Detayları
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ ......................................................................................................................5
İÇİNDEKİLER ...........................................................................................................9
KAYNAKÇA ............................................................................................................ 65
KISALTMALAR ...................................................................................................... 67
BİRİNCİ KISIM AİLE KAVRAMI
§ 1. AİLE KAVRAMI ............................................................................................. 69
I. TANIMI .................................................................................................. 70
A- TANIMLAMA SORUNU ................................................................. 70
B- TANIMLAYICI SORUNU ............................................................... 70
II. ANLAMI .................................................................................................... 71
A- DAR AİLE (EVLİLİK BİRLİĞİ) (TMK m. 185) ............................. 72
B- GENİŞ AİLE (SOYBAĞI BİRLİĞİ) (TMK m. 282) ........................ 72
C- BÜYÜK AİLE (EV DÜZENİ BİRLİĞİ) (TMK m. 367) .................. 73
D- DUYGUSAL AİLE (DUYGU BİRLİĞİ) (MUKAYESELİ HUKUK) ............................................................... 73
1- Eski İlişkidekiler ........................................................................ 74
2- Yeni İlişkidekiler ....................................................................... 75
3- Ayrı Yaşayıp İlişkisi Sürenler.................................................... 76
III. ÖNEMİ.................................................................................................... 76
§ 2. AİLE HUKUKU KAVRAMI .......................................................................... 78
I. TARİHÇESİ ............................................................................................ 78
II. SİSTEMATİĞİ ........................................................................................ 80
III. İLİŞKİLERİ ............................................................................................ 81
A- BİREYLER ARASI İLİŞKİLER ....................................................... 81
B- AKÇALI İLİŞKİLER ........................................................................ 82
IV. İLKELERİ ............................................................................................... 82
10 İçindekiler
A- OLAN İLKELER .............................................................................. 83
1- Birlik İlkesi ................................................................................ 83
a. Birlikte Mutluluğu Sağlama (TMK m. 185 f. II) ................ 84
b. Birlikte Yaşama (TMK m. 185 f. III) .................................. 84
c. Birlikte Sadakat (TMK m. 185 f. III) .................................. 84
d. Birlikte Yardım (TMK m. 185 f. III) .................................. 85
e. Birlikte Konut Seçme (TMK m. 186 f. I) ............................ 85
f. Birlikte Yönetim (TMK m. 186 f. II) .................................. 86
g. Birlikte Katkı (TMK m. 186 f. III) ...................................... 86
h. Birlikte Temsil (TMK m. 188 f. I) ...................................... 87
ı. Birlikte Sorumluluk (TMK m. 189) .................................... 87
2- Süreklilik İlkesi .......................................................................... 87
3- Eşitlik İlkesi ............................................................................... 88
a. Kural Olarak ....................................................................... 88
b. İstisna Haller ....................................................................... 89
4- Koruma İlkesi ............................................................................ 89
a. Kadını Koruma İlkesi .......................................................... 90
b. Çocuğu Koruma İlkesi ........................................................ 91
c. Vesayet Altındakini Koruma İlkesi ..................................... 93
5- Sınırlılık İlkesi ........................................................................... 94
6- Karışma İlkesi ............................................................................ 96
7- Gizlilik İlkesi ............................................................................. 97
a. Kamuya Açık Hayat ............................................................ 97
b. Özel Hayat .......................................................................... 97
c. Gizli Hayat .......................................................................... 98
8- Planlama İlkesi ........................................................................ 100
9- Resmi Evlilik İlkesi ................................................................. 101
a. Evlendirme Memuru Önünde Evlilik ................................ 102
b. Tek Eşle Evlilik ................................................................ 102
c. Dini Törenin Etkisizliği .................................................... 102
d. Eşcinsel Birlikteliklerin Geçersizliği ................................ 103
10- Toplumun Temeli Olma İlkesi ................................................. 103
11- Emredicilik İlkesi..................................................................... 103
12- Şekil İlkesi ............................................................................... 104
İçindekiler 11
13- Takdir İlkesi ............................................................................. 107
B- OLMASI GEREKEN İLKELER ..................................................... 108
1- Tanımlanmama İlkesi .............................................................. 109
2- Dengeli Birliktelik İlkesi ......................................................... 109
3- Kendisi Olma İlkesi ................................................................. 109
4- Sürdürülebilir Adalet İlkesi ..................................................... 111
V. KAPSAMI ............................................................................................. 111
A- NİŞANLANMA .............................................................................. 111
B- EVLENME ...................................................................................... 111
C- KAYIN HISIMLIĞI ........................................................................ 112
D- EVLAT EDİNME ........................................................................... 112
E- EV DÜZENİ .................................................................................... 112
F- VESAYET ....................................................................................... 113
VI. MEVZUATI .......................................................................................... 114
