Anonim Şirketler Hukuku

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL HÜKÜMLER, KURULUŞ VE TEMEL İLKELER

I. GENEL HÜKÜMLER...............................................................................1

I.1. TANIM ................................................................................................1

I.2. ÖZEL KANUNLARA BAĞLI ANONİM ŞİRKETLER....................1

I.3. AMAÇ ve KONU................................................................................2

I.4. TİCARET UNVANI............................................................................2

A. Ticaret Unvanı Seçme ve Kullanma Zorunluluğu.........................2

a) Ticaret unvanı seçme................................................................2

b) Ticaret unvanı kullanma zorunluluğu.......................................4

B. Ticaret Unvanının Şekli.................................................................5

a) Genel Olarak.............................................................................5

b) Ticaret unvanının şekli.............................................................5

c) Ticaret unvanının devamı.........................................................7

ç) Şubeler......................................................................................7

d) Ticaret unvanının devri.............................................................7

C. İltibas ............................................................................................9

D. Diğer hususlar ve İtiraz.......................................................................15

E. Ticaret Siciline Tescil Yükümü...........................................................15

E. Ticaret Unvanının Korunması.............................................................17

a) Korunma.......................................................................................17

b) Bildirim ve ceza...........................................................................17

i. Bildirim....................................................................................17

ii. Cezalandırılan fiiller, şüpheli ve ceza.....................................18

ii.1. Cezalandırılan fiiller............................................................18

ii.2.Şüpheli..................................................................................20

ii.3. Ceza.....................................................................................20

c) Unvanına tecavüz edilen kimsenin hakları...................................20

I.4. ANONİM ŞİRKET SERMAYE SİSTEMİ........................................25

A. Esas Sermaye Sistemi .................................................................26

İçindekiler

viii

B. Kayıtlı Sermaye Sistemi..............................................................26

a) Kayıtlı sermaye sistemini kabul etme ve

bu sisteme geçme şartları........................................................27

b) Genel müdürlüğe başvuru ve bakanlık izni............................28

c) Bakanlık izninden sonra yapılacak işlemler...........................29

d) Kayıtlı sermaye sisteminden çıkma ve çıkarılma...................30

e) Kayıtlı sermaye sisteminde sermayenin artırılması................31

I.5. DEVLETİN GÖZETİMİ...................................................................32

II. KURULUŞ ..............................................................................................32

II.1. GENEL BİLGİ.................................................................................32

II.2. KURUCU İŞLEM............................................................................33

II.3. KURUCULAR.................................................................................33

A. Tanım ve Kurucu Olabilecekler...................................................33

B. Asgari sayı...................................................................................36

II.3. KURULUŞ BELGELERİ................................................................40

3.1. GENEL BİLGİ..........................................................................40

3.2. KURULUŞ BELGELERİ.........................................................41

A. Esas Sözleşme........................................................................41

a) Esas sözleşme içeriği.......................................................41

b) Sözleşmenin hazırlanması ve müdürlüğe başvuru...........51

c) Belgelerin doğrulanması..................................................51

d) Kurucular beyanı.............................................................52

e) Sözleşmenin imzalanması ...............................................53

f) Düzeltme beyanı...............................................................53

g) Sözleşmenin saklanması ve teslimi.................................53

ğ) Başvuruda bulunma süresi...............................................54

h) İbrazı zorunlu imza beyannamesi....................................54

ı) İmza beyannamesi verilmesine gerek olmayan durumlar.55

B. Değerleme Raporları .......................................................................55

C. Ayın ve İşletme Devralınmasına İlişkin Olanlar da Dâhil Olmak

Üzere, Kurulmakta Olan Şirketle, Kurucular ve Diğer Kişilerle

Yapılan ve Kuruluşla İlgili Olan Sözleşmeler..................................55

II.4. KURULUŞTAN ÖNCE PAY TAAHHÜDÜNÜN DEVRİ..............56

İçindekiler

ix

II.5. FESİH DAVASI...............................................................................56

A. Genel Bilgi...................................................................................56

B. Taraflar ........................................................................................57

C. Unsurları......................................................................................58

a) Maddi unsurlar........................................................................58

b) Şekli unsurlar..........................................................................60

D. Yargılama.....................................................................................60

II.6. ŞİRKETİN TESCİLİ VE İLANI.....................................................61

II.7. TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI.............................................67

II.8. KANUNA KARŞI HİLE.................................................................69

III. TEMEL İLKELER..................................................................................71

III.1. EŞİT İŞLEM İLKESİ.....................................................................71

A. Genel Bilgi...................................................................................71

B. Eşit İşlem İlkesinin Kurumsal Yönetim Yaklaşımına Yansıması .72

C. Eşit İşlem İlkesinin Hukuki Niteliği............................................73

D. Nispi Eşitlik Ve Adillik İlkesi .....................................................74

E. Eşit İşlem İlkesine Aykırı Sayılabilecek Durumlar .....................75

F. Eşit İşlem İlkesine Aykırılığın Sonuçları .....................................75

III.2.PAY SAHİPLERİNİN ŞİRKETE BORÇLANMA

YASAĞI İLKESİ..............................................................................76

III.3.PAY SAHİPLERİNİN ŞİRKETTEN AYRILMA/ÇIKMA

HAKKI İLKESİ...............................................................................79

A. Genel Bilgi...................................................................................79

B. Ayrılma Hakkı Sağlayan Önemli Kararlar...................................83

a) Genel Olarak...........................................................................83

