Hekimin Görevi Kötüye Kullanma Suçu Bakımından Cezai Sorumluluğu

Kamu idaresi toplumun ihtiyaçlarını giderebilmek için kamu görevlileri aracılığıyla kamusal faaliyetlerde bulunmaktadır. Kamusal görevlerin; gereklerine uygun disiplinli, dürüst ve etkin bir şekilde gerçekleşmesini sağlayabilmek için "Kamu İdaresinin Güvenirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar" bölümünde görevi kötüye kullanma suçuna yer verilmiştir. Kamu hizmetleri içerisinde önemli bir yere sahip olan sağlık hizmetinde, tıp hekimleri önemli bir uygulayıcı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu eserde tıp hekimlerinin eylemlerinden ötürü görevi kötüye kullanma suçu bakımından cezai sorumlulukları detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Bu doğrultuda tıbbi müdahale kavramı ve hekimlerin cezai sorumluluğunun tarihsel gelişimi ele alınmış, temel haklar çerçevesinde hekimlerin bu suçtan ötürü sorumluluğunu doğurabilecek konulara değinilmiş ve tıbbi müdahalenin ceza hukukundaki temellendirmesine yer verilmiştir. Ayrıca, hekimin görevi kötüye kullanma suçu bakımından cezai sorumluluğu güncel Yargıtay kararları, AİHM kararları ve öğretide yer alan görüşler çerçevesinde farklılıklar ve çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır. Benzer suç tipleri arasında yer alan zimmet, irtikap, denetim görevinin ihmali, rüşvet, kamu görevinin terki veya yapılmaması ve kamu görevlisi tarafından işlenen resmi belgede sahtecilik suçu kıyaslamalarına yer verilmiş ve soruşturma ve kovuşturma usulleri, görevli ve yetkili mahkeme, yaptırım ve zamanaşımına ilişkin açıklamalar yapılmıştır.

(Tanıtım Bülteninden)

Konu Başlıkları

Ceza Hukukunda Tıbbi Müdahalenin Temellendirilmesi
Mukayeseli Hukukta Görevi Kötüye Kullanma Suçu
Benzer Suç Tipleri ile Kıyaslanması
Soruşturma ve Kovuşturma Usulü
Yaptırım ve Zamanaşımı

İçindekiler

Teşekkür 7
Özet 9
Kısaltmalar 15
Giriş 17
Birinci Bölüm
TIBBİ MÜDAHALE KAVRAMI, TARİHSEL GELİŞİMİ,
TÜRK HUKUKUNDA TIBBİ MÜDAHALENİN
HUKUKA UYGUNLUK KOŞULLARI
§1. TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUK DÜZENİNDEKİ YERİ 19
I. Tıbbi Müdahale Kavramı ve Tarihsel Gelişimi 19
A. Kavram 19
B. Tarihsel Gelişimi 21
II. Temel Haklar Çerçevesinde Tıbbi Müdahale 28
A. Yaşam ve Vücut Bütünlüğünü Koruma Hakkı Bakımından 28
1. Açlık Grevi ve Ölüm Oruçları 30
2. Ötanazi 37
3. Gebeliğin Sonlandırılması (Kürtaj) 46
B. Sağlık Hakkı 49
C. Hastanın Kendi Kaderini Tayin Hakkı 52
§2. CEZA HUKUKUNDA TIBBİ MÜDAHALENİN TEMELLENDİRİLMESİ 55
I. Hekimlik Sıfatına Sahip Olunması 56
A. Hekimlik Kavramı 56
B. Türk Hukukuna Göre Hekimliğin Kazanılması 57
C. Yetkili Hekim Koşulu Bakımından Özellik Arz Eden Haller 58
1. Hekim Olmayan Kişinin Müdahalesi 59
2. Yabancı Hekimin Müdahalesi 59
3. Üstlenme Kusuru 59
II. Tıbbi Gerekliliğin Bulunması 61
III. Hastanın Aydınlatılmış Rızası 62
A. Genel Olarak 62
B. Aydınlatma Yükümlülüğü 67
C. Aydınlatmanın Kapsamı 69
D. Rızanın Şekli 71
E. Rıza Ehliyeti 72
F. Varsayılan Rıza 75
G. Tıbbi Vasiyet (Hasta Vasiyeti) 76
H. Rızanın Aranmadığı Haller 79
IV. Tıbbi Verilere ve Standartlara Uygun Özenli Müdahalenin Gerçekleşmesi 80
A. Genel Olarak 80
B. İzin Verilen Risk (Komplikasyon) 81
C. Uygulama Hatası (Tıbbi Hata – Malpraktis) 83
1. Teşhis Hatası 84
2. Tedavi Hatası 85
3. Tedavi Sonrası Yükümlülüklerin İhlali 85
İkinci Bölüm
HEKİMİN GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU BAKIMINDAN CEZAİ SORUMLULUĞU, GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇUNUN BENZER SUÇ TİPLERİ İLE KARŞILAŞTIRMASI
HEKİMİN CEZAİ SORUMLULUĞU 89
I. Hekimin Görevi Kötüye Kullanma Bakımından Cezai Sorumluluğu 90
A. Korunan Hukuksal Değer 96
B. Suçun Maddi Unsurları 98
1. Fail – Mağdur 98
2. Maddi Konu 104
3. Hareket, Netice ve Nedensellik Bağlantısı 104
a. Hareket 106
aa. Suçun Görevin Gereklerine Aykırı Hareket Etmek Suretiyle İşlenmesi 106
bb. Suçun Görevin Gereklerini Yapmakta İhmali veya Gecikme Göstererek İşlenmesi 111
cc. Suçun Çıkar Sağlanarak İşlenmesi 116
b. Netice 118
aa. Kişilerin Mağduriyetine Neden Olma 127
bb. Kamu Açısından Bir Zararın Meydana Gelmesi 129
cc. Kişilere Haksız Bir Menfaat Sağlamış Olma 132
c. Nedensellik Bağlantısı 134
d. Hekimin Görevi Kötüye Kullanma Suçları 135
C. Suçun Manevi Unsuru 141
D. Hukuka Aykırılık Unsuru 147
E. Kusurluluğu Kaldıran Veya Etkileyen Nedenler 151
F. Teşebbüs 159
G. İştirak 162
H. İçtimaı 164
II. Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Benzer Suç Tipleri İle Karşılaştırması 171
A. Zimmet Suçu (TCK m.247) 171
B. İrtikap Suçu (TCK M.250) 174
C. Denetim Görevinin İhmali (TCK m.251) 179
D. Rüşvet Suçu (TCK m.252) 180
E. Kamu Görevinin Terki veya Yapılmaması (TCK m.260) 183
F. Kamu Görevlisi Tarafından İşlenen Resmi Belgede Sahtecilik Suçu (TCK m.204/2) 185
Üçüncü Bölüm
SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULÜ,
GÖREVLİ VE. YETKİLİ MAHKEME, YAPTIRIM, ZAMANAŞIMI
I. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULLERİ 189
II. GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 195
III. YAPTIRIM 196
IV. ZAMANAŞIMI 199
Sonuç 201
Kaynakça 203
Kavramlar Dizini 211