"Bireysel başvuru, hukuk sistemimize dâhil olduğu günden bu yana temel hak ve özgürlüklerin korunmasında önemli bir işlev görmektedir. Kamu gücünün işlem, eylem ya da ihmali nedeniyle bir temel hak ve özgürlüğünün ihlal edildiğini ileri süren ve mevcut hukuk yollarında bu şikâyetine çözüm bulamayan kişiler bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurmaktadır. Kanun koyucu bu başvuru yolunu ihdas ederek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gidilmeden önce soruna ulusal hukuk sistemimizde bir çözüm getirilmesini amaçlamıştır.

Bireysel başvuru yolunun bugüne kadar olan uygulaması bu hukuk yolunun kendine özgü kurallarının yeterince bilinemediğini ortaya koymuştur. Bu bağlamda zaman zaman bireysel başvuruya, temel hak ve özgürlükleri koruma işlevinin de ötesinde tüm hukuka aykırılıkları giderme gibi bir misyon yüklenmektedir. Bunun yanında bireysel başvurunun kabul edilebilirlik koşullarının kavranmamış olması çeşitli hak kayıplarına neden olabilmektedir.

Elinizdeki bu çalışma, bireysel başvurunun bilinmeyen yönlerini aydınlatmaya yönelik olarak hazırlanmış; bireysel başvurunun temel işlevinin ve Anayasa Mahkemesi tarafından incelenme usulünün ortaya konulmasına yönelik kısa ve öz bilgiler içeren bir rehberdir." (Tanıtım Yazısı)

 

İçindekiler

1-Türkiye'de Anayasal Gelişmeler
2-Anayasa'nın Üstünlüğü, Bağlayıcılığı Ve Katılığı
3-1982 Anayasasının Temel Hak ve Hürriyet Anlayışı
4-1982 Anayasasına Göre Siyasi Partilerin Hukuki Rejimi
5-1982 Anayasasına Göre Yasama Organı
6-1982 Anayasasına Göre Yürütme Organi
7-1982 Anayasasına Göre Yargı Organı
8-Anayasa Yargısı

 

İçindekiler

1-Anayasa Hukukuna İlişkin Temel Kavramlar
2-Anayasa Yapım Yetkisi Açısından İktidar
3-Devlet
4-Siyasi Partiler
5-Seçim Sistemleri
6-Hükümet Sistemleri
7-Demokrasi
8-İnsan Hakları
9-Anayasa Yargısı

 

"Anayasa Hukukunun Genel İlkeleri ile Türk Anayasa Hukukunun Gelişimini ayrı kitaplar halinde 30 yıl önce yazdım. 1982 Anayasası'na gönlüm bir türlü ısınmadığı için, kapsamlı bir Türk Anayasa Hukuku yazmak için 1982 Anayasası'nın yürürlükten kalkmasını bu güne kadar bekledim. Bu süre içinde, sivil kurucu iktidar tarafından hazırlanan demokratik ve özgürlükçü yeni bir anayasanın yürürlüğe konması için yürütülen çalışmaların içinde yoğun olarak yer aldım.

İşçi sendikaları, işveren kuruluşları ve üniversiteler için anayasa teklifleri hazırladım. Bu dönemde, özellikle Avrupa Birliği kriterlerine uyum sağlamak için 1982 Anayasası sürekli değiştirildi. Değişiklik paketlerinde, Türkiye'nin demokratik kazanımlarını tehdit eden hükümlerin çoğu kaldırıldı. 2012'de Meclis'te grubu bulunan partilerin eşit katılımıyla oluşan Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nun, her ne şekilde olursa olsun yeni bir Anayasa metni üzerinde uzlaşmasını gönülden diledim.

Meclis'te Anayasa Hazırlama Komisyonu'nun bir yıl süren çalışması başarısızlıkla sonuçlanınca, sivillerin yakın gelecekte yeni bir anayasa yapacağına olan umudumu yitirdim. 1982 Anayasası'nın yürürlükten kaldırılmasını ve siviller tarafından demokratik süreçler işletilerek tamamen yeni bir anayasa hazırlanmasını beklemeye devam etsem bu kitap yazılmayacaktı. Mecelle'nin "kelâmın imali ihmalinden evladır" hükmüne sığınarak, 1982 Anayasası'na rağmen Türk Anayasa Hukuku'nu yazmaya karar verdim.

Altı bölümden oluşan Türk Anayasa Hukuku'nun birinci bölümünde, Senedi İttifak'tan başlayarak 12 Eylül Darbesine kadar olan dönemdeki anayasa hareketleri siyasi arka planı ile ele alınarak özetlendi. Diğer beş bölümde ise, 1982 Anayasası'nın yazılım planına bağlı kalınarak, "devlet'in nitelikleri", "temel hak ve hürriyetler", "yasama", "yürütme" ve "yargı" organları daha geniş olarak açıklandı.

