Mirasçıların Tereke Borçlarından Sorumluluğu

Konu Başlıkları:

• Mirasın İntikali
• Mirasbırakanın Ölümü Anında Mevcut Olan Borçları
• Mirasbırakanın Ölümünden Sonra Ortaya Çıkan Borçları
• Mirasçıların Müteselsil Sorumluluğu ve Sorumluluğun Sınırlandığı Haller

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 28. maddesinin 1. fıkrası hükmünce; tam ve sağ doğumla kazanılan kişilik, ölümle son bulmaktadır. Kişinin ölümü ile özel ve kamu hukuku alanlarındaki bazı hakları, borçları ve hukuki ilişkileri son bulurken, intikale elverişli haklarının ve borçlarının hukuki akıbeti ise miras hukuku hükümlerine göre belirlenmektedir.

Türk hukukunda, mirasın kazanılmasında kabul edilen kendiliğinden iktisap ve külli halefiyet ilkeleri bağlamında, mirasbırakanın ölümü ile herhangi bir irade açıklaması ya da hukuki işleme gerek olmaksızın intikale elverişli bütün hak ve borçlar mirasbırakanın yasal varsa atanmış mirasçılarına geçecektir. Böylelikle mirasçılar, Türk Medeni Kanunu'nun 599. maddesi hükmünce mirasbırakanın haklarına sahip olurken; Türk Medeni Kanunu'nun 599. maddesinin 2. fıkrası ve 641. maddesinin 1. fıkrası hükmünce mirasbırakanın borçlarından şahsi malvarlıklarıyla müteselsilen sorumlu olacaklardır.

Mirasçıların Tereke Borçlarından Sorumluluğu adlı çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde; mirasın intikali, intikale elverişli haklar, mirasın intikalinde geçerli olan külli halefiyet ilkesi, mirasçılar arasında kanundan doğan miras ortaklığı ve miras ortaklığının özelliklerine konu çerçevesinde açıklama getirilmiştir. Mirasbırakanın ölümü anında mevcut olan borçları ile ölümünden sonra ortaya çıkan borçları karşısında mirasçıların sorumluluklarına değinilmiştir. İkinci bölümde; mirasçıların tereke borçları karşısındaki müteselsil sorumlulukları ve mirasın paylaşılmasından sonra mirasçıların birbirlerine karşı sorumlulukları incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise; mirasçıların tereke borçlarından sorumluluğunun sınırlandığı haller açıklanmıştır. Çalışmada, konularla ilgili doktrindeki farklı görüşlere ve güncel yargı kararlarına yer verilmiştir.

(Tanıtım Bülteninden)