b) Önemli Karar Türleri..............................................................86

aa) Birleşme.........................................................................86

bb) Bölünme.........................................................................86

cc) Tür Değiştirme...............................................................87

dd) Sona Erme......................................................................87

b) Şirket Malvarlığının Devretme, Üzerinde Ayni

Hak Tesis Etme veya Kiralama............................................88

aa) Malvarlığının Devri........................................................88

bb) Ayni Hak Tesis Etme Veya Kiralama.............................89

dd) İmtiyaz Öngörme veya Mevcut İmtiyazların

Kapsam ve Konusunu Değiştirme........................................90

ee) Borsa Kotundan Çıkma..................................................91

ff) İlişkili Taraflardan Önemli Ölçüde Mal Varlığı

Edinme veya Kiralama.........................................................91

gg) Nakit Sermaye Koyma Borcunun Borçlara

Mahsup Edilmek Suretiyle Yerine Getirilmesi....................92

hh) Bedelli Sermaye Artırımlarında Elde Edilen

Fonun Kullanım Şekli..........................................................92

c) Diğer Önemli Kararlar............................................................92

C.Ayrılma Hakkının Doğmadığı Haller............................................92

D. Ayrılma/Çıkma Hakkının Kullanılması.......................................93

B. Çıkma Hakkı Tanınan Kişiler ve Ayrılma Akçesi........................94

II.4. HAKLI SEBEPLE ORTAKLIKTAN İHRAÇ İLKESİ...................95

İKİNCİ BÖLÜM

YÖNETİM KURULU

I. ORGAN KAVRAMI...............................................................................99

A. Fiksiyon Teorisi..................................................................................99

B. Gerçeklik Teorisi.................................................................................99

II. YÖNETİM KURULU ÜYELERİ İLE ŞİRKET ARASINDAKİ

İLİŞKİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ..........................................................102

III.YÖNETİM KURULU ÜYE SAYISI....................................................106

IV. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN NİTELİKLERİ........................107

IV.1. KANUN DÜZLEMİNDE YÖNETİM KURULU

ÜYESİ OLABİLMENİN NİTELİKLERİ.............................................107

A. Gerçek Kişiler Bakımından.......................................................108

a) Tam ehliyetli olma................................................................108

b) Pay sahibi olma koşulu.........................................................108

c) Üyeliği sona ardiren sebeplerin olmaması koşulu...............109

i. Üyenin iflasına karar verilmesi.......................................109

İçindekiler

x

ii. Üyenin ehliyetinin kısıtlanması ....................................109

iii. Üyenin üyelik için gerekli kanuni şartları kaybetmesi .111

iv. Esas sözleşmede öngörülen nitelikleri kaybetmesi ......111

B. Tüzel Kişiler Bakımından..........................................................113

a) Genel bilgi.............................................................................113

b) Özel hukuk tüzel Kişiler bakımından...................................114

c) Kamu hukuku tüzel kişileri bakımından...............................115

i. Üye olabilecek kişi..........................................................116

ii. Üye olabilecek kişi sayısı..............................................116

IV.2.ESAS SÖZLEŞMEDE ÖNGÖRÜLECEK YÖNETİM

KURULU ÜYESİ OLABİLMENİN NİTELİKLERİ....................117

V. ATAMA VE SEÇİM...............................................................................118

A. Genel Olarak.....................................................................................118

B. Yönetim Kuruluna Atama ve Seçilme...............................................120

a) Gerçek kişinin yönetim kurulu üyeliğine atama ve seçim.........120

b) Tüzel kişisini yönetim kurulu üyeliğine atama ve seçim...........120

aa) Özel hukuk tüzel Kişisini yönetim kurulu üyeliğine

atama ve seçim..........................................................................121

bb) Kamu hukuku tüzel kişisini yönetim kurulu üyeliğine

atama ve seçim..........................................................................121

C. Yönetim Kuruluna Atanan ve Seçilenlerin Tescil ve İlanı................122

D. Belirli Pay Gruplarının Yönetim Kurulunda Temsil Edilmesi..........124

E. Sigorta ............................................................................................126

F. Görev Süresi......................................................................................126

VI. ÜYELİĞİN BOŞALMASI VE GÖREVDEN ALMA........................129

A. Üyeliğin Boşalması ..........................................................................129

B. Görevden Alma.................................................................................131

a) Yönetim kurulu üyesinin görevden alındığını

öğrenmeden önce yaptığı idari işlemler ve temsili muameleler..132

b) Yönetim kurulu üyesinin görevden alındığını üçüncü kişi

tarafından bilinmesi durumunda yapılan işlemler.....................133

c) Yönetim kurulu üyesinin görevden alındığını üçüncü

kişinin bilmemesi......................................................................133

İçindekiler

xi

xii

Kısaltmalar

d) Görevden alınma keyfiyetinin tescil ve ilanından sonra

yapılan işlemler.........................................................................134