A- TÜRK MEDENİ KANUNU ........................................................... 114
B- BORÇLAR KANUNU .................................................................... 115
C- TÜRK CEZA KANUNU ................................................................. 115
D- DİĞER DÜZENLEMELER ............................................................ 115
1- Milletlerarası Andlaşmalar ...................................................... 115
2- Özel Kanunlar .......................................................................... 117
3- Tüzükler ................................................................................... 117
4- Yönetmelikler .......................................................................... 117
VII. MAHKEMESİ ....................................................................................... 118
A- KURULUŞU ................................................................................... 118
B- GÖREVLERİ .................................................................................. 118
§ 3. EVLENME KAVRAMI ................................................................................. 121
I. GENEL OLARAK ................................................................................ 121
II. TANIMI ................................................................................................ 121
III. HUKUKİ NİTELİĞİ ............................................................................. 122
A- ŞART-TASARRUF GÖRÜŞÜ ....................................................... 122
B- KURUM GÖRÜŞÜ ......................................................................... 123
C- SÖZLEŞME GÖRÜŞÜ ................................................................... 123
IV. İŞLEVİ .................................................................................................. 124
12 İçindekiler
A- HUKUKİ KORUMA SAĞLAMA .................................................. 124
B- HAYAT ORTAKLIĞI KURMA ..................................................... 125
C- SÜREKLİ BİRLİK OLUŞTURMA ................................................ 125
V. YÜRÜRLÜĞÜ ...................................................................................... 125
VI. TESPİTİ ................................................................................................ 126
A- EVLİLİĞİN TESPİTİ ...................................................................... 126
B- EVLENME TARİHİNİN TESPİTİ ................................................. 127
1- Aile Mahkemesi Görevlidir ..................................................... 128
2- Tescil Kararı Verilemez ........................................................... 128
VII. GEÇERLİLİĞİ ...................................................................................... 129
A- FARKLILIKLARI OLANLARIN EVLENMELERİ ...................... 129
1- Farklı Dinde Olanların Evlenmeleri......................................... 129
2- Farklı Mezhepte Olanların Evlenmeleri................................... 129
3- Farklı Irkta Olanların Evlenmeleri ........................................... 130
4- Farklı Dilde Olanların Evlenmeleri ......................................... 130
5- Farklı Renkte Olanların Evlenmeleri ....................................... 130
B- AYNI CİNSTEN OLANLARIN EVLENMELERİ ........................ 130
C- CİNSİYET DEĞİŞTİRMİŞ OLANLARIN EVLENMELERİ ........ 131
D- ÇOCUK YAŞTA OLANLARIN EVLENMELERİ ........................ 132
E- HAYAT ORTAKLIĞI .................................................................... 133
1- Kayıtsız Hayat Ortaklığı .......................................................... 133
a. Özellikleri ......................................................................... 134
aa. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan Kurulur ... 134
bb. Evlenme Niyetine Gerek Yoktur ................................ 134
cc. Evliliğin Tüm Yükümlülükleri Yerine Getirilir ......... 134
dd. Belirli Şekilde Süreklilik Taşır ................................... 135
ee. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan Sona Erer ............................................................................ 135
b. Çeşitleri ............................................................................. 135
aa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat Ortaklığı ........ 135
bb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat Ortaklığı ....... 135
2- Kayıtlı Hayat Ortaklığı ............................................................ 135
a. Özellikleri ......................................................................... 136
aa. Resmi Sicile Kayıt veya Tescille Kurulur .................. 136
İçindekiler 13
bb. Kanun Tarafından Düzenlenen Hak ve Yükümlülükler Doğurur ...................................................................... 136
cc. Boşanma Söz konusu Değildir ................................... 136
b. Çeşitleri ............................................................................. 136
aa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat Ortaklığı .......... 137
bb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat Ortaklığı ......... 137
F- BİRDEN ÇOK KADIN VEYA ERKEKLE EVLENME ................ 137
G- MUVAZAALI EVLENME ............................................................. 140
H- COMMON LAW EVLİLİK ............................................................ 141
I- HOMOPARENTAL AİLE .............................................................. 142
İ- TEK EBEVEYNLİ AİLE ................................................................ 142
J- EŞ CİNSEL EVLİLİK ..................................................................... 142
K- DİNİ NİKAHLI İLİŞKİ ................................................................... 143
İKİNCİ KISIM EVLİLİĞİN KURULMASI
§ 4. NİŞANLILIĞA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER ........................................... 145
I. KAVRAM ............................................................................................. 145
A- NİŞANLANMA KAVRAMI .......................................................... 146
B- NİŞANLILIK KAVRAMI .............................................................. 147
C- NİŞANLI KAVRAMI ..................................................................... 147
D- NİŞAN KAVRAMI ......................................................................... 147
II. TANIMI ................................................................................................ 147
III. HUKUKİ NİTELİĞİ ............................................................................. 147
A- ÖN SÖZLEŞME GÖRÜŞÜ ............................................................ 148
B- SÖZLEŞME GÖRÜŞÜ ................................................................... 149
1- Borçlar Hukuku Sözleşmesi..................................................... 149
