İşkence ve Kötü Muamele Yasağında Cezasızlık Sorunu

İşkence ve kötü muamele yasağını düzenleyen ulusal ve uluslararası metinler, kamu otoritelerine, yalnızca bu düzenlemelerin ihlalini oluşturacak eylemlerden kaçınma yükümlülüğü değil, yeterli yasal çerçeveyi oluşturmak dahil, kişilerin onurunu ve fiziksel bütünlüklerini korumaya yönelik her türlü tedbiri alma ve kötü muamele şikayetleri hakkında etkili bir soruşturma yürütme yükümlülüğü de yüklemektedir. Her ne kadar bu soruşturma yükümlülüğü bir sonuç değil araç yükümlülüğü olsa da kötü muamele faillerinin uygun cezalarla cezalandırılmaları vatandaşların hukukun üstünlüğüne olan güvenlerinin korunması ve hukuksuz eylemlerin hoşgörü ile karşılanmadığını göstermek açısından önemlidir. Bu sebeple, kötü muamele eylemlerini yaptırım altına alan düzenlemelerin muhtemel failler üzerinde caydırıcı bir etkisi olması gerekir. Aksi takdirde cezasızlık sorunu gündeme gelecektir. Bu kitapta mutlak nitelikteki işkence ve kötü muamele yasağının caydırıcı yönünü ortadan kaldıran cezasızlık durumlarının tespit edilmesi ve bu konuda çözüm önerileri sunulması hedeflenmiştir. Cezasızlık sonucu doğuran durumların çoğunlukla uygulamadan kaynaklandığı ortaya konulmaya çalışılmış bazı durumlarda ise kanundan kaynaklanan sorunlara dikkat çekilmiştir. Ortaya konulan bu tespitlerin en temel insan haklarından biri olan kötü muamele yasağında cezasızlık sorununun tamamen ortadan kaldırılması konusunda hem kanun koyucuya hem de uygulayıcılara yardımcı olması amaçlanmıştır.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE YASAĞININ NORMATİF ÇERÇEVESİ VE GENEL KAVRAMLAR
I. İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE YASAĞININ NORMATİF ÇERÇEVESİ
A. Uluslararası ve Bölgesel Nitelikli Belgeler ve Sözleşmeler
B. Ulusal Mevzuat
II. GENEL KAVRAMLAR
A. İnsan Onuru Kavramı
B. İşkence ve Kötü Muamele Yasağının Mutlaklığı
C. Asgari Eşik Kavramı
D. İşkencenin Diğer Kötü Muamele Türlerinden Ayırt Edilmesi
E. İnsanlık Dışı Muamele veya Ceza
F. Aşağılayıcı Muamele veya Ceza
G. Anayasa'nın 17/1. Fıkrası ile 17/3. Fıkrası Arasındaki Ayrım

İKİNCİ BÖLÜM
İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE YASAĞINDA DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. GENEL OLARAK
II. DEVLETİN NEGATİF YÜKÜMLÜLÜKLERİ
III. DEVLETİN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Devletin Esasa İlişkin Pozitif Yükümlülüğü
B. Devletin Usule İlişkin Pozitif ( Etkili Soruşturma) Yükümlülüğü
C. Etkili Başvuru Hakkı ve Etkili Soruşturma Yükümlüğü

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE YASAĞINDA CEZASIZLIK SONUCU DOĞURAN DURUMLAR VE KONUYA İLİŞKİN YARGISAL İÇTİHATLAR
I. GENEL OLARAK
II. NİTELENDİRME SORUNU
III. SORUŞTURMANIN UYGUN VE EKSİKSİZ YÜRÜTÜLMEMESİNDEN KAYNAKLANAN DURUMLAR
A. Kötü Muamelenin Belgelendirilmesi (Adli Raporlardaki Eksiklikler)
B. Tanıkların Dinlenmemesi
C. Delillerin Değerlendirilmesi Sorunu
IV. 4483 SAYILI KANUN'UN UYGULAMASINDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR
V. GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA VE MESLEKTEN İHRAÇ YAPTIRIMI
VI. ZAMANAŞIMI SORUNU
VII. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARLARI
VIII. CEZALARIN İNDİRİMİ VE ERTELENMESİ
IX. AF SORUNU
SONUÇ

KAYNAKÇA