"Günümüz iş ilişkilerinde yargıya taşınan uyuşmazlıkların başında "fazla mesai" alacakları gelmektedir. İşçi ve işveren arasındaki sözlü veya yazılı anlaşmalar genellikle emredici hukuk kurallarına aykırı olduğundan hukuk âleminde hiçbir hukukî sonuç doğurmamaktadır. Bir diğer mesele ise SGK primleri ve vergi maliyeti nedeniyle ülkemizde işçi ücretlerinin resmi kayıtlarda genellikle düşük gösterilmesidir. Bu nedenlerle de yargıya taşınan ihtilâflarda fazla mesai alacaklarına ilişkin verilen kararlar arasında büyük farklılık ortaya çıkmaktadır.
Kitabımızda, tamamen Yargıtay Hukuk Dairelerinin kararlarına yer verilmiş olup, aynı konuda farklılık içeren kararlar aynı başlıklar altında değerlendirilmiştir. Özellikle fazla mesainin ispat vasıtaları üzerinde ayrı ayrı durulmuş ve hakkaniyet indiriminin uygulanmasına ilişkin ilkelere de yer verilmiştir. Fazla mesai açısından büyük önem taşıyan bordro ve bordro tekniklerine ilişkin uyuşmazlıklar ve çözüm önerileri de çalışmamızda önemli yer tutmaktadır.
Fazla mesai taleplerine ilişkin olarak açılacak davaların belirsiz alacak davası olarak açılıp açılamayacağı, fazla mesai de temerrüt başlangıcı, fazla mesai alacağının tabi olduğu zamanaşımı, fazla mesai ücretlerine uygulanacak faiz türü gibi davalar açısından büyük önem taşıyan ihtilâflar ayrı ayrı incelenmiştir.
1 Ocak 2018 itibariyle yürürlüğe giren iş hukukunda zorunlu arabuluculuk uygulanmasıyla ilgili genel açıklamalar ışığında "arabulucuya başvuru" ve "dava açarken" dikkate edilmesi gereken hususlara ilişkin açıklamalar da ayrıca yer almaktadır." (Arka Kapak Yazısı)
Konu Başlıkları
- Zorunlu Arabuluculuk Uygulaması
- Yeni İş Mahkemeleri Kanunu
- Dava Açarken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
İçindekiler
Önsöz 5
FAZLA MESAİ 9
I. FAZLA MESAİNİN İSPATI 13
A. FAZLA MESAİ TALEBİ 13
1. Fazla Mesai Talebinin HMK md. 107 Gereğince Belirsiz Alacak Davası Olarak Açılması 13
a. Kısmi Dava 13
b. Belirsiz Alacak Davası 31
2. Kendiliğinden Araştırma İlkesi Uygulanamayacağı 68
3. Taleple Bağlılık Kuralı 75
4. İşçi Lehine Şart İlkesi 92
5. Fazla Mesai Feshe Bağlı Alacaklardan Olmaması 95
6. Fazla Mesai Yapılmasında İşçinin Rızası 98
B. İSPAT KÜLFETİ 111
C. İSPAT VASITALARI 118
1. Tanık 118
a. Tanığın İşverene Husumetinin Olması 118
b. Tanığın Görgü Sahibi Olmaması 156
c. Çelişkili Tanık Beyanları 193
d. Tanık Beyanıyla İspatlanan Fazla Mesailerin Hesaplanması 211
2. Dijital Veriler ve Yazılı Belgeler 215
a. İşe Giriş Çıkış Saatlerinin Yazılı Olarak Kayıt Altına Alınması 215
b. Dijital Kayıtlar 286
II. FAZLA MESAİNİN KARŞILIĞININ YERİNE GETİRİLMESİ 311
A. İSPAT KÜLFETİ 311
B. FAZLA MESAİNİN KARŞILIĞININ YERİNE GETİRİLDİĞİNİN İSPAT VASITALARI 318
1. Bordro 318
a. Bordrolarda Sembolik Saatlerin Yazılması 318
b. Bordrolarda Fazla Mesai Saatlerinin Gösterilmesi ve İşçi Tarafından İmzalanmış Olması 333
c. İmzalanmamış Bordrolarda Fazla Mesai Saatlerinin Gösterilmesi ve Gösterilen Saatlerin Banka Aracılığıyla Ödenmiş Olması 346
d. Bordrodaki Fazla Mesai Saatlerinin Her Ay Maktu Olarak Gösterilmiş Olması 377
2. Denkleştirme 384
3. Fazla Mesainin Zamanında Ödenmemesi 394
III. FAZLA MESAİ HESABI 405
A. FAZLA MESAİNİN ÜCRET YÖNÜNDEN HESABI 405
1. Fazla Mesai Ücretinin Çalışıldığı Döneme Ait Olması 405
2. Yüzde veya Parça Başı Ücretle Çalışmada Fazla Mesai Ücreti 416
3. Prim Usulü Çalışmalarda Fazla Mesai Ücreti 424
4. Yevmiye Usulü Çalışmalarda Fazla Mesai Ücreti 444
5. Bahşiş Usulü Çalışmalarda Fazla Mesai Ücreti 453
6. Mesaisini Kendi Belirleyen Yöneticinin (işçi) Fazla Mesai Ücreti 465
7. Usulü Kazanılmış Hak 486
B. FAZLA MESAİNİN SÜRE YÖNÜNDEN HESABI 495
1. Aynı İşyerinde Aynı İşi Yapan İşçilerin Aynı Şartlarda Çalıştırılması 495
2. Gece Çalışmalarında Fazla Mesai 502
3. Vardiyalı Çalışmalarda Fazla Mesai 511
4. 12 Saat Mesai 24 Saat Dinlenme Şeklindeki Çalışma Sisteminde Fazla Mesai 517
5. 24 Saat Mesai 24 Saat Dinlenme Şeklindeki Çalışma Sisteminde Fazla Mesai 528
6. 24 Saat Mesai 48 Saat Dinlenme Şeklindeki Çalışma Sisteminde Fazla Mesai 553
7. Haftalık 45 Saat Üzeri Çalışma 571
8. Yıllık 270 Saat Üzeri Çalışma 596
9. Ara Dinlenme 610
C. FAZLA MESAİDEN SAYILAMAYACAK HALLER 636
1. Hafta Tatili Günleri 636
2. Hizmet İçi Eğitim 641
IV. FAZLA MESAİNİN ÖDENMESİNDE SORUMLULUK 647
A. İŞYERİ DEVRİNDE SORUMLULUK 647
B. ALT İŞVERENİN VE ASIL İŞVERENİN SORUMLULUĞU 671
C. KAMU KURUMLARININ SORUMLULUĞU 683
D. KHK İLE KAPATILAN İŞLETMENİN SORUMLULUĞU 694
V. FAZLA MESAİ ÜCRETİNDE HAKKANİYET İNDİRİMİ 697
Kavramlar Dizini 727