2- Aile Hukuku Sözleşmesi .......................................................... 149
C- KARAR GÖRÜŞÜ .......................................................................... 150
D- GÜVEN İLİŞKİSİ GÖRÜŞÜ .......................................................... 150
IV. İŞLEVİ .................................................................................................. 150
A- TANIMA İŞLEVİ ........................................................................... 151
1- Birbirini Tanıma ...................................................................... 151
14 İçindekiler
2- Aileleri Tanıma ........................................................................ 151
B- ÖĞRENME İŞLEVİ ........................................................................ 151
1- Gelenek ve Görenekleri Öğrenme ........................................... 151
2- Evlenme Engelini Öğrenme ..................................................... 151
C- HAZIRLIK İŞLEVİ ......................................................................... 152
1- Evliliğe Manevi Hazırlık ......................................................... 152
2- Evliliğe Maddi Hazırlık ........................................................... 152
V. OLUŞUMU (TMK m. 118 f. I) ............................................................. 152
A- EVLENME VAADİ ŞEKLE BAĞLI DEĞİLDİR .......................... 154
B- EVLENME VAADİ NİŞANLANACAKLAR TARAFINDAN YAPILMALIDIR ............................................................................ 155
C- EVLENME VAADİNDE GERÇEK İRADE AÇIKLANMALIDIR ...................................................................... 155
Ç- EVLENME VAADİ KARŞILIKLI OLMALIDIR .......................... 155
VI. YASAL TEMSİLCİLERİN RIZASI (TMK m. 118 f. II) ..................... 155
A- AYIRT ETME GÜCÜNE SAHİP KÜÇÜĞÜN YASAL TEMSİLCİNİN RIZASININ ALINMASI ...................................... 156
B- AYIRT ETME GÜCÜNE SAHİP KISITLININ YASAL TEMSİLCİNİN RIZASININ ALINMASI ...................................... 157
VII. İSPATI................................................................................................... 160
A- İSPAT YÜKÜ ................................................................................. 160
B- İSPAT ARAÇLARI ......................................................................... 160
1- Tanık Anlatımı ......................................................................... 160
a. İfade Usulü ........................................................................ 160
aa. Yer ve Zaman Göstermelidir ...................................... 160
bb. Bilginin Kaynağını Açıklamalıdır .............................. 160
cc. İfade Hüküm Kurmaya Elverişli Olmalıdır ................ 161
b. Dinlenme Usulü ................................................................ 161
aa. Tanık Sayısı Sınırlandırılmamalıdır ........................... 161
bb. Kesin Süre Uygun Olmalıdır ...................................... 161
c. Değerlendirme Usulü ........................................................ 161
aa. Üstün Tutma Sebebi Açıklanmalıdır .......................... 162
bb. Görgüye Dayanmayan Anlatım Dikkate Alınmamalıdır ............................................................ 162
İçindekiler 15
cc. Taraflardan Aktarılan Anlatım Dikkate Alınmamalıdır ............................................................ 162
dd. Akraba Olma Geçerliliği Etkilemez ........................... 162
ee. Delil Listesinde Bulunmayana İtibar Edilemez .......... 162
2- Diğer Dava Dosyaları .............................................................. 162
3- Teknik Kayıtlar ........................................................................ 162
a. Video Kayıtları ................................................................. 162
b. VCD, DVD Kayıtları ........................................................ 163
c. Fotoğraf ............................................................................. 163
d. Bilgisayar Kayıtları ........................................................... 163
4- Diğer Hukuka Uygun Deliller.................................................. 163
§ 5. NİŞANLILIĞIN OLUŞUMU ........................................................................ 164
I. EHLİYETİN VARLIĞI ........................................................................ 164
A- TAM EHLİYETLİLER ................................................................... 164
B- SINIRLI EHLİYETLİLER .............................................................. 164
C- SINIRLI EHLİYETSİZLER ............................................................ 165
1- Ayırt Etme Gücüne Sahip Küçük ............................................ 165
a. Yasal Temsilcinin Rızasının Alınması .............................. 166
aa. Nişanlanmaya İzin ...................................................... 167
bb. Nişanlanmaya onam ................................................... 168
cc. Hâkime Başvuru ......................................................... 168
b. Yasal Temsilcilerin Rızasının Yokluğunun Sonuçları ...... 169
aa. Ayırt Etme Gücü Olan Küçük Açısından ................... 169
bb. Diğer Taraf Açısından ................................................ 169
2- Ayırt Etme Gücüne Sahip Kısıtlı ............................................. 170
a. Yasal Temsilcinin Rızasının Alınması .............................. 170
aa. Nişanlanmaya İzin ...................................................... 170
bb. Nişanlanmaya onam ................................................... 171
cc. Hâkime Başvuru ......................................................... 171
b. Yasal Temsilcilerin Rızasının Yokluğunun Sonuçları ...... 171
aa. Ayırt Etme Gücü Olan Kısıtlı Açısından ................... 172
bb. Diğer Taraf Açısından ................................................ 172
D- TAM EHLİYETSİZLER ................................................................. 172
16 İçindekiler
II. İRADE AÇIKLAMASI ........................................................................ 173
A- ŞEKLE BAĞLI DEĞİLDİR ............................................................ 173
1- Açık Olarak Yapılabilir ........................................................... 174
a. Sözle Yapılabilir ............................................................... 174
b. Yazıyla Yapılabilir ............................................................ 174
c. İşaretle Yapılabilir ............................................................ 174
2- Örtülü Olarak Yapılabilir ......................................................... 175
a. Nişanlı Olarak Tanıtmak ................................................... 175
b. Hediye Vermek ................................................................. 175
c. Ev Hazırlamak .................................................................. 175
d. Gebe Kalmak .................................................................... 176