Öğrencilerin ders kitabı ihtiyacını karşılayacak ve anayasa konularına ilgi duyan genel okura yararlı olacak boyutlarda, özlü ve kolay anlaşılır bir metin ortaya konmaya çalışıldı. Her bölümün sonuna özel kaynakça, kitabın sonuna genel kaynakça kondu. Ayrıca yabancı dille öğrenim görenlere kolaylık sağlaması amacıyla, Türkçe - İngilizce Anayasa Terimleri Sözlüğü eklendi. Türk Anayasa Hukuku bu basıma hazırlanırken, çoğu bölümleri yeniden yazılarak, 24 Haziran 2018 seçimleriyle tam olarak yürürlüğe giren Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine uyumlu hale getirildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kararlı siyaseti olmasa, hükümet sistemi değişmez ve bu kitap yeniden yazılmazdı. Başkanlık sistemini hayata geçirme mücadelesi verirken, çevresinde bulunarak heyecanını paylaşmama izin veren Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'a şükranlarımı sunuyorum.

Kitabı basılmadan önce okuyan Türkçe uzmanı değerli arkadaşım Abdullah Parlak, gözden kaçan dil ve yazım hatalarını düzeltmemi sağladı. Asistanım Gencer Karagenç de ayrıntıya yönelik bazı eksikleri görmeme yardımcı oldu. Her ikisine de emek ve katkıları için teşekkür ediyorum. Türk Anayasa Hukuku'nun basımını kısa sürede zevkli bir tasarımla gerçekleştiren Savaş Yayınevi yönetici ve çalışanlarına teşekkür borçluyum. Kitabın öğrencilere yararlı olmasını ve Türkiye'nin anayasa sorunlarının doğru anlaşılmasına katkı sağlamasını diliyorum." (Önsözden)

İçindekiler

• I. Bölüm: Türkiye’de Anayasa Hareketleri
• II. Bölüm: 1982 Anayasası ve Devletin Nitelikleri
• III. Bölüm: Temel Hak ve Hürriyetler
• IV. Bölüm: Devletin Yasama Organı
• V. Bölüm: Devletin Yürütme Organı
• VI. Bölüm: Devletin Yargı Organı
• Genel Kaynakça
• Anayasa Terimleri Sözlüğü

 

Bir hukuk devletinde, mahkemelerin hatalı ve hukuka aykırı kararları görmezden gelinemez. Bu nedenle, mahkeme kararlarındaki hatalar, yanlış uygulamalar ve hukuka aykırılıkların giderilmesi için hukuki çarelere başvurma imkanı tanınmıştır. Böylece mahkeme kararlarına karşı kanun yoluna başvurma imkanının bulun-ması, mahkemelerce daha isabetli ve daha kaliteli kararların verilmesine yol açacaktır.

İlk derece mahkemesi kararının kesinleşmiş olup olmadığına göre, başvurulacak kanun yolları olağan kanun yolları ve olağanüstü kanun yolları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İtiraz, istinaf ve temyiz, kesinleşmemiş kararlara karşı başvurulan olağan kanun yolları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi, Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığının itirazı, kanun yararına bozma ve yargılamanın yenilenmesi ise kesinleşmiş kararlara karşı başvurulabilen olağanüstü kanun yollarıdır.

Bir ekip çalışması sonucu hazırladığımız bu kitapta, CMK’nun 308-323. maddelerinde düzenlenen olağanüstü yasa yolları ve ayrıca yargılamanın yenilenmesi ile bağlantısı nedeniyle de Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru konuları incelenmiştir. Kitapta konulara ilişkin açıklama, Yargıtay ve AİHM’nin emsal kararlarına yer verilmiştir.

 

İçindekiler

• Hangi Siyasi Partiler Erken Seçime Katılabilir?
• Yeni Hükümet Sistemi ve Seçim İttifakı
• 24 Haziran Seçimlerinde Oy Pusulaları ve Oyların Dağılımı
• Örgüte Yardım Suçunda Bankaya Para Yatırma Kriteri
• Silahlı - Silahsız Terör Örgütü
• ByLock Kararlarında Gerekçenin Önemi
• Tvvitter'da Propaganda Suçu İşlenebilir mi?
• Etkin Pişmanlıktan Yararlanan Örgüt Üyesinin Açık İnfaz Kurumuna Geçebilmesi
• İstinafta Duruşma Açmadan Derhal Beraat Kararı
• Futbol Müsabakasının Hakem Kararı ile Tatili
• Cinsel İstismar Suçu Hakkında Kanun Tasarısı