VII. YÖNETİM YETKİSİ VE DEVRİ.......................................................134

A. Kavram ............................................................................................134

B. Yönetim Sistemleri............................................................................135

C. Yönetimin Organizasyonu.................................................................137

a) Yönetimi denetleme ve gözetim görevi .....................................138

b) Kaynak sağlama görevi..............................................................138

c) Danışmanlık görevi ...................................................................139

D. Yönetim İş Bölümü...........................................................................139

E. Yönetim Yetkisi.................................................................................140

F. Yönetimin Devri ...............................................................................141

a) Genel olarak...............................................................................141

b) Yönetim devrinin kapsamı.........................................................144

aa) Yönetim devrinin sınırı.......................................................144

bb) Yönetim yetkisinin tamamen veya kısmen devri................146

c) Yönetim iç yönergesinin hazırlanması ve onaylanması.............148

aa) Yönetim İç Yönergesinin hazırlanması...............................148

bb) Yönetim İç Yönergesinin onaylanması...............................150

d) Yönetim İç Yönergesi hakkında yazılı bilgilendirme yapılması.150

e) Yetki devrine ilişkin yönetim kurulu kararı................................151

g) Komiteler ve komisyonlar .........................................................152

aa) Giriş.....................................................................................152

bb) Denetimden sorumlu komite..............................................154

cc) Kurumsal yönetim komitesi................................................157

dd) Aday gösterme komitesi.....................................................158

ee) Riskin erken saptanması komitesi.......................................159

ff) Ücret komitesi......................................................................160

gg) İhale komisyonu.................................................................160

F. Ticari Mümessil, Ticari Vekil Ve Diğer Tacir Yardımcıları...............161

a) Genel Olarak...............................................................................161

b) Bağımlı tacir yardımcıları..........................................................164

aa) Ticari temsilci......................................................................164

İçindekiler xiii

bb) Ticari vekil.......................................................................... 184

cc) Pazarlamacı......................................................................... 198

dd) Diğer tacir yardımcıları...................................................... 216

c) Bağımsız tacir yardımcıları........................................................ 218

aa) Simsar................................................................................. 218

d) Müvekkilin hakları ve borçları................................................... 227

bb) Komisyoncu........................................................................ 229

cc) Acente................................................................................. 256

D. Özen ve Bağlılık Yükümlülüğü ....................................................... 300

a) Özen yükümlülüğü .................................................................... 300

b) Bağlılık yükümlülüğü................................................................ 304

VIII. TEMSİL YETKİSİ VE DEVRİ......................................................... 304

VIII.1. TEMSİL YETKİSİ..................................................................... 304

A. Genel Olarak Temsil.................................................................. 304

B. Doğrudan Temsil-Dolaylı Temsil Kavramları........................... 311

VIII.2. KAPSAM VE SINIRLAR......................................................... 312

A. Genel Olarak............................................................................. 312

B. Şirketin İş ve İşlemlerinde Temsil Yetkisi İle Sınırları.............. 316

a) Şirketin iş ve işlemlerinde temsil yetkisi.............................. 316

aa) Temsile yetkili olanların şirketin amacına ve

konusuna giren iş ve işlemleri........................................... 316

bb) Temsile yetkili olanların üçüncü kişilerle şirketin

amacı ve işletme konusu dışında yaptığı işlemler............. 317

b) Temsile yetkili kişilerce yapılan işlemin esas sözleşme

veya genel kurul kararına aykırılığı.......................................... 321

c) Temsil yetkisinin sınırları..................................................... 321

VIII.3. TESCİL VE İMZA ŞEKLİ........................................................ 322

VIII. 4. YETKİSİZ TEMSİL................................................................. 324

A. KAVRAM.................................................................................. 324

B. Temsilci Bakımından İrade Sakatlıklarının Özellikleri............ 331

a) Temsilcinin irade sakatlığı nedeniyle üçüncü kişiyle

işlem yapması.................................................................... 331

xiv İçindekiler

b) Temsil olunanın irade sakatlığı sebebiyle temsilciyi

yetkilendirmesi................................................................... 332

aa) Temsilci üçüncü kişiyle hukuki işlem

gerçekleştirmeden önceki durum....................................... 332

bb) Temsilci Üçüncü Kişiyle Hukuki İşlem

Gerçekleştirdikten Sonraki Durum.................................... 332

c) Diğer tarafın irade sakatlığı sebebiyle temsilciyle işlem

yapması.............................................................................. 334

aa) Temsilcinin hilesi sebebiyle diğer tarafın işlem

yapması.............................................................................. 334

bb) Temsilcinin ikrahı sebebiyle diğer tarafın işlem

yapması.............................................................................. 335

cc) Diğer tarafın hata sebebiyle temsilciyle işlem

yapması.............................................................................. 336

C. Yetkisiz Temsilin Ortaya Çıkma Şekilleri ........................................ 336

D. Yetkisiz Temsil Sorumluluğunun Şartları......................................... 337

E. Yetkisiz Temsilin Hüküm Ve Sonuçları ............................................ 338

a) Hukuki işlemin askıda kalması.................................................. 338

aa) Onay.................................................................................... 339

bb) Onayın şekli........................................................................ 342

cc) Onayın Hükmü.................................................................... 343

b) Yetkisiz temsil açısından culpa ın contrahendo sorumluluğu.... 345

aa) Genel olarak culpa ın contrahendo..................................... 345

bb)Yetkisiz temsilci bakımından............................................... 347

cc) Temsil olunan bakımından ................................................. 351

cc) Üçüncü kişi bakımından..................................................... 355

c) Tazminat istemi.......................................................................... 357

aa) Temsil olunanın onay vermesi halinde................................ 358

bb) Temsil Olunanın Onay Vermemesi Halinde....................... 358

cc) İspat külfeti......................................................................... 360

dd) Zamanaşımı.............................................................................. 361

