Limited Şirketlerde Ortaklıktan Çıkarma ve Ayrılma Akçesi

Uygulamada limited şirkette ortaklıktan çıkarmaya ilişkin davaların büyük bir çoğunluğu, çıkarılan ortağa ödenmesi gereken ayrılma akçesi üzerindeki ihtilaflardan kaynaklanmaktadır. Ayrılma akçesinin gerçek değerinin tespiti ve ödenmesi konusu gerek şirketten çıkarılan ortak, gerek şirkette kalan diğer ortaklar ve gerekse de şirket alacaklıları için oldukça önemlidir. Ayrılan ortak esas sermaye payının değerinin öngörülen rakamdan daha yüksek olduğunu, şirkette kalan ortaklar ise daha az olduğunu iddia etmekte ve taraflar çoğu zaman gerçek değer üzerinde anlaşamamaktadır. Gerçekten de şirketin kasasında ayrılma akçesinin ödenmesi için yeterince nakit olmayabilir veya şirket bünyesinde ayni sermaye olarak birçok taşınmazın bulunması durumunda bu taşınmazların rayiç değeri taraflar arasında ihtilafa neden olabilir. Bu durumda esas sermaye payının gerçek değerine göre hesaplanacak olan ayrılma akçesi taraflardan birinin şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesinde açacağı dava kapsamında değerleme uzmanları tarafından hazırlanacak bilirkişi raporuna göre mahkemece tespit edilecektir. Değerleme uzmanı bilirkişilerin ayrılma akçesini hesaplayabilmek için uyguladıkları birçok şirket değerleme metodu bulunmaktadır. Bahse konu metodlar arasında basit yöntem farklılıkları değil, aksine ciddi anlayış farklılıkları mevcuttur. Dolayısıyla, hukukçuların teknik hesaplama ayrıntılarında olmasa dahi en azından bu yöntemler arasındaki temel anlayış farklılıkları hakkında bilgi sahibi olması önem arz etmektedir. Bununla birlikte, ayrılma akçesinin mahkeme kararı ile belirlenmiş olması, çıkarılan ortağın ayrılma akçesi alacağına hemen kavuşacağı anlamına da gelmemektedir. Nitekim, ayrılma akçesinin muacceliyeti TTK'da özel olarak belirtilen ödeme kaynaklarından birinin varlığı şartına bağlanmıştır. Bu kapsamda ayrılma akçesini ödeme niyeti olmayan bir limited şirket, ayrılan ortağı muacceliyet şartlarının gerçekleşmediği gerekçesiyle uzun ve belirsiz bir süre alacağından mahrum bırakarak bu kişilerin mağdur olmasına sebep olabilmektedir. Bu çerçevede kitapta, limited şirkette ortaklıktan çıkarma konusu ayrıntılı bir şekilde incelendikten sonra, özellikle şirket değerlemesi ve değerleme yöntemleri çerçevesinde ayrılma akçesinin "gerçek değeri"nin nasıl belirleneceği ve ödeneceği konusu ele alınmıştır.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
LİMİTED ŞİRKET VE HUKUKİ YAPISI, ORTAKLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ, ORTAKLIK SIFATININ SONA ERMESİ
I. LİMİTED ŞİRKET VE HUKUKİ YAPISI
A. Tarihçe
B. Türk Şirketler Hukukunda Limited Şirket
C. Limited Şirketin Tanımı ve Temel Özellikleri
D. Limited Şirketin Karma Özelliği
E. Limited Şirketlere Uygulanacak Hükümlerin Sırası
II. ORTAKLIK SIFATININ KAZANILMASI, ORTAKLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Ortaklık Sıfatının Kazanılması
B. Ortakların Hak ve Yükümlülükleri
III. ORTAKLIK SIFATININ SONA ERMESİ
A. Pay Devri
B. Kanuni İntikal
C. Payın İtfası
D. Esas Sermaye Payının Ödenmemesi Nedeni ile Iskat
E. Şirketin Sona Ermesi
F. Şirket Birleşmelerinde Ortağın Çıkması
G. Hakim Şirketin Satın Alma Hakkı Kapsamında Ortağın Çıkarılması
H. Hakimiyetin Hukuka Aykırı Kullanılması Durumunda Ortağın Çıkması
I. Haklı Sebeple Şirketin Feshini Talep Eden Ortağın Çıkarılması
J. Çıkma