e. Diğerleri ............................................................................ 176
3- Gizli Tutulabilir ....................................................................... 176
4- Süreye Bağlı Değildir .............................................................. 176
5- Törene Bağlı Değildir .............................................................. 176
B- NİŞANLANACAKLAR TARAFINDAN YAPILMALIDIR ......... 177
1- Bizzat Yapılması ...................................................................... 177
2- Aracı/Haberci İle Yapılması .................................................... 177
C- GERÇEK İRADE AÇIKLANMALIDIR ........................................ 178
1- Gizli İrade Bulunmamalıdır ..................................................... 178
2- Ciddi Olmalıdır ........................................................................ 178
D- KARŞILIKLI OLMALIDIR ........................................................... 179
III. ENGELİN BULUNMAMASI .............................................................. 179
A- EVLENME ENGELİNİN BULUNMAMASI ................................. 179
1- Kesin Evlenme Engelinin Bulunması ...................................... 179
a. Mevcut Evlilik .................................................................. 179
b. Sürekli Ayırt Etme Gücünden Yoksunluk ........................ 180
c. Akıl Hastalığı .................................................................... 180
d. Yakın Hısımlık .................................................................. 180
2- Kesin Olmayan Evlenme Engelinin Bulunması....................... 181
B- BİRDEN ÇOK NİŞANLANMANIN OLMAMASI ....................... 181
1- İlk Nişanlılık Sürdürülüyorsa................................................... 181
2- İlk Nişanlılık Sürdürülmüyorsa ............................................... 181
C- SÜRE VEYA KOŞUL ENGELİNİN BULUNMAMASI ............... 182
İçindekiler 17
1- Süreye Bağlama ....................................................................... 182
a. Süresiz Nişanlılık Kabul Edilemez ................................... 182
b. Süreli Nişanlılık Kabul Edilemez .................................... 182
aa. Bir Süre Sonra Sona Erecek Nişanlılık ...................... 182
bb. Bir Süre Sonra Başlayacak Nişanlılık ........................ 183
2- Koşula Bağlama ....................................................................... 183
a. Koşulun Geçerliliği ........................................................... 183
b. Koşul Türü ........................................................................ 184
aa. Geciktirici Koşula Bağlanma ..................................... 185
bb. Bozucu Koşula Bağlanma .......................................... 185
§ 6. NİŞANLILIĞIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ ..................................................... 186
I. GENEL OLARAK ................................................................................ 186
II. KAPSAMI ............................................................................................. 186
A- EVLENME YÜKÜMLÜLÜĞÜ ...................................................... 187
1- Süreyi Belirleme ...................................................................... 187
2- Süreye Uymama ...................................................................... 187
a. Haklı Sebeple Uymama .................................................... 187
b. Haklı Sebep Olmadan Uymama ........................................ 187
B- SADAKAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ ...................................................... 188
1- Cinsel Sadakat Yükümlülüğü .................................................. 188
2- Ekonomik Sadakat Yükümlülüğü ............................................ 189
3- Duygusal Sadakat Yükümlülüğü ............................................. 189
4- Fiziksel Sadakat Yükümlülüğü ................................................ 189
5- Görsel Sadakat Yükümlülüğü .................................................. 189
6- Sosyal Sadakat Yükümlülüğü .................................................. 190
C- YARDIMLAŞMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ........................................... 190
D- DAYANIŞMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ................................................ 190
§ 7. NİŞANLANMANIN HAKLARI ................................................................... 191
I. NİŞANLANMANIN SAĞLADIĞI HAKLAR ......................................... 191
A- KAÇINMA HAKKI ........................................................................ 191
1- Tanıklıktan Kaçınma ............................................................... 191
a. Hukuk Davalarında ........................................................... 192
18 İçindekiler
b. Ceza Davalarında .............................................................. 192
2- Hâkimlikten Kaçınma .............................................................. 192
3- Hakemlikten Kaçınma ............................................................. 192
4- Evlenmekten Kaçınma ............................................................. 192
B- TAZMİNAT HAKKI ...................................................................... 193
1- Destekten Yoksun Kalma Tazminatı ....................................... 193
2- Ölüme Sebep Olandan Manevi Tazminat İsteme .................... 193
C- MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİ YAPMA HAKKI ............................ 193
II. NİŞANLANMANIN SAĞLAMADIĞI HAKLAR .............................. 194
A- EVLENMEYE ZORLAMA DAVA EDİLEMEZ (TMK m. 119 f. I ) ........................................................................... 194
B- CAYMA TAZMİNATI DAVA EDİLEMEZ (TMK m. 119 f. II ) 195
C- CEZA ŞARTI DAVA EDİLEMEZ (TMK m. 119 f. II ) ................ 196
D- ÖDEME YAPILMIŞSA GERİ İSTENEMEZ (TMK m. 119 f. II ) ......................................................................... 197
§ 8. NİŞANLANMANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ ................................................... 198
I. YOKLUK .............................................................................................. 198
II. BUTLAN .............................................................................................. 199
A- EHLİYETSİZLİK ............................................................................ 199
B- EMREDİCİ KURALLARA AYKIRILIK ....................................... 199
C- İMKANSIZLIK ............................................................................... 199
D- AHLAK VE ADABA AYKIRILIK ................................................ 199
E- MUVAZAA ..................................................................................... 199
III. İRADE SAKATLIĞI ............................................................................ 200