Konu Başlıkları

• Anayasa Hukuku
• Ceza Hukuku
• Ceza Yargılaması
• İnfaz Hukuku
• İnsan Hakları ve Uluslararası Hukuk

 

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ III
KISALTMALAR VII
DİĞER KISALTMALAR VIII
GİRİŞ 1
Bölüm 1 - Türkiye’nin Anayasal Tarihi 5
Alt Bölüm 1 - Osmanlı Anayasa Hukuku 5
Alt Bölüm 2 - Cumhuriyet’in İlk Dönemi Anayasa Hukuku 15
Alt Bölüm 3 - 1982 Anayasası’nın Kurduğu Cumhuriyetçi Anayasal Sistem 47
Bölüm 2 - Dokunulmaz Anayasal İlkeler 57
Alt Bölüm 1 - Devletin Kurucu İlkeleri 60
Alt Bölüm 2 - Devletin Kurucu İlkelerinin Korunması 70
Bölüm 3 - Devletin Anayasa ile Kuruluşu 93
Alt Bölüm 1 - Yönetenler 93
Alt Bölüm 2 - Yönetilenler 146
Bölüm 4 - Temel Hak ve Özgürlükler 159
Alt Bölüm 1 - Tanımlar ve İlkeler 159
Alt Bölüm 2 - Temel Hak ve Özgürlükler Kataloğu 180
Alt Bölüm 3 - Temel Hak ve Özgürlüklerin Güvencesi 247
SONUÇ 293
KAYNAKÇA 299

 

İçindekiler

• Anayasa Kavramı
• Devlet ve Siyasi İktidar
• Hükümet Sistemleri
• Anayasal Demokrasi
• Siyasi Partiler
• Seçim Sistemleri
• Temel Hak ve Hürriyetler

 

16 NİSAN 2017 TARİHLİ HALKOYLAMASIYLA KABUL EDİLEN ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNE GÖRE 1982 ANAYASASI

GÜNCEL KONULARLA İLGİLİ OKUMA PARÇALARI

KISA KONU ANLATIMLARI

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR

Anayasa Hukuku (Anayasa Hukuku Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku Derslerinin Bazı Konuları)” adlı kitap hukuk fakültelerinde okutulan Anayasa Hukuku Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku derslerinde yardımcı ders kitabı olarak okutulmak üzere hazırlanmıştır. Kitap bu derslerin bütün konularını yeter derecede barındırdığı iddiasında değildir. Her iki dersin tam olarak öğrenilebilmesi için konuyla ilgili diğer ders kitaplarına da başvurulmalıdır. Anılan kitap aynı zamanda hukuk fakültesi dışındaki diğer fakülte ve yüksekokullarda okutulan Anayasa Hukuku, Türkiye’nin Anayasa Düzeni gibi değişik adlar altında okutulan diğer dersler için de yardımcı kitap olarak kullanılabilir. Kitapta Anayasa Hukuku Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku derslerinin bazı temel konuları üzerinde durulmuş; ayrıca kitabın sonuna cevaplandırılmış 252 adet çoktan seçmeli soru eklenmiştir. Ayrıca kitapta güncel konularla ilgili kısa konu anlatımlarına ve okuma parçalarına da yer verilmiştir. Böylece Anayasa Hukuku Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku derslerinin konularının öğrenilmesi ve anlaşılması mümkün oldukça kolaylaştırılmaya çalışılmıştır. Diğer taraftan bilindiği gibi 16 Nisan 2017 Tarihli halkoylaması ile kabul edilen 6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Anayasa Hukukunda esaslı değişiklik meydana gelmiştir. Anılan kanun ile yasama ve yürütme organları arasındaki ilişkiler büyük ölçüde farklılaşmış, yeni müesseseler hukukumuza girmişken bazı müesseselerin varlığına da son verilmiştir. Yapılan değişikliklerden bazıları hâlihazırda yürürlüğe girmişken kimi düzenlemelerin yürürlüğü 3 Kasım 2019 tarihinde ya da TBMM 27. Yasama Dönemi için daha erken bir tarihli seçim kararı aldığı takdirde bu tarihte birlikte yapılacak TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanının göreve başladığı tarihe; bazılarınınki ise birlikte yapılacak ilk TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihe ertelenmiştir. Kitapta yeri geldikçe ilgili konuların sonuna yeni anayasa değişikliği ile ilgili notlar eklenerek, konuların eski ve yeni düzenlemeler bağlamında öğrenilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca kitaba 16 Nisan 2017 Tarihli halkoylaması ile kabul edilen 6771 sayılı Kanun’a göre düzenlenmiş ve açıklamalı 1982 Anayasası eklenmiştir.