İKİNCİ BÖLÜM
AYRILMA HAKKI VE LİMİTED ŞİRKETTE ORTAKLIKTAN ÇIKARMA
I. AYRILMA VE AYRILMA HAKKI KAVRAMLARI
A. Kavramsal Çerçeve ve Ayrılma Akçesinin Tarihsel Gelişimi
B. Ayrılma Hakkının Hukuki Niteliği
II. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ŞİRKETTEN AYRILMA KONUSUNUN ELE ALINIŞI
A. Amerikan Hukukunda
B. Alman Hukukunda
C. İsviçre Hukukunda
D. İngiliz Hukukunda
III. TÜRK HUKUKUNDA ORTAKLIKTAN ÇIKARMA
A. Ortaklıktan Çıkarma Kavramı ve Limited Şirketlerde Çıkarmaya İlişkin Hükümler
B. Şirket Sözleşmesinde Düzenlenen Bir Sebebe Dayalı Olarak Genel Kurul Kararı ile Ortaklıktan Çıkarma
C. Haklı Sebeplerin Varlığı Halinde Şirket Tarafından Açılan Dava ile Ortaklıktan Çıkarma
D. Ortak Tarafından Açılan Şirketin Haklı Sebeple Feshi Davası Kapsamında Ortaklıktan Çıkarma
E. İki Ortaklı Limited Şirketlerde Çıkarma Davası Sorunu
F. Limited Şirkette Müdür Olan Ortağın Ortaklıktan Çıkarılması
IV. ORTAKLIKTAN ÇIKARMAYA İLİŞKİN DAVALARIN USUL HUKUKU AÇISINDAN ELE ALINIŞI
A. Usul Hukuku Kuralları Bağlamında Ortaklıktan Çıkarmaya İlişkin Davalar Hakkında Genel Bilgi
B. Ortaklıktan Çıkarmaya İlişkin Davalarda Çıkarma Davalarında Geçici Hukuki Korumalar
C. Ortaklıktan Çıkarmaya İlişkin Davalarda Arabuluculuk Hükümlerinin Uygulanması

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AYRILMA AKÇESİ, ŞİRKET DEĞERLEMESİ ve AYRILMA AKÇESİNİN "GERÇEK DEĞERİ"NİN BELİRLENMESİ
I. AYRILMA AKÇESİ
A. Kavramsal Çerçeve ve Ayrılma Akçesi Kurumunun Ortaya Çıkış Nedenleri
B. Ayrılma Akçesinin Hukuki Niteliği
C. Türk Hukukunda Ayrılma Akçesinin Düzenlenişi
D. Ayrılma Akçesinin Değerinin Belirlenmesinde Yetki
II. ŞİRKET DEĞERLEMESİ VE DEĞERLEME YÖNTEMLERİ
A. Genel Olarak
B. Değerleme Yöntemleri
III. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ŞİRKET DEĞERLEME YÖNTEMLERİ KONUSUNUN ELE ALINIŞI
A. Amerikan Hukukunda
B. İsviçre Hukukunda
C. Alman Hukukunda
IV. TÜRK HUKUKUNDA AYRILMA AKÇESİNİN GERÇEK DEĞERİNİN BELİRLENMESİ
A. Genel Olarak
B. Ayrılma Akçesinin Gerçek Değerinin Belirlenmesinde Değerlemeye Etki Edecek Unsurlar
C. Türk Hukukunda Ayrılma Akçesinin Gerçek Değerinin Hesaplanması
D. Ayrılma Akçesinin Gerçek Değerini Kimin Hesaplayabileceği Sorusu
E. Türk Hukukunda Ayrılma Akçesinin Hesaplanmasına İlişkin Yargı Kararları

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ORTAKLIKTAN ÇIKARMAYA BAĞLANAN SONUÇLAR VE AYRILMA AKÇESİNİN ÖDENMESİ
I. ORTAKLIKTAN ÇIKARMANIN HÜKÜM VE SONUÇLARI
A. Hüküm ve Sonuçların Doğması
B. Ortaklık Sıfatının Kaybı
II. AYRILMA AKÇESİNİ TALEP ETME HAKKI
III. AYRILMA AKÇESİNİN MUACCELİYETİ VE ÖDENME KAYNAKLARI
A. Ayrılma ile Birlikte Muacceliyet
B. Ayrılmadan Sonra Muacceliyet
IV. AYRILMA AKÇESİNİN ÖDENMESİNDE TARAFLAR
V. AYRILMA AKÇESİNİN ÖDENME ŞEKLİ
VI. AYRILMA AKÇESİNE FAİZ İŞLETİLİP İŞLETİLEMEYECEĞİ SORUNU
A. Anapara Faizi Bağlamında
B. Temerrüt Faizi Bağlamında
VII. AYRILMA AKÇESİNİN ÖDENMESİNDE ZAMANAŞIMI
SONUÇ

KAYNAKÇA