XI. GÖREVLER VE YETKİLER.............................................................. 362

XI.1.GENEL OLARAK........................................................................ 362

XI.2.ŞİRKET YÖNETİCİLERİNİN ÜCRETLERİNİN

AÇIKLANMA YÜKÜMÜ............................................................. 365

XI.3.ŞİRKETİN KENDİ PAYLARINI İKTİSAP VEYA REHİN

OLARAK KABUL ETMESİ............................................................. 367

A. Genel Olarak.................................................................................. 367

B. Payları İvazlı İktisap ve Rehin Olarak Kabul Yasağı..................... 368

a) Serbest yüzde için genel kurulun yönetim kurulunu

yetkilendirmesi......................................................................... 369

b) İzin süresi.................................................................................. 369

c) İktisap edilecek payların bedelinin şirketin net aktifinden

ödenmesi................................................................................... 370

C. Anonim Şirketin Kendi Paylarını Taahhüt Yasağı.......................... 371

a) Genel olarak............................................................................... 371

b) Yasağın danışıklı işlemle etkisiz bırakılması............................. 373

D. Şirketin Kendi Paylarını İktisabında Saklı Tutulan Diğer

Kanunlardaki Hükümler................................................................. 374

E. Payları İvazlı İktisap Ve Rehin Olarak Kabul Yasağının İstisnaları.375

a) Payların anonim şirket esas sermayesinin azaltılması

amacı ile iktisap edilmesi............................................................... 376

aa) Payların itibari değerlerinin düşürülmesi............................ 377

bb) Payların sayısının azaltılması............................................. 377

b) Külli halefiyet kuralı gereği payların iktisap edilmesi............... 377

aa) Birleşme.............................................................................. 377

bb) Bölünme............................................................................. 379

cc) Mirasla intikal..................................................................... 381

ee) Cebri icra............................................................................. 381

c) Bir kanuni satın alma yükümünden doğan sebeple

payların iktisap edilmesi........................................................... 382

d) Bedellerinin tümü ödenen ve cebri icradan, şirket alacağının

tahsili amacıyla payların iktisap edilmesi................................. 382

e) Menkul kıymetler anonim şirketince kendi paylarının

iktisap edilmesi......................................................................... 383

xvi İçindekiler

f) Yakın ve ciddi bir kaybın önlenmesi amacı ile payların

iktisap edilmesi......................................................................... 383

g) Payların İvazsız iktisap edilmesi................................................ 385

F. Anonim Şirketin Kendi Paylarını İktisap ve Rehin Olarak

Kabul Etmesinin Sonuçları............................................................ 385

a) Payları ivazlı iktisap ve rehin olarak kabul yasağı

istisnalarının sonuçları.............................................................. 386

b) Aykırı iktisap veya rehin hâlinin sonuçları............................... 387

aa) Aykırı iktisap veya rehin hâlinde elden çıkarma................. 387

bb) Anonim şirketin kendi paylarını kanuna karşı hileye

yönelik hukukî işlemlerle iktisabı veya rehni........................... 388

cc) Kendi paylarını taahhüt yasağı........................................... 392

dd) Hakların kullanılması ........................................................ 393

ee) Hakim şirketin paylarının bağlı şirket tarafından

taahhüdünün geçersizliği.......................................................... 394

X. YÖNETİM KURULU TOPLANTILARI............................................. 395

A. Toplantı Yeri ve Gündemi ................................................................ 395

B. Toplantıya Çağrı................................................................................ 395

C. Müzakereye Katılma Yasağı............................................................. 399

D. Karar Alınması Usulü....................................................................... 400

a) Toplantı yapılarak karar alınması............................................... 400

b) Toplantı yapılmadan karar alınması .......................................... 401

c) On-Line ortamda toplantı yapılarak karar alınması .................. 402

XI.YÖNETİM KURULU KARARLARININ

HÜKÜMSÜZLÜĞÜ VE İPTALİ.......................................................... 405

XI.1. YÖNETİM KURULU KARARLARININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ..... 405

A. Hükümsüzlük Kavramı..................................................................... 405

B. Hükümsüzlük Halleri........................................................................ 405

a) Genel olarak............................................................................... 405

b) Hükümsüzlük halleri................................................................. 406

aa) Eşit işlem ilkesine aykırı olan kararlar ............................... 406

bb) Anonim şirketin temel yapısına uymayan kararlar............. 407

cc) Sermayenin korunması ilkesini gözetmeyen kararlar......... 407

İçindekiler xvii

dd) Pay sahiplerinin, özellikle vazgeçilmez nitelikteki

haklarını ihlal eden veya bunların kullanılmalarını kısıtlayan

ya da güçleştiren kararlar.......................................................... 409

ee) Diğer batıl kararlar.............................................................. 410

c) Hükümsüzlük hallerinin hukuki sonuçları................................. 411

aa) Yokluk................................................................................. 411

bb) Kesin hükümsüzlük (Mutlak butlan).................................. 414

XI.2. YÖNETİM KURULU KARARLARININ İPTALİ.......................... 416

A. İptal Edilebilen Yönetim Kurlu Kararları......................................... 416

B. Bir Halde İptal Davası Açabilecekler............................................... 419

XII. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HAKLARI ........................... 419

A. Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı ........................................................ 419

a) Genel olarak bigi alma hakkı.................................................... 419

b) Kavramlar ................................................................................ 421

aa) İşlerin gidişi kavramı ....................................................... 421

bb) Münferit işler kavramı........................................................ 423

c) Kurul üyelerinin toplantıda bilgi alması ve bilgi vermekle

yükümlü olanlar........................................................................ 424

d) Kurul üyelerinin toplantı dışında bilgi alması ve bilgi

vermekle yükümlü olanlar........................................................ 425

aa) Genel olarak....................................................................... 425

bb) Bilgi alma hakkının kapsamı.............................................. 427

cc) Üyenin bilgi talebine başkanın izin vermesi veya reddi .428

e) Başkanın toplantı dışında bilgi alma hakkı............................... 429

B. Mali Haklar ...................................................................................... 430

a) Genel bilgi.................................................................................. 430

b) Mali hakların belirlenmesi......................................................... 430

c) Mali hakların çeşitleri................................................................ 431

aa) Huzur hakkı......................................................................... 431

bb) Ücret................................................................................... 433

cc) İkramiye.............................................................................. 435

dd) Prim.................................................................................... 435

dd) Yıllık kardan pay ............................................................... 436

xviii İçindekiler

ee) Diğer mali haklar................................................................ 437

d) Yönetim kurulu üyelerine ödenen mali hakların kamuya

açıklanması............................................................................... 437

XIII. ÖZEL SORUMLULUK HALLERİ ................................................. 438

A. Müzakereye Katılma Yasağının İhlali ............................................. 438

B. Şirketle İşlem Yapma ve Şirkete Borçlanma Yasağının İhlali.......... 440

C. Rekabet İhlali.................................................................................... 442

a) Rekabet Yasağının ihlali ............................................................ 442

b) Rekabet hukuku kapsamında rekabet ihlali .............................. 445

aa) Genel bilgi........................................................................... 445

bb) Şirketin rücu hakkı............................................................. 447

cc) Zararın tamamı .................................................................. 448

dd) Zararın hesaplanması.......................................................... 449

VIX. ÜYELERİN SORUMLULUĞU ...................................................... 450

VIX.1. HUKUKİ SORUMLULUK ..................................................... 450

A. Hukuki Sorumluluk Kavramı .......................................................... 450

B. Sorumluluğa Hakim Olan İlkeler ..................................................... 451

a) Kusurlu sorumluluk ilkesi ......................................................... 451

b) Mutlak teselsül ilkesi ................................................................ 453

aa) Müteselsil sorumluluk ........................................................ 453

bb) Farklılaştırılmış teselsül .................................................... 454

c) Tek başına sorumluluk ilkesi ..................................................... 455

d) Yönetim kurulu üye işlemlerinin şirketi bağlaması .................. 455

e) Tek pay sahipli anonim şirketlerde, bu pay sahibi ile

şirket arasındaki sözleşmenin geçerliği.......................................... 456

C. Genel Sorumluluk Halleri ................................................................ 457

a) Genel olarak .............................................................................. 457

b) TTK'nında belirtilen diğer sorumluluk halleri .......................... 459

aa) Belgelerin ve beyanların kanuna aykırı olması .................. 459

bb) Sermaye hakkında yanlış beyanlar ve ödeme

yetersizliğinin bilinmesi..................................................... 460

cc) Değer biçilmesinde yolsuzluk ............................................ 461

dd) Halktan para toplamak ....................................................... 462

İçindekiler xix

ee) Temsile veya yönetime yetkili olanların haksız

fiillerinden doğan sorumluluk ........................................... 462

D. Kamu Tüzel Kişilerinin Gerçek Kişi Temsilcileri Olarak

Doğrudan Yönetim Kuruluna Seçilen Üyelerin Sorumluluğu

İle Bu Kamu Tüzel Kişilerin Üyelik Sıfatı Olmaksızın

Sorumluluğu................................................................................... 467

VIX.2. SORUMLULUK DAVASI............................................................. 467

A. Genel Bilgi ....................................................................................... 467

B. Taraflar ........................................................................................... 470

C. Şirketin Dava Ehliyeti ve Temsili..................................................... 471

a) Şirketin dava ehliyeti................................................................. 471

b) Şirketin davada temsili............................................................... 472