 

Elinizdeki çalışma, 27 Mayıs 1960'ta yönetime el koyan Milli Birlik Komitesi'nin 27 Mayıs sabahından 1961 Anayasası'nın halkoyu ile kabul edilip yürürlüğe girdiği tarihe kadar sürdürdüğü devlet yönetimini inceleme fikrinden doğmuştur. Her ne kadar siyasal tarihimiz "askeri müdahaleler eliyle demokrasinin sık sık kesintiye uğraması" olarak özetleniyor ve askeri müdahalelerin hemen hepsi aynı kefeye koyuluyorsa da, sözü geçen müdahalelerin Türkiye'nin anayasal yapısına etkileri birbirinden oldukça farklı yönde ve büyüklüktedir. Bu çalışma ile öncelikle 27 Mayıs hareketini gerçekleştiren Komite'nin fikir dünyası ve devlet mekanizmasına ne yönde etki etmek istediği ortaya çıkarılmak istenmiş, sonrasında ise, zaman zaman döneminin hukuk kitaplarında dahi rastlanamayacak derinlik ve kaliteye ulaşan tartışmaların yaşandığı Temsilciler Meclisi tutanaklarına odaklanılmaya çalışılmıştır. Son olarak belirtilmelidir ki bu tezin amacı 27 Mayıs hareketini anlatmak, değerlendirmek ya da meşrulaştırmak değildir. Asıl amaç, Türkiye coğrafyasında XIX. yüzyıldan beri gözlemlenen anayasacılık hareketlerinde karşımıza çıkan anayasaların içinde, "sınırlı iktidar düşüncesi"ni en iyi yansıtan metnin nasıl yapıldığını anlamaya çalışmaktır.(TANITIM YAZISI)

İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
1. Demokrat Parti İktidarının Sonuna Doğru
1.1. DP'nin Muhalefete Karşı Tutumu
2. 27 Mayıs Müdahalesiyle Başlayan Dönem
2.1. Müdahalenin Nitelendirilmesi
2.2. Milli Birlik Komitesi Yönetiminin Kuruluşu
2.3. Devlet Yönetiminin MBK Tebliğleriyle Yürütüldüğü Dönem
2.4. MBK Yönetiminin Geçiciliği
2.5. Cemal Gürsel'in İlk Kabinesinin Kurulması
2.6. Geçici Anayasanın Yapılması
3. 1 Sayılı Kanunla Kurulan Anayasal Düzen:
3.1. Kanunun İçeriği ve Kapsamı
3.2. Yasama Yetkisi
3.3. Yürütme Yetkisi
3.4. MBK'nin Faaliyetleri
4. Kurucu Meclis'e Giden Yol
4.1. Kurucu İktidar Kavramı
4.2. 27 Mayıs Müdahalesinin Kurduğu İktidar
4.3. Bir Kurucu Meclis Kurulması Düşüncesinin Ortaya Çıkması
4.4. Kurucu Meclis Düşüncesinin Kabulü
5. Kurucu Meclisin Oluşturulması: 157 Sayılı Kanunla Kurulan Anayasal Düzen
5.1. Kurucu Meclis Kavramı
5.2. Kurucu Meclisin Oluşturulması
5.3. Yasama Yetkisinin Paylaşılması
5.4. Kurucu Meclis'in Görev ve Yetkileri
6. Temsilciler Meclisi Seçim Kanunu: 158 Sayılı Kanun
6.1. Kanunun Hazırlanması
6.2. Devlet Başkanı ve MBK Tarafından Seçilecek Temsilciler
6.3. İl Temsilcilerinin Seçimi
6.4. Siyasi Partiler Temsilcilerinin Seçimi
7. Temsilciler Meclisinin Görüştüğü Seçimlere İlişkin Kanunlar
7.1. Anayasanın Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun
7.2. Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun
8. Kurucu Meclis'in Anayasa Tasarısının Cumhuriyetin Temel Nitelikleri ve Temel Haklar ve Ödevler Kısmını Müzakeresi
8.1. Cumhuriyetin Nitelikleri
8.2. Anayasanın Genel Hükümleri
8.3. Temel Hak ve Ödevler
9. Kurucu Meclis'in Anayasa Tasarısının Devletin Temel Kuruluşu Kısmını Müzakeresi
9.1. Yasama
9.2. Yürütme
9.3. Yargı
10. Kurucu Meclis Döneminin Sonu: 1961 Seçimleri
10.1. Temsilciler Meclisi'ndeki ve Kurucu Meclis'teki Son Görüşmeler
10.2. Tasarının Halkoyuna Sunulması ve Kabulü
10.3. 15 Ekim 1961 Seçimleri
10.4. Cumhurbaşkanlığına Giden Yol
SONUÇ
KAYNAKÇA