Kamu İhale Hukuku

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ...................................................................................................................... 5

TABLO LİSTESİ................................................................................................... 15

ŞEKİL LİSTESİ..................................................................................................... 17

KISALTMALAR.................................................................................................... 19

GİRİŞ ...................................................................................................................... 21

BÖLÜM 1

KAMU ALIMLARINDA İHALE SİSTEMİ

1.1. Kamu İhalelerinin Tanımı, Yöntemi, Büyüklüğü ve Politika Aracı

Özelliği ............................................................................................................ 31

1.1.1. Kamu İhalelerinin Genel Tanımı ......................................................... 32

1.1.2. Kamu Alımlarında İhale Yöntemi........................................................ 33

1.1.3. Kamu Alımlarının Büyüklüğü ............................................................. 34

1.1.4. Kamu Alımlarının Politika Aracı Olma Özelliği ................................. 36

1.1.4.1. Kamu Alımlarının Ekonomi ve Fiyatlandırma

Politikası Boyutu ................................................................. 36

1.1.4.2. Kamu Alımlarının Mali Boyutu........................................... 38

1.1.4.3. Kamu Alımlarının Cari Açık Boyutu................................... 39

1.1.4.4. Kamu Alımlarının Sosyal Boyutu ....................................... 40

1.1.4.5. Kamu Alımlarının Çevre Politikası Boyutu......................... 41

1.2. Kamu Alımlarının Tarihi Gelişim Süreci ........................................................ 41

1.2.1. İlk Düzenlemeler ve Nizamname......................................................... 42

1.2.2. Artırma, Eksiltme ve İhale Kanunu ..................................................... 42

1.2.3. Devlet İhale Kanunu ............................................................................ 42

1.2.4. Kamu İhale Kanunu ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu.................. 44

1.3. Kamu İhale Kanunu’nun Amacı, Kapsamı ve İstisnalar.................................. 45

1.3.1. Kanun’un Amacı.................................................................................. 45

1.3.2. Kanun’un Kapsamı .............................................................................. 47

1.3.3. Kanun’un İstisnaları............................................................................. 48

1.4. Kamu Alımlarında Uyulacak Temel İlke ve Kurallar...................................... 48

1.4.1. Saydamlık İlkesi .................................................................................. 49

1.4.2. Rekabet İlkesi ...................................................................................... 49

1.4.3. Eşitlik İlkesi......................................................................................... 51

1.4.4. Güvenirlik İlkesi .................................................................................. 51

1.4.5. Gizlilik İlkesi ....................................................................................... 51

1.4.6. Kamuoyu Denetimi İlkesi.................................................................... 52

1.4.7. İhtiyaçların Uygun Şartlarla ve Zamanında Karşılanması

İlkesi .................................................................................................... 52

1.4.8. Kaynakların Verimli Kullanılması İlkesi............................................. 53

1.4.9. Aralarında Kabul Edilebilir Doğal Bir Bağlantı Olmadığı

Sürece Mal Alımı, Hizmet Alımı Ve Yapım İşleri Bir Arada

İhale Edilemez ..................................................................................... 53

1.4.10. Eşik Değerlerin Altında Kalmak Amacıyla Mal Veya Hizmet

Alımları İle Yapım İşleri Kısımlara Bölünemez .................................. 53

1.4.11. Diğer İlkeler ........................................................................................ 54

1.5. Kamu Alımlarında Yasaklama Süreci ve Sorumluluklar................................. 57

1.5.1. Kamu İhalelerine Katılmaktan Yasaklama Süreci ............................... 58

1.5.2. İhale Dışı Bırakılma Halleri................................................................. 59

1.5.3. İhalelere Katılamama Halleri............................................................... 61

1.5.4. Kamu İhalelerine Katılmaktan Yasaklamayı Gerektiren Fiil

ve Davranışlar...................................................................................... 62

1.5.5. Kamu İhalelerinde Yasaklama Kararının Kapsamı.............................. 63

1.5.6. İhalelere Katılmaktan Yasaklama Süresi ............................................. 63

1.5.6.1. Bir Yıldan İki Yıla Kadar Yasaklama.................................. 64

1.5.6.2. Altı Aydan Bir Yıla Kadar Yasaklama ................................ 64

1.5.6.3. Bir Yıldan Üç Yıla Kadar Mahkeme Kararıyla

Yasaklama ........................................................................... 65

