Iustinianus’un Digesta’sında -De popularibus actionibus- (Actio popularis’ler hakkında) başlığı altında düzenleme alanı bulan actio popularis, halktan herhangi birinin dava açmasına izin veren yönüyle, modern devlet kavramının geliştiği, kanunlaştırma hareketlerinin yoğunlaştığı 19. yüzyılda, kamu menfaatlerinin korunması noktasında bireye sağladığı dava olanağıyla tartışma konusu olmuş, o zamandan günümüze dek gerek Roma hukuku gerekse çağdaş hukuk açısından ilgi merkezi özelliğini sürdürmüştür.
Çağdaş hukuk, eski Roma’nın actio popularis’ine aktif husumet, yani herkese dava yetkisi tanıması yönünden yaklaşarak, günümüzdeki bazı dava türlerini bu nitelemeyle tanımlama eğilimindedir.
Çalışma; giriş, üç bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Giriş kısmında; Roma hukukunda özel bir yeri olan actio (dava), ius (hak) ve obligatio (borç) arasındaki ilişkiler; crimina (kamu suçları) ve delicta (özel suçlar) kavram ve özelikleri; obligationes ex delicto (haksız fiil kaynaklı borçlar) ve quasi ex delicto (haksız fiil benzeri borçlar) hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde; Roma actio’lar (davalar) sistemi, bu sistem içinde uygulama bulan ordo iudiciorum privatorum (özel yargılama sistemi) ve cognitio extra ordinem (sistem dışı yargılama), ana hatlarıyla kendi içlerindeki dönemler, özellikler ve türleri gözetilerek incelenmiş ve actio popularis’in bu sistem içindeki yeri ortaya konmuştur. İkinci bölümde, actio popularis’in terminolojisi ve hukuki niteliği tartışılmıştır. Üçüncü bölümde ise, actio popularis türleri sınıflandırılarak, davanın saptanan özellikleri sunulmuştur. Sonuç kısmında, çalışmadan elde edilen sonuçlar açıklanmıştır.
Çalışmada, actiones populares’e (actio popularis’lere), konu hakkındaki araştırmaya katkı sağlaya ölçüde, dava türlerinin sınıflandırılması başlığı altında değinilmiştir; ancak amaç, bu gruba giren dava tiplerinin tek tek açıklanmasından çok, actio popularis’in kendisi hakkında derinlemesine yapılan araştırmanın sonuçlarını sunmaktır. Çalışma, Roma hukukundaki actio popularis ana teması ile ilgili olup, konunun çağdaş hukuktaki yeri ve tartışmalar kapsam dışında bırakılmıştır.
Çalışma, Roma hukukunda halkın, kendisine bazı koşullarda tanınmış bir dava imkanıyla kamu menfaatinin korunmasında önemli rolü olan actio popularis hakkında monografik bir araştırma sonuçlarını sunma iddiasıyla, günümüze tarihten bir pencere açarak, çağdaş hukukun tartıştığı, bireyin kamusal alana yargılama sahasında katılımı aracı olarak kullanılabilecek actio popularis hakkındaki

"Çalışma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı yüksek lisans tezi olarak hazırlandı ve 2011 yılında savunularak kabul edildi. [...]İlgi çeken, günümüz hukuklarını büyük ölçüde etkilemiş, antik çağlara ait bir hukuk sisteminin toplumsal olaylarla nasıl sıkı bir ilişki içinde olduğu ve toplumsal değişimlerin nasıl doğrudan hukuk sistemlerine etki ettiği oldu. Böylece, çok sayıda çalışmaya konu olabilecek bu alan daraltılarak, kadının hak ve fiil ehliyetinin toplumsal yapıyla ilişkisi, yüzyıllarca varlık göstermiş bir devletin belli bir zaman dilimi içinde incelenip tezin sınırları dışında kalan alanlarda yapılması gereken değerlendirme, sonraki çalışmalara ya da diğer araştırmacılara bırakılmış oldu."
(Önsöz'den)

• Türk Hukukunda Hak ve Fiil Ehliyeti Kavramları
• Roma Hukukunda Hak ve Fiil Ehliyeti Kavramları
• Kadının Toplumsal Yapı İçindeki Yeri ve Bunun Hak ve Fiil Ehliyeti Üzerindeki Etkileri
• Klasik Hukuk Dönemine Geçişin Kadının Hak ve Fiil Ehliyeti Üzerindeki Etkileri

Çalışma kapsamında incelenen Roma Cumhuriyet Döneminde vergi, vergi toplamanın gerekçeleri, tahsil yöntemleri, tahsile yetkili kılınan kişi ve kurumlara ilişkin değerlendirmeler, bir yanıyla Roma İmparatorluğu ile iligili tarihi bilgileri sunarken, bir yandan da bugün vergi hukukunda kabul edilen ilke ve yöntemlerin anlaşılabilmesine ve değerlendirilebilmesine de hizmet etmektedir.
Sunuş bölümünden

Armağanda yer alan Yazarlar ve Makaleleri:

