayacağı 192

(1).Organizasyon Sorumluluğu ile Adam Çalıştıranın Sorumluluğu  

       ArasındakiFarklılıkların Belirlenmesi 192

(2). Organizasyon Sorumluluğuile Adam Çalıştıranın 

        Sorumluluğunun Yarışıp Yarışamayacağı.196

4.Organizasyon Sorumluluğunun Tehlike Sorumluluğundan (TBK m. 71)  

    Ayrılması 197

a.Genel Olarak. 197

b.Tehlike Sorumluluğunun Şartlarına Genel Bakış. 201

(1).İşletme Faaliyetinin Zarara Sebep Olması 201

(2).İşletmenin Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eder Nitelikte Olması 203

c.Hukuka Uygun İşletme Faaliyetinin Zarara Sebep Olması 204

d.Organizasyon Sorumluluğu ile Tehlike Sorumluluğu Arasındaki Farklılıkların  

     Belirlenmesi ve Sorumlulukların YarışıpYarışamayacağı 207

(1).Organizasyon Sorumluluğu ile Tehlike Sorumluluğu Arasındaki  

       Farklılıkların Belirlenmesi 207

(2).Organizasyon Sorumluluğu ile Tehlike Sorumluluğunun Yarışıp  

       Yarışamayacağı 211

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ORGANİZASYON SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI

§ VII. ORGANİZASYON SORUMLULUĞUNUN OLUMLU ŞARTLARI 218

A. BİR İŞLETMENİN VEİŞLETMEDE BAĞIMLI ÇALIŞTIRMA İLİŞKİSİNİN VAR  

     OLMASI - ORGANİZASYON SORUMLULUĞUNUNUYGULAMA ALANININ  

     VE SÜJESİNİN BELİRLENMESİ 218

1.Bir İşletmenin Var Olması 218

a.Terim Sorunu. 218

b.İşletmenin Tanımı ve Unsurları 220

(1).İşletmenin Tanımı 220

(2).İşletmenin Unsurları 223

(a).Gelir Sağlama Amacı 223

(b).Süreklilik. 225

(c).Bağımsızlık. 226

c.Organizasyon Sorumluluğunun İşletmeye Bağlanması ve İşletmenin  

    Kapsamı 227

(1).Organizasyon Sorumluluğunun İşletmeye Bağlanması 227

(2).İşletmenin Kapsamı 229

d.İşletmenin Benzer Kavramlardan Ayrılması 234

(1).Ticari İşletmeden Ayrılması 235

(2).Teşebbüsten Ayrılması 238

(3).İşyerinden Ayrılması 240

2.İşletmede Bağımlı Çalıştırma İlişkisinin Var Olması 242

a.Genel Olarak. 242

b.Görüşler ve Değerlendirme. 242

c.Bağımlı Çalıştırma İlişkisi 248

(1).Çalışan Kavramı ve Çalışanın Organdan Ayrılması 248

(a).Çalışan Kavramı 248

(b).Çalışanın Organdan Ayrılması 249

(2).Bağımlılık İlişkisi Kavramı ve Bağımlılık İlişkisinin Özellikleri 253

(a).Bağımlılık İlişkisi Kavramı 253

(b).Bağımlılık İlişkisinin Özellikleri 257

(i).Bağımlılık İlişkisinin Fiili Niteliği ve Hizmet Sözleşmesini Şart  

      Koşmaması 257

(ii).Bağımlılık İlişkisinin Doğrudan veya Dolaylı Olabileceği 261

(iii).Bağımlı Çalıştırma İlişkisinin Vekalet ve Eser Sözleşmelerinde  

        Ortaya Çıkması 262

3.Organizasyon Sorumluluğunun Süjesinin Belirlenmesi 272

a.Genel Olarak. 272

b.İşletenin Sorumluluğun Süjesini Oluşturması 273

c.İşletenin Belirlenmesi 287

(1).Ara Hiyerarşik Kademeler Bakımından. 287

(2).Özel Hukuk Tüzel Kişileri Bakımından. 287

(3).Şubeler Bakımından. 294

(4).Kamu Tüzel Kişileri Bakımından. 295

(5).Adi Ortaklıklar Bakımından. 302

(6).Etkinlikler Bakımından. 304

(7).Ödünç Çalıştırma İlişkisi Bakımından. 306

B. ZARARIN İŞLETMEFAALİYETİNDEN KAYNAKLANMASI 309

1.İşletme Faaliyetinin Var Olması 309

a.Zarar Kaynağı Olarak İşletme Faaliyeti 309

b.İşletme Faaliyeti Kapsamında Zarara Kaynaklık Eden Olgular 311

(1).Zarara Mutlaka Çalışanın Sebep Olmasının Gerekmemesi 311

(2).İşletme Unsurları ve Çıktıları 314

(a).İşletme Unsurları - Çalışanlar ve Maddi Unsurlar 314

(b).İşletme Çıktıları - Ürün ve Hizmet 320

(i).Karşılaştırmalı Hukuk Bakımından Organizasyon Yükümlülüğünün  

      İhlaline Dayalı Olarak ÜreticininSorumluluğu. 320

(aa).İsviçre Hukuku Bakımından. 320

(α).OR Art. 55'e Göre. 320

(β).VE-OR Art. 49a ile OR 2020 Art. 59'a Göre. 323

(bb).PETL ve öE Bakımından. 324

(α).PETL Art. 4: 202'ye Göre. 324

(β).öE § 1304'e Göre. 324

(cc).Alman Hukuku Bakımından. 325

(ii).TBK m. 66/III Hükmünün Hizmet ve Ürün Hatalarının Sebep  

       Olduğu Zararların Tazmininde DayanakNorm Teşkil Etmesi 330

(aa).Genel Olarak. 330

(bb).eTKHK Dönemi Uygulaması ve İleri Sürülen Görüşler 331

(cc).Organizasyon Sorumluluğuna Dayalı Olarak Hizmet ve Ürün  

         HatalarınınSebep Olduğu Zararların Tazmin Edilmesi 339

2.Zararın Var Olması 346

a.Zarar Kavramı 346

b.Tazminat Talebinin Tabi Olduğu Zamanaşımı 354

3.Zarar ile İşletme Faaliyeti Arasında Uygun Nedensellik Bağının Var Olması 361

4.Zarar ile İşletme Faaliyetinin Yürütülmesi Arasında Yer ve Zaman İlişkisinin  

     Var Olması 362

a.Genel Olarak. 362

b.Fonksiyonel Bağ Kavramı 363

c.Yer ve Zaman İlişkisi 366