1.5.6.4. Sürekli Olarak Mahkeme Kararıyla Yasaklama .................. 65

1.5.7. Yasaklama Kararını Verecek Mercii ve Takdir Hakkı......................... 65

1.5.8. Yasaklama Kararına Karşı İtiraz ve Yargı Yolu .................................. 66

1.5.9. Yasaklama Kararının Verilme Süresi ve Başlangıç Tarihi .................. 66

1.5.10.İhale Sırasında veya Sonrasında Yasak Fiil ve Davranışta

Bulunduğu Tespit Edilenler Hakkında Yapılacak İşlemler.................. 67

1.5.11.Kamu Davası Açılanların İhalelere Katılmaları Halinde

Yasaklama Süreci ................................................................................ 68

1.5.12.İhale Hukukunda Yargılama Sonu........................................................ 69

1.5.13.Görevlilerin Ceza Sorumluluğu ve Bilgi ve Belgeleri

Açıklama Yasağı.................................................................................. 70

1.5.14.Doğrudan Temin Usulünde Yasaklılık Durumu................................... 71

1.6. Kamu Alımlarının Denetimi ............................................................................ 71

1.6.1. Kamu Alımlarında İdari Başvuru Yolları ............................................ 72

1.6.2. İdareye Şikayet .................................................................................... 75

1.6.2.1. Şikayet Başvurusu ............................................................... 76

1.6.2.2. İdareye Şikayet Başvurusunda Bulunabilecekler................. 77

1.6.2.3. Şikayet Başvurusunun Şekli ................................................ 79

1.6.2.4. Şikâyet Başvurusunun Yapılacağı Yer ................................ 80

1.6.2.5. Şikâyet Başvurusunda Süre ................................................. 81

1.6.2.6. Şikayetin İdarece İncelenmesi ............................................. 82

1.6.2.7. Şikayet Başvurusu Üzerine İdarece Alınacak

Kararlar................................................................................ 83

1.6.2.8. İdarece Alınan Kararların Uygulanması.............................. 85

1.6.3. Kamu İhale Kurumuna İtirazen Şikayet............................................... 85

1.6.3.1. İtirazen Şikayet Başvurusu .................................................. 86

1.6.3.2. İtirazen Şikayet Başvurusunda Bulunabilecekler ................ 87

1.6.3.3. İtirazen Şikayet Başvurusunda Süre .................................... 88

1.6.3.4. İtirazen Şikayet Başvuru Şekli............................................. 89

1.6.3.5. İtirazen Şikayet Başvurusunun Yapılacağı Yer................... 89

1.6.3.6. İtirazen Şikayet Başvurularının Ön İncelemesinin

Yapılması............................................................................. 90

1.6.3. 7 İtirazen Şikayet Başvurularının Esastan

İncelenmesi.......................................................................... 92

1.6.3.8. Kurul Tarafından Alınacak Kararlar ve Süresi .................... 93

1.6.3.9. Kurul Kararlarının Uygulanması ......................................... 94

1.6.3.10.Kurul Kararlarının Tebliği ve Yayımı ................................. 94

1.6.4. Şikayet ve İtirazen Şikayet Kararlarına Karşı Yargı Yolu................... 95

1.6.5. İstisnalar Kapsamındaki Alımlarda Şikâyetlerin

Sonuçlandırılması ................................................................................ 96

BÖLÜM 2

YAPIM İŞİ KAMU ALIMLARINDA İHALE SÜRECİ

2.1. İhtiyacın Ortaya Çıkması................................................................................. 99

2.2. Yapım İhalesinde Uygulanacak İhale Usulünün Tespiti................................ 101

2.2.1. Açık İhale Usulü ................................................................................ 102

2.2.2. Belli İstekliler Arasında İhale Usulü.................................................. 102

2.2.3. Pazarlık Usulü.................................................................................... 103

2.3. İhale Dokümanı ve Hazırlanması .................................................................. 105

2.3.1. İhale Dokümanının İçeriği ve Hazırlanması ...................................... 105

2.3.2. İhale Dokümanında Değişiklik Yapılması......................................... 108

2.3.3. İhale Dokümanında Açıklama Yapılması .......................................... 109

2.4. İdari Şartname ve Ön Yeterlik Şartnamesi .................................................... 110

2.5. Teknik Şartnamenin Hazırlanması................................................................. 112

2.6. Sözleşme Tasarısı .......................................................................................... 113

2.7. İhale Onayının Alınması................................................................................ 114

2.8. İhale İşlem Dosyası........................................................................................ 115

2.9. Yaklaşık Maliyet............................................................................................ 116

2.10. İhale İlanı ...................................................................................................... 118

