Magna Carta ve Sened-i İttifak'tan Bugüne

2015 senesi, Dünya'nın en meşhur, en bilinen, sıkça atıf yapılan ve insanlığa bir hukuk mirası olarak kalan ama diğer taraftan en az okunabilen hukuk metinlerinden olan Magna Carta'nın 800'ncü yıldönümüydü. Zira tüm zamanların en büyük anayasal belgesi şeklinde betimlemeler de yapılan ve Windsor yakınlarındaki Runnymede çayırlarında 15 Haziran 1215'de İngiltere Kralı John ile baronları arasında imzalanan, incecik bir parşömene ortaçağ Latincesiyle yazılmış ilk Magna Carta'nın aslı kaybolmuş ancak dört kopyası günümüze ulaşabilmiştir. Bu çalışmada, bizim bugünden baktığımızda gördüğümüzü değil de, tarihte geriye giderek onu yapanlar için neyi ifade ettiğini açığa çıkarmak yöntemi uygulanmaya çalışıldı. O yüzden belgenin yapılmasına neden olan koşullar ve olgularla ilgili genel tarih çalışmalarına bakmak gereği doğdu. Bu gereklilik bizi bir diğer gerekliliğe, bu ortaçağ belgesinin ait olduğu "zamanın ruhuna" yani feodaliteye getirdi. Üstelik bir de feodalizmin İngiltere'deki görünümü temaşa edilmeliydi. Her biri ayrı bağımsız çalışmaların konusu olabilecek büyüklükteki bu başlıkların ardından belgenin içeriğini analiz ve yoruma geçildi. Magna Carta'nın mevcut Türkçe çevirileri, İngilizce ile karşılaştırmak suretiyle hükümlerin içeriği kontrol edilmiş ve en doğru anlam yakalanmaya çalışılmış, ardından da bu maddelerle ilgili açıklamalara girişilmiştir. Benzer yöntem, yaklaşık 600 yıl sonra kendi hukuk tarihimizden ilk anayasal nitelikte belge kabul edilen Sened-i İttifak için de izlenmiştir.(TANITIM YAZISI)

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ KİTAP
MAGNA CARTA

GİRİŞ
Birinci Bölüm
MAGNA CARTA'YA GİDEN YOLLAR
1.1. MAGNA CARTA'YA GİDEN YOL FEODALİTEDEN GEÇER
1.1.1. Feodaliteyi Hazırlayan Olgular ve Feodaliteye Geçiş
1.1.2. Norman Fethi Öncesi İngiltere'de Feodalizmin Görünümü
1.1.3. Norman Fethi Sonrası
1.1.4. Tarihçilerin "Feodalizm" ile Mutsuz Birliktelikleri
1.2. MAGNA CARTA'NIN YAPILMASINA NEDEN OLAN KOŞULLAR

İkinci Bölüm
MAGNA CARTA HÜKÜMLERİNİN HUKUKİ İÇERİĞİ
2.1. MAGNA CARTA'NIN HUKUKİ NİTELİĞİ MESELESİ
2.2. KİLİSEYE ÖZGÜRLÜK
2.3. BENİM MİRASIM BENİM MİRASIMDIR
2.4. DUL KADINLARIN MİRAS VE EVLENME(ME) HAKLARI
2.5. KEFİLLERE DOKUNMAYALIM
2.6. YAHUDİ SORUNU
2.7. ŞEHİR SİZİ ÖZGÜRLEŞTİRİR
2.8. YARGILAMA USULLERİ VE DÜZENİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLER VE ADALET
2.8.1. 38. PARAGRAF
2.8.2. MAGNA CARTA'DA JÜRİLİ YARGILAMA VE HUKUK DEVLETİNİN İZİNİ SÜRMEK
2.8.3. MAGNA CARTA'DA "ORANTILILIK" İLKESİNİ ARAMAK
2.8.4. COMMON PLEAS DAVALARI: 17. ve 18. PARAGRAFLAR
2.8.5. 34.PARAGRAF
2.8.6. ADALET DE SATILIK DEĞİL (Mİ?)
2.9. DOĞAL KAYNAKLAR MÜŞTEREKLERİMİZ Mİ?
2.10. VERGİLER
2.10.1. Parlamento
2.11. YÜRÜRLÜK HÜKÜMLERİ
2.12. KİMDİ BU ÖZGÜR ADAM?

Üçüncü Bölüm
MAGNA CARTA SONRASI TARTIŞMALAR: MAGNA CARTA'YI ETKİLEYENLER VE ETKİLEDİKLERİ
3.1. MAGNA CARTA'DA IUS COMMUNE ETKİSİ
3.1.1. İus Commune'nin Magna Carta Üzerindeki Etkisi Üzerine Helmholz'un Analizi
3.2. MAGNA CARTA'DA STEPHEN LANGTON ETKİSİ
3.3. ZAMANIN HUKUK FELSEFESİ RUHU VE MAGNA CARTA
3.4. MAGNA CARTA'NIN SONRAYA ETKİLERİ
3.4.1. Magna Carta Etkisini Abartmayalım, Kökleri Başka Yerde Arayalım
3.4.2. Peki ya Guantanamo Kampları, Habeas Corpus'un neresindedir?
3.5. SONUÇ
3.5.1. OHAL'de Magna Carta'ya Veda Sözleri
3.5.2. Magna Carta'da Hukuk Devletinin İzini Sürmek

KAYNAKÇA: MAGNA CARTA

İKİNCİ KİTAP
SENED-İ İTTİFAK

GİRİŞ
1. OSMANLI DEVLETİ İLE AYANININ GÖNÜLSÜZ UZLAŞISINDAN DOĞAN ANAYASAL NİTELİKTE BİR BELGE: SENED-İ İTTİFAK
1.1. SENED-İ İTTİFAK'I HAZIRLAYAN KOŞULLAR
1.1.1. Alemdar Mustafa Paşa Sahnede
2. HÜCCET-İ ŞER'İYYE: YOKSA İLK ANAYASA BELGEMİZ Mİ?
2.1. Hüccet-i Şer'iyye Nedir?
2.2. Hukuki Açıdan Hüccet-i Şer'iyye
3. SENED-İ İTTİFAK'IN HUKUKİ NİTELİĞİ
3.1. Oluşumunda Güçler Dengesi
3.2. Sened-i İttifak Hükümleri
3.3. Sened-i İttifak Hükümlerinin Taraflara Getirdiği Kazanımlar
4. SENED-İ İTTİFAK SONRASI
5. SENED-İ İTTİFAK'I HAZIRLAYAN SOSYAL VE EKONOMİK KOŞULLAR: KAPİTALİZM KISKACINDA OSMANLI
5.1. "Hayır, Osmanlı Feodal Değildir" Diyenler
5.1.1. Feodal Değilim Ama Eğilimim Var
5.1.2. Osmanlı'da Asya Tipi Üretim Tarzını Aramak
5.2. "Osmanlı Devleti Feodal Bir Düzendi" Diyenler
5.3. Osmanlı Devleti Kapitalistleşebilir miydi?
6. SONUÇ

KAYNAKÇA: SENED-İ İTTİFAK

KAVRAM DİZİNİ