d.Fonksiyonel Bağ Bakımından Tartışma Konusu Edilen Bazı Durumların  

     Yer ve Zaman İlişkisi BakımındanDeğerlendirilmesi 368

(1).Çalışanın Yetkisini Aşması 369

(2).Çalışanın Kasıtlı Fiiliyle Zarara Sebep Olması 369

(3).Çalışma Arasında Zarar Verilmesi 374

5.Zararın İşletmedeki Organizasyon Eksikliğine Dayanması - İşletenin  

    Organizasyon Yükümlülüğünü İhlal Etmesi 375

6.Zararın İşletme Faaliyetinden Kaynaklanmasına İlişkin İspat Yükü. 377

§ VIII. ORGANİZASYON SORUMLULUĞUNUN OLUMSUZ ŞARTI -İŞLETENİN  

              KURTULUŞKANITI GETİREMEMİŞ OLMASI 388

A. GENEL OLARAK. 388

B. ORGANİZASYONA ÖZENEİLİŞKİN KURTULUŞ KANITI (ÖZEL KURTULUŞ  

     KANITI) 392

1.İşletenin Organizasyona Özen Yükümlülüğünü Yerine Getirmediği Karinesi  

     (Özen Karinesi) 392

a.İşletenin Organizasyona Özen Yükümlülüğünü Yerine Getirdiğini İspat  

    Etmesi 392

b.İşletenin Organizasyona Özen Yükümlülüğünü Yerine Getirdiğini İspat  

     Etmesinin Kusursuzluğun İspatındanAyrılması 397

c.Örneklendirilmesi 404

2.Organizasyona Özen Yükümlülüğü. 405

a.Organizasyona Özen Yükümlülüğü ve Organizasyon Eksikliği Kavramları 405

(1).Organizasyona Özen Yükümlülüğü Kavramı 405

(2).Organizasyon Eksikliği Kavramı 407

b.Organizasyona Özen Yükümlülüğünün Genel Davranış Yükümlülükleri ile  

     İlişkisi 411

c.Organizasyondan Bağımsız ve Organizasyonu Belirleyen Hükümler ile  

     Sözleşme Öncesi ve SözleşmeselOrganizasyon Yükümlülükleri 414

(1).Organizasyondan Bağımsız ve Organizasyonu Belirleyen Hükümler 414

(2).Sözleşme Öncesi ve Sözleşmesel Organizasyon Yükümlülükleri 419

(a).Genel Olarak. 419

(b).İşverenin İşçiyi Koruma ve Gözetme Borcu ile Özellikle İşle İlgili  

       Sağlık ve Güvenlik Organizasyonunu KurmaYükümlülüğü. 422

d.Organizasyona Özenin Ölçüsü ve Değerlendirilmesinde Esas Alınacak  

     Zaman. 431

(1).Organizasyona Özenin Ölçüsü. 431

(a).Genel Olarak. 431

(b).Organizasyona Özenin Objektif Olarak Belirlenmesi 432

(c).Somut Olaya ve Uzman Kişiye Göre Belirlenmesi 433

(2).Organizasyona Özenin Değerlendirilmesine Esas Alınacak Zaman. 438

e.Çeşitli Hiyerarşik Kademelerde Bulunan Kişiler Aracılığıyla Özen  

     Yükümlülüğünün Yerine Getirilmesi 440

f.Kalite Yönetim Sistemi Belgelerinin ve İşletme Faaliyetinin Mevzuat   

    Hükümlerine Uygun ya da Aykırı OlmasınınOrganizasyona Özenin İspatı  

    Bakımından Etkisi 442

(1).Kalite Yönetim Sistemi Belgelerinin Organizasyona Özenin İspatı  

       Bakımından Etkisi 442

(2).İşletme Faaliyetinin Mevzuat Hükümlerine Uygun ya da Aykırı  

       Olmasının Organizasyona Özenin İspatıBakımından Etkisi 448

g.Organizasyona Özen Yükümlülüğünün Kapsamı 449

(1).Genel Olarak. 449

(2).Organizasyona Özen Yükümlülüğünün TBK m. 66/II Hükmünde  

       Belirlenen Özen YükümlülüğündenAyrılması 453

(3).Kurumsal ve İşletmesel Organizasyon Yükümlülükleri 454

(a).Genel Olarak. 454

(b).Kurumsal Organizasyon Yükümlülükleri 458

(c).İşletmesel Organizasyon Yükümlülükleri 460

(i).Organizasyona Özenin İşle İlgili Sağlık ve Güvenliğin Sağlanması  

      Bakımından Kapsamı (İş Sağlığı veGüvenliği Organizasyonu) 460

(ii).Organizasyona Özenin İşletmesel Süreç Bakımından Kapsamı  

       (İşlerin Organizasyonu) 466

(iii).Organizasyona Özenin Çalışanlar Bakımından Kapsamı  

        (Çalışanların Organizasyonu) 472

(aa).Zarar Tehlikesinin Önlenmesinde Yeterli Çalışandan  