2.10.1.İhale İlanı ve İlan Süreleri.................................................................. 118

2.10.2. Ön İlan ............................................................................................... 119

2.10.3.İhale İlanlarında Bulunması Zorunlu Hususlar.................................. 120

2.10.4. Düzeltme İlanı.................................................................................... 121

2.10.5.İhale İptal İlanı................................................................................... 122

2.11. İhale Komisyonu ........................................................................................... 123

2.11.1.İhale Komisyonunun Kuruluş Zamanı............................................... 123

2.11.2.İhale Komisyonu Asıl ve Yedek Üyeleri ile Sayısı............................ 123

2.11.3.İhale Komisyonunda Görevlendirilecek Uzman Kişiler .................... 124

2.11.4.İhale Komisyonlarının Karar Alması................................................. 125

2.11.5.İhale Komisyonu Üyelerinin Sorumluluğu ........................................ 125

2.11.6. Diğer Hususlar................................................................................... 125

2.12.Tekliflerin Hazırlanması, Sunulması ve Değerlendirilmesi ........................... 126

2.12.1.Belli İstekliler Arasında İhale Usulünde Belgelerin İdareye

Sunulması ve Ön Yeterlik Değerlendirmesi ..................................... 130

2.12.2. Ön Yeterlik Değerlendirmesinin Sonucunun Bildirilmesi ve

İhaleye Davet..................................................................................... 133

2.13.Açık İhale Usulünde Tekliflerin Hazırlanması, Sunulması ve

Değerlendirilmesi .......................................................................................... 134

2.13.1. Açık İhale Usulünde İstenilen Belgeler ............................................. 134

2.13.2. Açık İhale Usulünde Tekliflerin Hazırlanması .................................. 135

2.13.2.1.Teklif Mektubu ve Şekli.................................................... 136

2.13.2.2.Tekliflerin Geçerlilik Süresi .............................................. 137

2.13.2.3.Teklif Fiyata Dahil Olan Giderler...................................... 137

2.13.2.4.Tekliflerin Son Verilme Tarihi ve Saati ............................ 137

2.13.3. Açık İhale Usulünde Tekliflerin Sunulması....................................... 138

2.13.4. Açık İhale Usulünde Tekliflerin İhale Komisyonunca Teslim

Alınması............................................................................................. 139

2.13.5. Açık İhale Usulünde Tekliflerin Değerlendirilmesi........................... 140

2.13.6. Açık İhalede Teklif Geçerlilik Süresinin Dolmasından Sonra

Sözleşme Yapılması.......................................................................... 142

2.14.Pazarlık Usulü İhalede Tekliflerin Hazırlanması, Sunulması ve

Değerlendirilmesi .......................................................................................... 142

2.14.1. Yeterlik Başvurularının Sunulması.................................................... 143

2.14.2. Yeterlik Değerlendirmesi................................................................... 145

2.14.3. Teknik (İlk) Tekliflerin Sunulması ve Teknik Görüşme.................... 146

2.14.4. Son Tekliflerin Sunulması ................................................................. 146

2.14.5. Son Tekliflerin Değerlendirilmesi ..................................................... 147

2.14.6. Fiyat Görüşmesi................................................................................. 148

2.15.Aşırı Düşük Teklifler ..................................................................................... 148

2.16.Yaklaşık Maliyetin Üzerindeki Teklifler........................................................ 149

2.17. Yapım İşlerinde Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklifin

Belirlenmesi................................................................................................... 150

2.18.Bütün Tekliflerin Reddedilmesi ve İhalenin İptali......................................... 151

2.19.İhalenin Karara Bağlanması ve Onaylanması ................................................ 151

2.20. İhale Sonucunun Bildirilmesi ve Sözleşme Yapılması.................................. 153

2.20.1.İhale Sonucunun Bildirilmesi ............................................................ 153

2.20.2.İsteklinin Sözleşmeye Davet Edilmesi ve Kesin Teminat

Alınması............................................................................................. 153

2.20.3. Sözleşme Yapılmasında İsteklinin Görev ve Sorumluluğu................ 154

2.20.4. Sözleşme Yapılmasında İdarenin Görev ve Sorumluluğu ................. 155

2.20.5.İhalenin Sözleşmeye Bağlanması....................................................... 156

2.20.6.İhale Sonucunun Bildirimi................................................................. 156