§ 9. NİŞANLILIĞIN SONA ERMESİ ................................................................. 201
I. İRADİ SEBEPLE SONA ERME .......................................................... 201
A- EVLENME ...................................................................................... 202
1- Birbiriyle Evlenme................................................................... 202
2- Başkasıyla Evlenme ................................................................. 202
B- CİNSİYET DEĞİŞTİRME .............................................................. 202
C- ANLAŞMA ..................................................................................... 203
D- NİŞANI BOZMA ............................................................................ 204
İçindekiler 19
1- Bozma Usulü ........................................................................... 204
a. Tek Taraflı İrade Açıklaması Yeterlidir ............................ 204
aa. Açık İrade Açıklaması ................................................ 204
bb. Örtülü İrade Açıklaması ............................................. 204
b. Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haktır ......................................... 205
c. Önceden Vazgeçilemez ..................................................... 205
d. Bozmadan Dönülemez ...................................................... 205
e. Haklı Sebep Koşul Değildir .............................................. 205
2- Bozma Şekli ............................................................................. 206
a. Haklı Olarak Bozma ......................................................... 206
aa. Haklı Bozma Sebepleri .............................................. 206
bb. Hâkimin Takdir Hakkı ............................................... 207
b. Haksız Olarak Bozma ....................................................... 207
3- Bozma Sonucu ......................................................................... 207
a. Nişanlı Statüsünden Çıkma ............................................... 207
b. Yeniden Nişanlanma Hakkı .............................................. 208
c. Ölüme Bağlı Tasarruflara Etkisi ....................................... 208
E- ÇİFTE NİŞANLANMA .................................................................. 209
II. İRADİ OLMAYAN SEBEPLE SONA ERME ..................................... 209
A- ÖLÜM ............................................................................................. 209
B- ÖLÜM KARİNESİ .......................................................................... 209
C- GAİPLİK ......................................................................................... 210
D- EVLENME EHLİYETİNİ YİTİRME ............................................. 210
E- EVLENME ENGELİNİN OLUŞMASI .......................................... 210
F- BOZUCU KOŞULUN GERÇEKLEŞMESİ ................................... 211
§ 10. NİŞANIN BOZULMASI SEBEBİYLE MADDİ TAZMİNAT (TMK. m. 120) ............................................................................................. 212
I. KOŞULLARI ........................................................................................ 212
A- GEÇERLİ NİŞANLILIK BULUNMALIDIR ................................. 212
1- Evlenme Vaadi Olmadan Birlikte Yaşayan İsteyemez ............ 212
2- Flört Eden İsteyemez ............................................................... 216
3- Sevgili Gibi Davranan İsteyemez ............................................ 216
4- Aynı Evi Paylaşan İsteyemez .................................................. 218
20 İçindekiler
5- Hayat Ortaklığı Sürdüren İsteyemez ........................................ 218
6- Serbest Yaşayan İsteyemez ...................................................... 218
B- NİŞAN BOZULMUŞ OLMALIDIR ............................................... 218
1- Haklı Bir Sebep Olmaksızın Bozulma ..................................... 219
2- Nişan Taraflardan Birine Yükletilebilen Bir Sebeple Bozulma ................................................................................... 219
C- ZARAR BULUNMALIDIR ............................................................ 219
1- Katlandığı Maddî Fedakârlık Olmalıdır ................................... 219
2- Evlenme Amacıyla Yapılan Harcama Olmalıdır ..................... 220
3- Nişan Giderleri Bulunmalıdır .................................................. 223
4- Dürüstlük Kuralına Uygun Davranılmış Olmalıdır .................... 225
D- UYGUN TAZMİNAT VERİLMELİDİR ........................................ 226
II. USUL HÜKÜMLERİ ........................................................................... 226
A- GÖREVLİ MAHKEME .................................................................. 226
B- YETKİLİ MAHKEME .................................................................... 231
C- DAVACI ......................................................................................... 231
1- Nişanlılardan Birisi .................................................................. 231
2- Nişanlılardan Birinin Ana ve Babası ....................................... 232
3- Ana ve Babası Gibi Davrananlar ............................................. 232
D- DAVALI .......................................................................................... 233
E- FERAGAT ....................................................................................... 233
F- HAKKIN DEVRİ ............................................................................ 233
G- ZAMANAŞIMI (TMK m. 123) ....................................................... 233
H- İSTEK .............................................................................................. 233
1- İstek Belirli Olmalıdır .............................................................. 234
2- İstek Dışı Karar Verilmemelidir .............................................. 234
I- KARARIN ÖZELLİĞİ .................................................................... 235
1- Duraksama Yaratmamalıdır ..................................................... 236
2- Gerekçeli Olmalıdır ................................................................. 236
3- Kısa Karar Uygun Olmalıdır.................................................... 237
4- Yargıtay Denetimine Uygun Olmalıdır ................................... 237
İ- KESİNLİK SINIRI .......................................................................... 237
1- İstinaf Kesinlik Sınırı ............................................................... 237
2- Temyiz Kesinlik Sınırı ............................................................. 237
İçindekiler 21
J- YARGILAMA GİDERİ .................................................................. 238
K- VEKALET ÜCRETİ ....................................................................... 238
§ 11. NİŞANIN BOZULMASI SEBEBİYLE MANEVİ TAZMİNAT (TMK m. 121) .............................................................................................. 240