        Faydalanılması 473

(bb).İşbölümüne Dayalı ve Hiyerarşik Yapının Kurulması 475

(cc).Çalışanın Seçimi, Talimatlandırılması ile Gözetim ve  

        Denetimine  İlişkin Organizasyonun Kurulması 478

(α).Genel Olarak. 478

(β).Çalışanın Seçiminde Özen (cura in eligendo) 479

(γ).Çalışana Talimat Vermede Özen (cura in instruendo) 484

(δ).Çalışanı Gözetim ve Denetimde Özen (cura in custodiendo) 487

(iv).Organizasyona Özenin İşletmenin Maddi Unsurları Bakımından  

        Kapsamı (Eşyaların Organizasyonu) 492

C. ORGANİZASYONA ÖZENYÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ İLE ZARAR  

     ARASINDAKİ NEDENSELLİK BAĞINA İLİŞKİNKURTULUŞ KANITI (GENEL  

     KURTULUŞ KANITI) 498

1.eBK m. 55 Uyarınca Nedensellik Bağına İlişkin İbare ve Buna İlişkin İleri  

     Sürülen Görüşler 499

2. TBKm. 66/III Hükmünde Nedensellik Bağına İlişkin İbareye Yer Verilmemiş  

    Olması ve Sonuçları 501

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ZARAR GÖREN İLE SORUMLULAR ARASINDAKİ DIŞ İLİŞKİ VEİŞLETEN

İLE ÇALIŞAN ARASINDAKİ İÇ İLİŞKİ

§ IX. ZARAR GÖREN VE SORUMLULAR ARASINDAKİ DIŞ İLİŞKİ 511

A. GENEL OLARAK. 511

B. İŞLETEN VE ÇALIŞANIN MÜTESELSİLSORUMLULUĞU.. 514

1.eBK Uyarınca Eksik Teselsüle Dayalı Sorumluluk ve Sonuçları 514

a.Eksik Teselsüle Dayalı Sorumluluk. 514

b.Eksik Teselsüle Dayalı Sorumluluğun Sonuçları 515

2.VE-OR ve OR 2020 Düzenlemeleri 520

3.İşleten ve Çalışanın Müteselsil Sorumluluğunun Sonuçları ve İndirim  

    Sebeplerinin İleri Sürülmesi Sorunu. 521

a.İşleten ve Çalışanın Müteselsil Sorumluluğunun Sonuçları 521

b.İndirim Sebeplerinin İleri Sürülmesi Sorunu. 524

C. İŞLETENİN ÖDEMEKLE YÜKÜMLÜTUTULACAĞI TAZMİNAT TUTARININ  

    BELİRLENMESİNDE İŞLETEN VE ÇALIŞANINKUSURUNUN ROLÜ.. 527

§ X. İŞLETEN İLE ÇALIŞAN ARASINDAKİ İÇ İLİŞKİ 534

A. GENEL OLARAK. 534

B. RÜCU VE HALEFİYETKAVRAMLARI 535

1.Rücu Kavramı 535

2.Halefiyet Kavramı 536

C. İŞLETENİN ÇALIŞANA RÜCU HAKKI 537

1.TBK m. 66/IV Hükmünün Genel Rücu Kuralı ile İlişkisi 537

2.Rücu Hakkının Şartları 540

a.İşletenin Tazminat Ödemiş Olması 541

b.Çalışanın Kusurlu Olması 542

D. RÜCU HAKKININ KAPSAMI VETABİ OLDUĞU ZAMANAŞIMI 544

1.Rücu Hakkının Kapsamı 544

2.Rücu Hakkının Tabi Olduğu Zamanaşımı 550

SONUÇ. 559

KAYNAKÇA. 571

EK: ADAMÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞU VE ORGANİZASYON  

       SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELER. 615

A. TÜRK HUKUKU.. 615

1.eBK m. 55. 615

2.TBK m. 66 Hükmü ve Madde Gerekçesi ile Adalet Komisyonu Raporu. 615

a.TBK m. 66. 615

b.TBK m. 66 Hükmünün Madde Gerekçesi 615

c.TBK m. 66 Hükmüne İlişkin Adalet Komisyonu Raporu. 616

B. İSVİÇRE HUKUKU.. 617

1.OR Art. 55. 617

2.VE-OR Art. 49 ve 49a. 617

a.VE-OR Art. 49. 617

b.VE-OR Art. 49a. 618

3.OR 2020 Art. 58 ve 59. 618

a.OR 2020 Art. 58. 618

b.OR 2020 Art. 59. 619

C. ALMAN HUKUKU.. 619

D. AVUSTURYA HUKUKU.. 620

1. ABGB § 1315. 626

2.Avusturya Tazminat Hukuku Tasarısı (öE) 620

a.öE § 1304 - İşletenin Sorumluluğu Unternehmerhaftung. 620

b.öE § 1306 - Yardımcı Kişilerden Sorumluluk. 621

E. AVRUPA SORUMLULUKHUKUKUNUN ESASLARI (PETL) 622

1.PETL Art. 4: 202 - İşletme Sorumluluğu. 622

2.PETL Art. 6: 102 - Yardımcı Kişilerden Sorumluluk. 623

F. BAŞKASINA VERİLENZARARLARDAN SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUK  

    (PEL Liab. Dam.) 623