D. Rücu Davası...................................................................................... 474

E. Görevli Mahkeme............................................................................. 474

XV. CEZAİ SORUMLULUK ................................................................... 474

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

DENETLEME

1. GENEL OLARAK................................................................................. 477

II. KONU VE KAPSAM ........................................................................... 481

III.DENETÇİ ........................................................................................... 485

III.1. DENETÇİNİN SEÇİMİ, GÖREVDEN ALINMASI VE

SÖZLEŞMESİNİN FESHİ................................................................ 485

A. Denetçinin Seçimi............................................................................. 485

B. Denetçinin Görevden Alınması ........................................................ 487

C. Denetçi Olabilecekler....................................................................... 490

III.2. İBRAZ YÜKÜMÜ VE BİLGİ ALMA HAKKI ............................... 492

III.3. DENETİM RAPORU........................................................................ 493

III.4. GÖRÜŞ YAZILARI ......................................................................... 497

a) Olumlu görüş yazısı................................................................... 498

b) Sınırlandırılmış olumlu görüş yazısı.......................................... 498

c) Olumsuz görüş yazısı................................................................. 499

III.5. BAĞIMSIZ DENETÇİLERİN HUKUKİ SORUMLULUĞU ........ 502

xx İçindekiler

A. Denetçilerin Sır Saklamadan Doğan Sorumluluğu........................... 503

a) Genel olarak.............................................................................. 503

aa) Mesleğin icrası sırasında öğrenilen bilgileri üçüncü

kişilere açıklamamak ve kendisi veya üçüncü kişilerin

çıkarlarına kullanmamak yükümlülüğü.................................... 506

bb) Denetim faaliyeti sırasında öğrenilen denetlemeye

ilişkin iş ve işletme sırlarını izinsiz olarak kullanma yasağı.... 507

b) Bağımsız denetçinin TTK m.404 hükmünün ihlalinden

doğan hukuki sorumluluğu....................................................... 508

aa) Hukuka aykırılık ................................................................ 508

bb) Kusur.................................................................................. 508

cc) İlliyet bağı .......................................................................... 509

dd) Zarar................................................................................... 509

c) Sır saklama yükümlülüğünün süresi.......................................... 511

B. Denetçinin Denetimi Dürüst ve Tarafsız Yapma Sorumluluğu ........ 511

IV. ŞİRKET İLE DENETÇİ ARASINDAKİ GÖRÜŞ AYRILIKLARI.... 512

V. TOPLULUK İLİŞKİLERİ İÇİN ÖZEL DENETÇİ DENETİMİ........... 513

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

GENEL KURUL

I. GENEL OLARAK ................................................................................. 515

a) Bakanlık komiserinin bulunması zorunlu anonim şirketler.............. 516

b) Bakanlık komiserinin hangi durumlarda bulunması gerekli

diğer şirketler......................................................................................... 517

II. GÖREV VE YETKİLERİ ..................................................................... 517

III. GENEL KURUL TOPLANTI ÇEŞİTLERİ......................................... 519

A. Olağan Genel Kurul Toplantısı......................................................... 519

B. Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı.................................................. 520

IV. TOPLANTI ZAMANI.......................................................................... 520

V. TOPLANTI YERİ.................................................................................. 520

VI. ÇAĞRI ........................................................................................... 521

A. Çağrı Usulü....................................................................................... 521

B. İlanın İçeriği...................................................................................... 522

İçindekiler xxi

VII. ÇAĞRIYA YETKİLİ OLANLAR...................................................... 523

A. Yetkili ve Görevli Organlar .............................................................. 523

B. Azlık ........................................................................................... 524

a) Genel olarak............................................................................... 524

b) Mahkemenin izni....................................................................... 525

VIII. GÜNDEM ........................................................................................ 527

IX. ÇAĞRININ ŞEKLİ ............................................................................. 528

A. Genel Olarak .................................................................................... 528

B. Genel Kurul Toplantısına Katılmaya Zorunlu ve Yükümlü

Olanlar ile Genel kurula Katılmasına İzin Verilenler............................ 529

a) Denetçi....................................................................................... 530

b) Bakanlık Temsilcisi.................................................................... 530

c) Yönetim kurulu üyeleri ve murahhas üyeler.............................. 532

d) Genel Kurula Katılmaya Yetkili Olan Pay Sahipleri ................ 534

e) Tevdi edilen temsilciler.............................................................. 537

aa) Tevdi edilen kişi veya kuruluşlar ....................................... 537

bb) Tevdi eden temsilciliğine ilişkin yetkilendirme ve

temsil belgesi............................................................................ 537

cc) Talimat istenmesi................................................................ 538

dd) Talimatların iletilmesi......................................................... 538

f) Genel kurula katılmasına izin verilenler..................................... 539

C. Çağrısız Genel Kurul ....................................................................... 540

X. TOPLANTININ YAPILMASI ............................................................. 541

X.1.TOPLANTIDA HAZIR BULUNDURULACAK

BELGELER VE HAZIR BULUNANLAR LİSTESİ................................ 541

A. Toplantıda Hazır Bulundurulacak Belgeler...................................... 541

B. Hazır Bulunanlar Listesi................................................................... 541

X.2. GENEL KURULA KATILMADA OY KULLANMA ŞEKİLLERİ.. 544

A. Genel Bilgi........................................................................................ 544

B. Fiziki Katılımlı Oy Kullanma........................................................... 544

C. Elektronik Ortamda Genel Kurula Katılma...................................... 545

X.3. TOPLANTI VE KARAR NİSABI .................................................... 546

A. Genel Olarak..................................................................................... 546

xxii İçindekiler

B. Esas Sözleşme Değişikliklerinde Toplantı Ve Karar Nisapları ..... 550

a) Şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği

genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile

alınan kararlar........................................................................... 550