I. KOŞULLARI ........................................................................................ 240
A- GEÇERLİ NİŞANLILIK BULUNMALIDIR ................................. 240
1- Evlenme Vaadi Olmadan Birlikte Yaşayan İsteyemez ............ 241
2- Flört Eden İsteyemez ............................................................... 242
3- Sevgili Gibi Davranan İsteyemez ............................................ 243
4- Aynı Evi Paylaşan İsteyemez .................................................. 243
5- Hayat Ortaklığı Sürdüren İsteyemez ........................................ 243
6- Serbest Yaşayan İsteyemez ...................................................... 243
B- NİŞAN BOZULMUŞ OLMALIDIR ............................................... 243
C- KİŞİLİK HAKKI SALDIRIYA UĞRAMALIDIR ......................... 243
1- Saldırı Gerçekleşmelidir .......................................................... 244
a. Duygusal Şiddet Uygulanması .......................................... 244
b. Görsel Şiddet Uygulanması .............................................. 246
c. Cinsel Şiddet Uygulanması ............................................... 246
d. Sosyal Şiddet Uygulanması .............................................. 246
e. Fiziksel Şiddet Uygulanması ............................................ 247
f. Ekonomik Şiddet Uygulanması ........................................ 247
2- Doğal Üzüntü Yeterli Değildir ................................................ 247
3- Zarar İspat Edilmelidir ............................................................. 255
a. Zarar İspat Edilmişse ........................................................ 256
b. Zarar İspat Edilmemişse ................................................... 256
D- SALDIRI HUKUKA AYKIRI OLMALIDIR ................................. 257
E- DAVALI KUSURLU OLMALIDIR ............................................... 257
F- UYGUN TAZMİNAT VERİLMELİDİR ........................................ 258
1- Paranın Ödenmesi .................................................................... 258
a. Toptan Ödenir ................................................................... 259
b. İrat Şeklinde Ödenemez .................................................... 259
c. Taksitle Ödenemez............................................................ 259
2- Para Dışında Tazminat Verilemez ........................................... 259
22 İçindekiler
II. USUL HÜKÜMLERİ ........................................................................... 260
A- GÖREVLİ MAHKEME .................................................................. 260
B- YETKİLİ MAHKEME .................................................................... 265
C- DAVACI ......................................................................................... 265
D- DAVALI .......................................................................................... 266
E- FERAGAT ....................................................................................... 266
F- HAKKIN DEVRİ ............................................................................ 266
G- ZAMANAŞIMI (TMK m. 123) ....................................................... 266
H- İSTEK .............................................................................................. 266
1- İstek Belirli Olmalıdır .............................................................. 267
2- İstek Dışı Karar Verilmemelidir .............................................. 267
3- İstek Bölünemez ...................................................................... 267
I- KARARIN ÖZELLİĞİ .................................................................... 268
1- Duraksama Yaratmamalıdır ..................................................... 268
2- Gerekçeli Olmalıdır ................................................................. 268
3- Kısa Karar Uygun Olmalıdır.................................................... 268
İ- KANUN YOLLARI ........................................................................ 268
1- İstinaf Kanun Yolları ............................................................... 268
2- Temyiz Kanun Yolları ............................................................. 268
J- YARGILAMA GİDERİ .................................................................. 269
K- VEKALET ÜCRETİ ....................................................................... 269
§ 12. NİŞANIN BOZULMASI SEBEBİYLE HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ (TMK m. 122) ...................................................................... 271
I. KOŞULLARI ........................................................................................ 271
A- GEÇERLİ NİŞANLILIK BULUNMALIDIR ................................. 272
1- Evlenme Vaadi Olmadan Birlikte Yaşayan İsteyemez ............ 272
2- Flört Eden İsteyemez ............................................................... 273
3- Sevgili Gibi Davranan İsteyemez ............................................ 274
4- Aynı Evi Paylaşan İsteyemez .................................................. 274
5- Hayat Ortaklığı Sürdüren İsteyemez ........................................ 274
6- Serbest Yaşayan İsteyemez ...................................................... 275
B- NİŞANLILIK SONA ERMİŞ OLMALIDIR .................................. 275
1- Sona Erme Sebebi .................................................................... 275
İçindekiler 23
a. Evlenme Sebebiyle Sona Ererse........................................ 275
b. Evlenme Dışındaki Bir Sebeple Sona Ererse .................... 275
2- Sona Ermede Kusur Aranmaz .................................................. 276
C- HEDİYE VERİLMİŞ OLMALIDIR ............................................... 277
1- Hediye Kavramı ....................................................................... 277
a. Başlık ................................................................................ 277
b. Ağırlık ............................................................................... 277
c. Kalın ................................................................................. 278
d. Drahoma............................................................................ 278
e. Mektup .............................................................................. 278
f. Fotoğraf ............................................................................. 278
2- Hediyenin Zamanı ................................................................... 278
a. Nişanlanmadan Önce ........................................................ 278
b. Nişanlanma Sırasında ........................................................ 279
c. Nişanlanmadan Sonra ....................................................... 279
3- Hediyenin Konusu ................................................................... 279
