İş Sağlığı ve Güvenliği İşçi ve İşveren Rehberi

İş kazaları ve meslek hastalıkları Türkiye gibi gelişen ülkelerde çok sıklıkla görülmektedir. Patlamalar, yangınlar, makine kazaları, maden kazaları, göçükler, inşaatlarda meydana gelen kazalar ve benzeri bir çok iş kazası devamlı olarak gündemden inmemektedir. Türkiye'de en çok sanayinin yoğun olduğu illerde; İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli, Bursa, Tekirdağ'da iş kazaları ve meslek hastalıkları eksik olmamaktadır. Telafisi imkansız sonuçlara yol açan iş kazalarını Türkiye’de önleyebilmemiz için iş sağlığı ve güvenliği kültürünün, eğitim ve bilinçlendirme ile yaygınlaştırılması; işyerlerinde güvenlik iklimine önem verilmesi ve işletmelerin güvenlik kültürü bilinçlerinin yükseltilmesi gerekmektedir. Her ne kadar sadece kanunları uygulayarak iş kazalarının önüne geçmek tek başına yeterli olmasa da kanunları bilmek, onları uygulamak suretiyle kanunların ve yönetmeliklerin gereklerini yerine getirme gerekliliği vardır. Ancak, kanunların veya hukuki yaptırımların işverenleri zorlamasını beklemeden, işverenlerin işyerlerinde iş kazalarını önleme konusunda; para veya kar beklentilerinin de önüne geçecek şekilde, her türlü sağlık ve güvenlik gereklerini yerine getirmesi zorunluluğu kaçınılmaz hale gelmiştir.
Birinci Bölüm
b4857 SAYILI İŞ KANUNU VE YÖNETMELİKLERİNE GÖRE İŞVERENLERİN GÖREV, YETKİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. İş Hukuku'nun Kapsamı, İstisnaları, İşçi ve İşverenlerin Borçları
B. İş Kanunu’na İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği
C. Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak Yedi buçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik
D. Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
E. Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliği
F. İş Kanunu’na İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği
G. Engelli, Eski Hükümlü ve Terör Mağduru İstihdamı Hakkında Yönetmelik
H. Hazırlama, Tamamlama ve Temizleme İşleri Yönetmeliği
I. Gemi Adamlarının İkamet Yerleri, Sağlık ve İaşelerine Dair Yönetmelik

İkinci Bölüm
6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU VE YÖNETMELİKLERİNE GÖRE İŞVERENLERİN GÖREV, YETKİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. İşverenlerin İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanı Görevlendirme Yükümlülüğü
B. İşverenlerin Diğer Sağlık Personeli Görevlendirme Yükümlülüğü
C. İşverenlerin Çalışan Temsilcisi Görevlendirme Yükümlülüğü
D. İşverenlerin Risk Değerlendirmesi Yapma / Yaptırma Yükümlülüğü
E. İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
F. Acil Durum Planları, Yangınla Mücadele ve İlk Yardım
G. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları
H. Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmaları
I. Elle Taşıma İşleri
J. Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
K. Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması
L. Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
M. Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmaları
N. Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi
O. Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarının Düzenlenmesi
P. Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Q. Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
R. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması
S. Balıkçı Gemilerinde Yapılan Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
T. Geçici veya Belirli Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği
U. Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlanması
V. Yapı / İnşaat İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlanması
W. Tozla Mücadele
X. Sağlık ve Güvenlik İşaretleri
Y. İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Yürütümünde İşverenlere Yardımcı Olunması ve İSGB ve OSGB' lerin görev, yetki ve sorumlulukları
Z. İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarının Kayıt ve Bildirimi
AA. İş Sağlığı ve Güvenliğinde Teftiş ve İdari Yaptırımlar

Üçüncü Bölüm
ÇALIŞANLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ, EĞİTİMİ, GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI ve KATILIMLARININ SAĞLANMASI KONUSUNDA İŞVERENLERİN GÖREV, YETKİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ İLE ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Genel Olarak
B. Çalışanların Bilgilendirilmesi ve Eğitimi
C. Çalışanların Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması
D. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Hak ve Yükümlülükleri
KAYNAKÇA