İçindekiler

Önsöz ...7
Kısaltmalar ...13
GİRİŞ ...15
BÖLÜM I...
MİRASIN İNTİKALİ VE İNTİKALDE GEÇERLİ OLAN...
KÜLLİ HALEFİYET İLKESİ...
I. MİRASIN İNTİKALİ ...17
A. Genel Olarak ...17
B. İntikale Elverişli Haklar ...20
C. İntikale Elverişli Olmayan Haklar ...25
II. MİRASÇILARIN TEREKE BORÇLARINDAN SORUMLULUĞU HAKKINDA GENEL BİLGİLER ...32
A. Genel Olarak ...32
B. Tereke Mevcudu ile Sınırlı Sorumluluğu Kabul Eden Sistem ...32
C. Şahsi Malvarlığı ile Sınırsız Sorumluluğu Kabul Eden Sistem ...33
D. Türk Medeni Kanunu’na Göre Mirasçıların Tereke Borçlarından Sorumluluğu ...34
III. MİRASIN İNTİKALİNDE GEÇERLİ OLAN KÜLLİ HALEFİYET İLKESİ ...36
A. Genel Olarak ...36
B. Külli Halefiyet İlkesi ...38
C. Külli Halefiyet İlkesinin Cüz’i Halefiyet ve Özel Halefiyet İlkesi ile Karşılaştırılması ...40
IV. MİRAS HUKUKUNDA KÜLLİ HALEFİYET İLKESİNİN HÜKÜMLERİ ...43
A. Mirasın Geçişinin Ölüm Olgusu ile Birlikte Kendiliğinden Gerçekleşmesi ...43
B. Her Mirasbırakanın Külli Haleflerinin Bulunması ...49
1. Genel Olarak ...49
2. Yasal Mirasçı ...49
3. Atanmış Mirasçı ...50
C. Terekenin Hak ve Borçları ile Birlikte Bütün Olarak Mirasçılara İntikali ...51
D. Mirasçıların Terekenin Borçlarından Dolayı Müteselsil ve Bütün Malvarlığı ile Sorumlu Olması ...52
E. Birden Çok Mirasçının Tereke Üzerinde Elbirliği ile Hak Sahibi Olması ve Miras Ortaklığı ...57
1. Genel Olarak ...57
2. Miras Ortaklığının Özelliği ...61
a. Miras Ortaklığının Tüzel Kişiliğinin Olmaması ...61
b. Miras Ortaklığının Kanundan Doğması ve Geçici Niteliğe Sahip Olması ...62
c. Mirasçıların Tereke Üzerinde Elbirliği ile Hak Sahibi Olmaları ...64
V. MİRASBIRAKANIN ÖLÜMÜ ANINDA MEVCUT OLAN BORÇLARI İLE ÖLÜMÜNDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN BORÇLARI ...67
A. Mirasbırakanın Ölümü Anında Mevcut Olan Borçları ...67
1. Mirasbırakanın Borçları ...67
2. Emeğini veya Gelirini Aileye Özgüleyen Ergin Altsoyun Denkleştirme Alacağı ...68
B. Mirasbırakanın Ölümünden Sonra Ortaya Çıkan Borçları ...74
1. Cenaze Gideri ...75
2. Terekenin Mühürlenmesi ve Yazımı Giderleri ile Vasiyetnamenin Açılmasına İlişkin Giderleri ...76
3. Mirasbırakan ile Birlikte Yaşayan ve Onun Tarafından Bakılan Kimselerin Üç Aylık Geçim Gideri ...78
4. Doğacak Çocuğun Annesinin Doğumuna Kadarki Geçim Giderleri, Eğitimini Tamamlamamış Çocuklar ile Engelli Çocuklara Ödenecek Alacak Hakkı ...81
a. Doğacak Çocuğun Annesinin Doğuma Kadarki Geçim Giderleri İçin Ödenecek Alacak Hakkı ...81
b. Eğitimini Tamamlamamış Çocuklar ile Engelli Çocuklara Ödenecek Alacak Hakkı ...83
5. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisine ve Tereke Yöneticisine Ödenecek Ücret ...86
6. Resmi Defter Tutma Gideri ...89
BÖLÜM II...
MİRASÇILARIN TEREKE BORÇLARINDAN MÜTESELSİL SORUMLULUĞU VE BİRBİRLERİNE KARŞI SORUMLULUĞU...
I. MİRASÇILARIN TEREKE BORÇLARINDAN MÜTESELSİL SORUMLULUĞU ...91
A. Mirasın Paylaşılmasından Önce Mirasçıların Müteselsil Sorumluluğu ...91
1. Genel Olarak ...91
2. Mirasbırakanın Sağlığında Yaptığı Sözleşmelerden Kaynaklanan Borçların Mirasçılara İntikali ...92
B. Mirasın Paylaşılmasından Sonra Mirasçıların Müteselsil Sorumluluğu ...98
1. Genel Olarak ...98
2. Müteselsil Sorumluluğun Sona Ermesi ...99
a. Mirasbırakanın Borçları İçin Rehnedilmiş Tereke Mallarının Mirasçılardan Birine Özgülenmesi ...99
b. Beş Yıllık Sürenin Geçmesi ...101
c. Alacaklının Tereke Borçlarının Mirasçılar Arasında Bölünmesine ya da Nakline Rıza Gösterilmesi ...105
C. Mirasın Paylaşılmasından Sonra Tereke Borçlarını Ödeyen Mirasçının Diğer Mirasçılara Rücu Hakkı ...108
D. Miras Payını Devreden Mirasçının Tereke Alacaklılarına Karşı Sorumluluğu ...110
1. Miras Payının Diğer Mirasçıya Devri ...111
2. Miras Payının Üçüncü Bir Kişiye Devri ...114
E. Mirasçıların Müteselsil Sorumluluğunun Özellik Arz Ettiği Haller ...115
1. Mirasçılardan Birinin Mirasbırakandan Alacaklı Olması Hali ...115
2. Sağ Kalan Eşin Katılma Alacağı Alacaklısı Olması Hali ...116
II. MİRASIN PAYLAŞILMASINDAN SONRA MİRASÇILARIN BİRBİRLERİNE KARŞI SORUMLULUĞU ...119
A. Genel Olarak ...119
B. Zapttan Sorumluluk ...120
C. Ayıptan Sorumluluk ...122
BÖLÜM III...
MİRASÇILARIN TEREKE BORÇLARINDAN...
SORUMLULUĞUNUN SINIRLANDIĞI HALLER...
I. GENEL OLARAK ...125
II. DEVLETİN YASAL MİRASÇI OLMASI HALİNDE BORÇLARDAN SORUMLULUĞU ...125
III. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARLA VAKIF KURULMASI HALİNDE VAKFIN TEREKE BORÇLARINDAN SORUMLULUĞU ...131
IV. RESMİ TASFİYENİN TALEP EDİLDİĞİ HALDE MİRASÇILARIN TEREKE BORÇLARINDAN SORUMLULUĞU ...133
V. MİRASIN TUTULAN RESMİ DEFTER UYARINCA KABUL EDİLDİĞİ İHTİMALDE MİRASÇININ DEFTERE GEÇİRİLMEMİŞ BORÇLARDAN SORUMLULUĞU ...135
VI. MİRASÇILARIN İFLASI HALİNDE TEREKE BORÇLARINDAN SORUMLULUĞU ...138
VII. MİRASBIRAKANIN KEFALET BORÇLARINDAN MİRASÇILARIN SORUMLULUĞU ...139
VIII. MİRASÇILIK SIFATININ ÖLÜM DIŞINDA SONA ERMESİ HALİNDE TEREKE BORÇLARINDAN SORUMLULUK ...141
SONUÇ ...149
Kaynakça ...155
Kavram Dizini ...163