a. Nişanlıların Birbirlerine Verdikleri Hediyeler .................. 279
b. Nişanlıya Verilen Hediyeler.............................................. 280
aa. Ana ve Babanın Verdiği Hediyeler ............................ 280
bb. Ana ve Baba Gibi Davrananların Verdiği Hediyeler .. 280
4- Hediyenin Amacı ..................................................................... 283
a. Evlenmeye Olan İnancı Yükseltmek ................................. 283
b. İlişkileri Güçlendirmek ..................................................... 283
c. Bağlılığı Çoğaltmak .......................................................... 283
d. Sevgi ve Saygıyı Artırmak ................................................ 284
D- HEDİYE ALIŞILMIŞIN DIŞINDA OLMALIDIR ......................... 284
1- Alışılmış Hediye ...................................................................... 284
2- Alışılmışın Dışında Hediye ...................................................... 284
a. Değeri Fazla Olan Hediye ................................................. 285
b. Örf ve Adete göre Alışılmamış Olan Hediye .................... 286
c. Nişan Yüzüğü Dışında Ziynet Eşyası Hediye ................... 288
E- HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ TALEP EDİLMELİDİR ...... 288
1- Aynen Geri Verilmelidir .......................................................... 289
2- Aynen yoksa Mislen Geri Verilmelidir .................................... 289
24 İçindekiler
3- Sebepsiz Zenginleşme Hükümlerinin Uygulanması ............... 290
a. Üçüncü Kişiden İstenemez................................................ 290
b. İyiniyetli Davranmışsa ...................................................... 290
aa. Elinden Çıkarmışsa .................................................... 290
bb. Tüketmişse ................................................................. 290
cc. Eskimişse ................................................................... 291
dd. Karşılık Almışsa ......................................................... 292
c. Kötü Niyetli Davranmışsa ................................................. 293
II. USUL HÜKÜMLERİ ........................................................................... 293
A- GÖREVLİ MAHKEME .................................................................. 293
B- YETKİLİ MAHKEME .................................................................... 294
C- TARAFLAR .................................................................................... 294
1- Davacı ...................................................................................... 294
a. Nişanlılar ........................................................................... 294
b. Nişanlıların Ana ve Babası ............................................... 294
c. Nişanlıların Ana ve Babası Gibi Davrananlar ................... 294
d. Ölüm Halinde İlgilinin Mirasçıları.................................... 297
2- Davalı ...................................................................................... 297
D- FERAGAT ....................................................................................... 297
E- HAKKIN DEVRİ ............................................................................ 297
F- ZAMANAŞIMI (TMK m. 123) ....................................................... 298
G- İSTEK .............................................................................................. 299
1- İstek Belirli Olmalıdır .............................................................. 299
2- İstek Dışı Karar Verilmemelidir .............................................. 300
H- İSPAT .............................................................................................. 301
1- İspat Yükü................................................................................ 301
2- İspat Araçları ........................................................................... 301
3- İspatın Konusu ......................................................................... 306
a. Hediye Edilme İspatlanmalıdır ......................................... 306
b. Alışılmışın Dışında Olduğu İspatlanmalıdır ..................... 307
c. İade Edilmediği İspatlanmalıdır ........................................ 307
I- YARGILAMA GİDERİ .................................................................. 307
1- Kural Olarak ............................................................................ 308
2- Kısmen Haklı Çıkılırsa ............................................................ 310
İçindekiler 25
3- Aleyhine Hüküm Verilenler Birden Fazla İse.......................... 310
İ- VEKALET ÜCRETİ ....................................................................... 310
J- KARARIN ÖZELLİĞİ .................................................................... 311
1- Duraksama Yaratmamalıdır ..................................................... 311
2- Gerekçeli Olmalıdır ................................................................. 312
3- Kısa Karar Uygun Olmalıdır.................................................... 312
K- HÜKÜM FIKRASI ......................................................................... 312
1- Taraflara Yükletilen Borç ve Tanınan Haklar Ayrı Ayrı Gösterilmelidir ......................................................................... 312
2- Kısa Kararla Gerekçeli Karar Arasında Çelişki Olmamalıdır .. 314
3- Gerekçe İle Hüküm Arasında Çelişki Olmamalıdır ................. 314
L- KESİNLİK SINIRI .......................................................................... 314
1- İstinaf Kesinlik Sınırı ............................................................... 314
2- Temyiz Kesinlik Sınırı ............................................................. 314
§ 13. EVLENME EHLİYETİ (TMK m. 124-128) .............................................. 315
I. GENEL OLARAK ................................................................................ 316
A- EVLENME EHLİYETİ ................................................................... 316
1- Kişiye Özgü Evlenme Ehliyeti ................................................ 316
a. Genel Evlenme Ehliyeti .................................................... 316
b. Özel Evlenme Ehliyeti ...................................................... 317
2- Türe Özgü Evlenme Ehliyeti ................................................... 317
a. Tam Ehliyetliler ................................................................ 317
b. Tam Ehliyetsizler .............................................................. 317
c. Sınırlı Ehliyetliler.............................................................. 318
d. Sınırlı Ehliyetsizler ........................................................... 318
B- EVLENME ERGİNLİĞİ ................................................................. 319
a. Olağan Evlenme Erginliği ....................................................... 319
b. Olağan Dışı Evlenme Erginliği ................................................ 319