2.21. Mali Hizmetler Birimince Kontrol................................................................ 157

BÖLÜM 3

YAPIM İHALELERİ YAKLAŞIK MALİYET TESPİTİNDE

KAMU BİRİM FİYATLARININ SÖZLEŞME FİYATI VE

KAYNAK KULLANIMINA ETKİSİ

3.1. Yapım İhalelerinde Yaklaşık Maliyet Belirleme Yöntemi ............................ 163

3.1.1. Yapım İhalelerinde Fiyat Oluşumunu Belirleyen Faktörler............... 164

3.1.1.1. İhaleye Katılım Sayısı ....................................................... 164

3.1.1.2. İhaleye Katılanlar Arasındaki Anlaşma Olasılığı .............. 165

3.1.1.3. İhalede Yaklaşık Maliyetin Belirlenmesi .......................... 166

3.1.2. Yaklaşık Maliyete Göre Yönetilen Süreçler ...................................... 167

3.1.3. Yapım İhalelerinde Yaklaşık Maliyetin Tespiti ve İzlenecek

Yol ..................................................................................................... 170

3.1.4. Yapım İhalelerinde Yaklaşık Maliyet Belirlenmesinde Birim

Fiyat Yöntemi .................................................................................... 182

3.2. Yapım İhalesinde Yaklaşık Maliyet Belirleme Yönteminin Sözleşme

Fiyatına ve Kaynak Kullanımına Etkisi........................................................ 185

3.2.1. Veri Seti............................................................................................. 186

3.2.2. Veri Setinde Yer Alan Değişkenler ................................................... 187

3.2.3. Araştırma Yöntemi ............................................................................ 193

3.2.4. Araştırmanın Amacı........................................................................... 193

3.2.5. Araştırmanın Önemi .......................................................................... 195

3.2.6. Araştırma Konusunun Kısıtları .......................................................... 196

3.2.7. Araştırmanın Hipotezi........................................................................ 197

3.3. Veri Setinin Amprik Analizi ve Bulgular...................................................... 197

3.3.1. Analizde Kullanılan Değişkenler....................................................... 198

3.3.2. Yaklaşık Maliyet Belirleme Usulünün Sözleşme

Fiyatı/Yaklaşık Maliyet Oranı Üzerindeki Etkisi.............................. 200

3.3.3. En Avantajlı Teklifi Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi ................... 203

3.4. Veri Seti Analizinden Elde Edilen Bulguların Yorumu................................. 209

3.4.1. İhale Sürecinde Yaklaşık Maliyetin Rolü .......................................... 210

3.4.2. Kamu İdarelerinin Yapım İhalelerinde Mevcut Yaklaşık

Maliyet Belirleme Usulü................................................................... 211

3.4.3. Kamu Birim Fiyatları Kullanılarak Tespit Edilen Yaklaşık

Maliyetin Görünüşü .......................................................................... 212

3.4.4. Yapım İhalesinde Yaklaşık Maliyetin Gerçekçi Tespit

Edilmesinin Önemi ............................................................................ 214

3.4.5. Kamu Birim Fiyatlarının İhalede Gerçekleşen Sözleşme

Fiyatına Etkisi.................................................................................... 214

3.4.6. Yaklaşık Maliyet İle Sözleşme Fiyatı Arasındaki İlişki..................... 215

3.4.7. Yapım İhalelerine Tahsis Edilen Kamu Kaynaklarının Bütçe

Yükü .................................................................................................. 216

3.4.8. Yaklaşık Maliyet Tespitinde Farklı Yöntemler Kullanılması ............ 218

3.4.9. Yaklaşık Maliyetin Belirlenmesinde Metot Değişikliğinin

Bütçe Yüküne Ve Kaynak Kullanımına Etkisi ................................. 220

3.5. Yaklaşık Maliyetin Tespitinde Alternatif Yöntemler .................................... 223

3.5.1. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Belirlenen Birim

Fiyatların Kârsız Hazırlanıp Yayınlanması....................................... 223

3.5.2. Önceki Yıl Sözleşme Fiyatlarının Esas Alınması .............................. 224

3.5.3. Piyasa Fiyatlarının Esas Alınması...................................................... 224

3.5.4 Bölgesel Düzeyde Birim Fiyat Tespit Edilmesi ve

Kullanılması....................................................................................... 225

3.6. Çalışmanın Sonuçları ve Yaklaşık Maliyetin Farklı Yöntemlerle

Tespit Edilmesinin Politika Uygulamalarına Etkisi...................................... 225

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME...................................................................... 233

KAYNAKÇA ........................................................................................................ 245

ÖZGEÇMİŞ.......................................................................................................... 253