b) Sermayenin tümünü oluşturan paysahiplerinin oybirliğiyle

alınan kararlar........................................................................... 551

aa) Bilanço zararlarının kapatılması için yükümlülük ve

ikincil yükümlülük koyan kararlar............................................ 551

bb) Şirketin merkezinin yurt dışına taşınmasına ilişkin

kararlar ..................................................................................... 551

c) Sermayenin en az yüzde yetmişbeşini oluşturan

paysahiplerinin olumlu oylarıyla alınan kararlar...................... 551

aa) Şirketin işletme konusunun tamamen değiştirilmesi.......... 552

bb) İmtiyazlı pay oluşturulması................................................ 552

cc) Nama yazılı payların devrinin sınırlandırılması ................ 552

d) Pay senetleri menkul kıymet borsalarında işlem gören

şirketlerde önem taşıyan ve ağırlaştırılmış nisaplarla

alınması çok güç olan kararlar ................................................. 553

aa) Sermayenin artırılması ve kayıtlı sermaye tavanının

yükseltilmesine ilişkin esas sözleşme değişiklikleri. ........ 553

bb) Birleşmeye, bölünmeye ve tür değiştirmeye ilişkin

kararlar...................................................................................... 553

XI. TOPLANTI BAŞKANLIĞI VE İÇ YÖNERGE ................................. 553

XII. TOPLANTININ AÇILMASI VE YÖNETİMİ .................................. 554

XIII. TOPLANTI GÜNDEMİNİN GÖRÜŞÜLMESİ............................... 555

XIV. TOPLANTININ YAPILAMAMASI................................................. 557

XIX. TOPLANTININ ERTELENMESİ.................................................... 558

A. Toplantının Ertelenme Zamanı......................................................... 558

B. Azlığın Toplantıyı Erteleme Hakkı .................................................. 558

C. Toplantı Başkanının Toplantıyı Erteleme Yetkisi ve Sebepleri......... 561

XV. TOPLANTI TUTANAĞI ................................................................... 561

XVI. TOPLANTI SONUNDA YAPILACAK İŞLEMLER....................... 564

XVII. SAKLAMA MÜDDETİ................................................................... 564

İçindekiler xxiii

XVIII. KARARLARIN ETKİSİ ............................................................... 564

A. Yasanın Buyurucu Kurallarına Aykırı Olmayan Genel Kurul

Kararların Etkisi............................................................................. 565

a) Genel olarak.............................................................................. 565

B. Yasanın Buyurucu Kurallarına Aykırı Olan Genel Kurul

Kararların Etkisi............................................................................. 566

XIX - BİLANÇONUN ONAYLANMASINA İLİŞKİN KARAR ............ 566

XX. PAY SAHİBİNİN KİŞİSEL HAKLARI............................................. 568

XX.1. GENEL KURULA KATILMA ....................................................... 568

A.1. Genel Olarak.................................................................................. 568

A.2. On – Line Katılım.......................................................................... 573

B. Şirkete Karşı Yetkili Olma ............................................................... 575

a) Pay defterine yazılabilen pay sahiplerinin bunu pay

defteri aracılığı ile ispatı ......................................................... 575

b) Hamiline yazılı hisse senetlerinde zilyetlikle ispatı................... 576

C. Pay Sahibinin Temsili ...................................................................... 576

a) Genel olarak .............................................................................. 576

b) Tevdi eden temsilcisi ................................................................. 577

D. Birden Çok Hak Sahibi .................................................................... 579

XX.2. YETKİSİZ KATILMA .................................................................... 580

A. Genel Bilgi........................................................................................ 580

XX.3. OY HAKKI ..................................................................................... 581

XX.3.1. İLKE 581

B. Oysuz Paysahibi Olmaz ilkesi.......................................................... 583

XX.3.2. OY HAKKININ DOĞUMU ........................................................ 584

XX.3.3. OY HAKKININ KULLANILMASINA İLİŞKİN .............................

SINIRLAMALAR................................................................................. 584

A. Oy Hakkının Kullanılmasında Serbestlik İlkesi............................... 584

B. Oy Hakkının Kullanılması İle İlgili Sınırlamalar............................. 585

a) Oydan Yoksunluk ..................................................................... 585

b) Oy hakkının kullanılmasıyla ilgili geçici sınırlamalar.............. 588

aa) Genel olarak........................................................................ 588

bb) Yasal sınırlamalar............................................................... 588

xxiv İçindekiler

XX.4. BİLGİ ALMA VE İNCELEME HAKKI ........................................ 590

A. Genel Olarak.................................................................................. 590

B. Verilecek Bilginin Özenli, Gerçek ve Hesap Verme İlkelerine

Uygun Olması................................................................................ 592

C. Şirket Sırlarının ve Korunması Gereken Şirket Menfaatlerinin

Bilgi Vermenin Sınırını Oluşturması.............................................. 592

D. Şirketin Ticarî Defterleri Ve Yazışmalarının İncelenmesi

İle Karar veya İzin Organları......................................................... 593

E. Bilgi Alma Ve İnceleme Hakları İle İlgili Paysahibine

Tanınan Dava Hakkı....................................................................... 594