II. EVLENME YAŞI (TMK m. 124) ......................................................... 319
A- OLAĞAN EVLENME YAŞI (TMK m. 124 f. I) ............................ 320
1- Evlenme Yaşı Alt Sınırı ........................................................... 321
2- Evlenme Yaşı Üst Sınırı .......................................................... 323
3- Evlenme Yaşı Mukayesesi ....................................................... 323
26 İçindekiler
a. Erkek İçin .......................................................................... 323
b. Kadın İçin ......................................................................... 323
B- OLAĞAN DIŞI EVLENME YAŞI (TMK m. 124 f. II) .................. 324
1- Genel Olarak ............................................................................ 324
2- Olağan Dışı Evlenmeye İzin Davası (TMK m. 124 f. II) ......... 324
a. Koşulları............................................................................ 325
aa. İzin istenilen Onaltı Yaşını Tamamlamış Olmalıdır... 325
bb. Olağanüstü Durum ve Pek Önemli Bir Sebep Olmalıdır .................................................................... 328
cc. Evlenme Olgunluğuna Sahip Olunmalıdır ................. 330
dd. Olanak Varsa Yasal Temsilci Dinlenmelidir .............. 331
ee. Belli Kişi İle Evlenme İzni Verilebilir ....................... 333
b. Usul Hükümleri ................................................................. 333
aa. Görevli Mahkeme....................................................... 333
bb. Yetkili Mahkeme ........................................................ 335
cc. Davacı ........................................................................ 335
dd. Davalı ......................................................................... 336
ee. Evrak Üzerinde Karar Verilemez ............................... 336
C- EVLENME YAŞININ ALTINDA EVLİLİK YAPILMASI ........... 337
1- Olağan Dışı Evlenme Yaşının Altında Evlilik Yapılması ........ 337
2- Olağan Evlenme Yaşının Altında Evlilik Yapılması ............... 338
III. AYIRT ETME GÜCÜ (TMK m. 125) .................................................. 338
A- NİSBÎ KAVRAMDIR. .................................................................... 339
B- PSİKOLOJİK KAVRAMDIR ......................................................... 339
C- BİYOLOJİK KAVRAMDIR ........................................................... 339
D- CEVAP ANINDA BULUNMALIDIR ............................................ 340
E- YOKSUNLUĞUN ETKİSİ FARKLIDIR ....................................... 340
1- Sürekli Yoksunluk ................................................................... 340
2- Geçici Yoksunluk (TMK m. 148) ............................................ 341
IV. YASAL TEMSİLCİNİN İZNİ .............................................................. 341
A- EVLENMEYE İZNİN VERİLMESİ ............................................... 341
1- İzin Konusu Olanlar (TMK m. 126-127) ................................. 342
a. Küçükler (TMK m. 126) ................................................... 342
b. Kısıtlılar (TMK m. 127) .................................................... 343
İçindekiler 27
2- İzin Verilme Usulü .................................................................. 344
a. İznin Şekli (TMK m. 136)................................................. 345
b. İznin Zamanı (TMK m. 137 f. I) ....................................... 345
c. İznin İncelenmesi (TMK m. 137 f. II) ............................... 346
d. Redde İtiraz Davası (TMK m. 138 f. I) ............................. 346
B- EVLENMEYE İZNİN VERİLMEMESİ ......................................... 346
1- Açıklanan İrade ........................................................................ 347
a. Sınırlı Ehliyetsizin Açıklaması ......................................... 347
b. Yasal Temsilcinin Açıklaması .......................................... 347
2- Olağan Evlenmeye İzin Davası (TMK m. 128) ....................... 347
a. Koşulları............................................................................ 348
aa. İzin istenilen Onyedi Yaşını Tamamlamış ya da Ergin Olup Kısıtlanmış Olmalıdır .............................. 348
bb. Yasal Temsilci Evlenmeye İzin Vermemelidir .......... 349
cc. Haklı Sebep Olmadan İzin Verilmemelidir ................ 349
dd. Belli Kişi İle Evlenme İzni Verilebilir ....................... 350
b. Usul Hükümleri ................................................................. 350
aa. Görevli Mahkeme....................................................... 350
bb. Yetkili Mahkeme ........................................................ 351
cc. Davacı ........................................................................ 351
dd. Davalı ......................................................................... 351
ee. Evrak Üzerinde Karar Verilemez ............................... 351
ff. Ergin Olma Davayı Konusuz Bırakır ......................... 352
§ 14. KESİN EVLENME ENGELLERİ .............................................................. 353
I. MEVCUT EVLİLİK (TMK m. 130, 145 b. 1) .......................................... 354
A- GENEL OLARAK ........................................................................... 354
B- YENİDEN EVLENME (TMK m. 130) ........................................... 355
1- Ölüm Sebebiyle ....................................................................... 355
2- Boşanma Sebebiyle .................................................................. 356
3- Butlan Sebebiyle ...................................................................... 357
C- Gaibin Eşinin Evlenmesi (TMK m. 131) ......................................... 357
II. AYIRT ETME GÜCÜNDEN SÜREKLİ YOKSUNLUK (TMK m. 125, 145 b. 2) ........................................................................ 357
28 İçindekiler
III. AKIL HASTALIĞI (TMK m. 133, 145 b. 3)........................................ 359
IV. HISIMLIK (TMK m. 129, 145 b. 4) ..................................................... 362
A- KAN HISIMLIĞI (TMK m. 129 b. 1, 145 b. 4) .............................. 365
1- Biri Diğerinden Gelenler (Üstsoy-Altsoy) ............................... 365
a. Üstsoy Kan Hısımlığı ........................................................ 366
b. Altsoy Kan Hısımlığı ........................................................ 366
2- Ortak Bir Kökten Gelenler (Yansoy) ....................................... 366
a. Tam Kan Yansoy Kan Hısımlığı ....................................... 367
b. Yarım Kan Yansoy Kan Hısımlığı .................................... 367
B- KAYIN HISIMLIĞI (TMK m. 129 b. 2, 145 b. 4) .......................... 368
1- Genel Olarak ............................................................................ 368
2- Altsoy ve Üstsoy Kayın Hısımlığı ........................................... 369
3- Yansoy Kayın Hısımlığı ..............................