F. Bilgi Alma Ve İnceleme Hakkının Müktesep ve

Sınırlandırılamaz Hak Niteliği....................................................... 594

XX.5. ÖZEL DENETİM İSTEME HAKKI .............................................. 594

A. Genel Kurulun Kabulü ..................................................................... 594

a) Ön şart........................................................................................ 595

b) Maddi şartlar ............................................................................. 595

B. Genel Kurulun Reddi ....................................................................... 597

C. Atama ........................................................................................... 598

D. Görev ........................................................................................... 598

E. Rapor ........................................................................................... 600

F. İşleme Konulma ve Açıklama ........................................................... 601

G. Giderler ........................................................................................... 601

XXI. GENEL KURUL KARARLARININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ VE

İPTALİ ........................................................................................... 601

XXI.1. GENEL KURUL KARARLARININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ.......... 602

A. Hükümsüzlük Kavramı..................................................................... 602

B. Hükümsüzlük Halleri........................................................................ 602

a) Genel olarak............................................................................... 602

aa) Şekil yönünden bâtıl genel kurul kararları.......................... 606

bb) Konusu itibarıyla bâtıl olan genel kurul kararları............... 607

c) Hükümsüzlük hallerinin hukuki sonuçları................................. 608

aa) Yokluk................................................................................. 608

bb) Kesin hükümsüzlük (Mutlak butlan).................................. 611

İçindekiler xxv

XXI.2. GENEL KURUL KARARLARININ İPTALİ................................ 612

A. İptal Davası Açabilecek Kişiler ve Dava Şartları............................. 612

a) İptal Davası Açabilecek Kişiler.................................................. 612

aa) Pay sahipleri ....................................................................... 614

bb) Yönetim kurulu................................................................... 615

cc) Yönetim kurulu üyeleri....................................................... 615

b) Dava şartları .............................................................................. 616

aa) Davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması

(HMK m.114/1.h)..................................................................... 617

bb) Aynı davanın daha önceden açılmış ve halen

görülmekte (derdest) olmaması (HMK m.114/1.ı)................... 621

cc) Kesin hüküm bulunmaması (HMK m.114/1.i) ................. 627

B. İptal Sebepleri .................................................................................. 633

XXII. İLAN, YARGI YOLU, TEMİNAT VE DAVADA ÖZEL .....................

DURUMLAR........................................................................................ 639

A. İlan, Yargı Yolu ve Teminat ............................................................. 639

a) İlan ........................................................................................... 639

c) Teminat....................................................................................... 640

B. Kararın Yürütülmesinin Geri Bırakılması ....................................... 642

C. Kararın Etkisi.................................................................................... 643

D. Kötüniyetle İptal Ve Butlan Davası Açanların Sorumluluğu ........... 644

BEŞİNCİ BÖLÜM

ESAS SÖZLEŞMENİN DEĞİŞTİRİLMESİ

I. GENEL OLARAK.................................................................................. 645

A. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının İzni ve Genel Kurul Kararı ......... 646

B. İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu................................................. 646

a) Genel olarak............................................................................... 646

b) Özel Kurulun organ niteliği....................................................... 650

c) Özel kurulun çokluğu................................................................. 652

ç) Toplantılar.................................................................................. 653

aa) Genel olarak ....................................................................... 653

bb) Çağrı................................................................................... 655

dd) Toplantının yapılması......................................................... 657

d) Özel kurul kararlarının etkisi .................................................... 660

bb) Kararın alınmamış sayılmasının hukuki niteliği................ 663

I.3. TESCİL ........................................................................................... 671

II. ÖZEL DEĞİŞİKLİKLER ..................................................................... 671

II. 1. SERMAYENİN ARTIRILMASI ...................................................... 671

A. Genel Olarak .................................................................................... 671

B. Yönetim Kurulunun Beyanı.............................................................. 672

II.2.1. SERMAYE TAAHHÜDÜ YOLUYLA ARTIRIM.......................... 673

A. Esas Sermaye Sisteminde................................................................. 673

B. Kayıtlı Sermaye Sisteminde.............................................................. 674

C. Rüçhan Hakkı .................................................................................. 676

II.2.2. İÇ KAYNAKLARDAN SERMAYE ARTIRIMI............................ 677

A. Genel Bilgi........................................................................................ 677

B. İç Kaynaklar, İşlemin Güvenliğini Sağlamaya Yönelik

Kurallar ve Artırım Usulü...................................................................... 677

a) İç kaynaklar.............................................................................. 677

b) İşlemin güvenliğini sağlamaya yönelik kurallar........................ 677

c) Artırım usulü.............................................................................. 679

II.2.3. ŞARTA BAĞLI SERMAYE ARTIRIMI......................................... 679

A. İlke ........................................................................................... 679

a) Yeni payları edinmek hakkı ve artırımın gerçekleşme zamanı.. 679

b) Pay senedinin bedelinin ne zaman ne şekilde ödeneceği........... 681

B. Sınırlı Artırım ................................................................................... 682

C. Esas Sözleşmedeki Dayanak ............................................................ 683

D. Pay Sahiplerinin Korunması ............................................................ 685

E. Değiştirme veya Alım Hakkını Haiz Bulunan Kişilerin Korunması.686

F. Sermaye Artırımının Gerçekleştirilmesi.................