• Turgut Tarhanlı: Profesör Belgin Erdoğmuş, Bir Romanist
• Aysel Çelikel: Prof. Dr. Belgin Erdoğmuş'a Sevgi ve Saygı ile
• Rona Serozan: Belgin Erdoğmuş İçin "Laudatio"
• Bülent Tahiroğlu: Laudatio
• Hüseyin Ülgen: Sevgili Belgin {Prof. Dr. Erdoğmuş) İçin
• - ROMA HUKUKU
• Ali Selkor Atak: Consortium Ercto Non Cito
• Seldağ Güneş Ceylan: Roma Hukukunda Klasik Hukuk Dönemi
• Kübra Doğan Yenisey: Roma Hukukunun Modern İş Hukuku Üzerindeki Etkilerine Bir Bakış
• Çağla Elal: Roma Hukuku'nda Hak Ehliyeti Çerçevesinde Çocuk
• Tolga Ersoy: Justinianus Döneminde Müsadere Uygulamaları
• Fulya İlcin Gönenç: Toplumsal Cinsiyet ve Roma Hukukunda Kadın
• Nurcan İpek: Roma Hukukunda Nişanlanma (Sponsalia)
• Havva Karagöz: Digesta'nın Hazırlanma Şekli ve Sistematiği Hakkında Düşünceler
• Sevgi Kayak: Roma Ceza Yargılama Hukukunda Sorgulama ve Cezalandırma Yöntemleri
• Ayşe Öncül: Roma Hukukunda Origo Kavramının Değişimi
• Erdal Özsunar: Forderungspfândung im Römischen Recht und Forderungspfândung bei der 'Actio Funeraria'
• Rona Serozan: Roma Hukukunun Günümüz Hukukuna Tuttuğu Işık
• Elvan Sütken: Roma Hukukunda Özel Kusursuz Sorumluluk Halleri
• Diler Tamer: Hexabiblos
• Gökçe Türkoğlu: Roma Hukukunda Censor'lar
• Göktürk Uyan: Üçüncü Kişinin Fiilini Taahhüt (BK md.l 10/TBK md.128) Müessesesinin Tarihsel Arka Planı ve Roma Hukukundaki Yeri
• A. Artur Schiller (Çev. Yiğit Sayın): Klasik Roma Hukukunda Teamül
• Andreas Wacke (Çev. İpek Sevda Söğüt): Roma Hukukunda Çevrenin Korunması
• - HUKUKUN DİĞER DALLARI
• Cemal Bali Akal: Hukukun Kaynağı Hakkında Çalışma Notları
• Kerem Altıparmak / Yaman Akdeniz: Bir Turnusol Kağıdı: Türkiye'de İnternet Yasakları
• Pınar Artıran: Regional Economic Integration Models And What Trade Economists Teli Us About Them
• Kerim Atamer: "Donatan, Donatma İştiraki ve Yapı Ortaklığı" Hükümlerinin Yasama Tarihçesi ile Kaynakları
• Ece Baş: Oydan Yoksun Paylar
• Başak Başoğlu: Sözleşmenin Konusundaki İmkânsızlık
• Koksal Bayraktar: Soykırım Suçu
• Levent Berber / Bedii Kaya / Leyla Keser Berber: 5651 Sayılı Kanun Model Değişiklik Taslağı
• Banu Bozkurt Bozabalı: Merger and Acquisition Practices at USA and EU: Different Approaches and Possible Remedies
• Gökçe Çataloluk: Walter Benjamin'in Şiddetin Eleştirisi Metni: Bir Tarihin Felsefesi
• Duygu Damar: İpotekli Geminin Mülkiyetinin Devri -
• İdil Elveriş: Alışılmadık Bir Mekânda Hukuk Eğitimi: İstanbul Cezaevleri
• Reyda Ergün: Goethe ve Spinoza: Panteizm Tartışması ve Özgürlük Kavramı
• Mete Özgür Falcıoğlu: TTK'nun 1524. Maddesi İle Sermaye Şirketleri İçin Getirilen İnternet Sitesi Açma Zorunluluğu, Uygulama Alanı ve Yaptırımlar
• M. Murat İnceoğlu: Kiracı Aleyhine Düzenleme Yasağı (TBK. m.346)
• K. Berk Kapancı: Anonim Ortaklıklarda Yönetim Kurulu Kararlarının Hükümsüzlüğü
• Ulaş Karan: Türkiye'de Ayrımcılıkla Yasağı ile İlgili Mevcut Yargısal ve Yargısal Olmayan Başvuru Yolları
• Burak Özen: Kefalet Sözleşmesinde Şekle Aykırılık ve Şekle Aykırı Kefalet Sözleşmesinin Kefil Tarafından İfa Edilmesi
• Kerem Cem Sanlı/Yeşim M. Atamer: Hukuk ve Ekonomi Perspektifinden İmalatçının Kusursuz Sorumluluğuna Dair Bir Değerlendirme
• Pervin Somer: Sağlık Yöneticisi
• Lami Bertan Tokuzlu: Türkiye ve Avrupa Birliği Arasında Mülteci Paylaşımı Oyunları
• Veliye Yanlı: Sermaye Piyasası Hukukunda Hisse Senedine Dönüştürülebilir Tahviller
• Candan Yasan: Eşcinsellerin Evlât Edinmesi
• Pınar Yazıcı: Ulusal Mevzuat ve Yargıtay İçtihatları Işığında Türk Ceza Kanunu'ndaki "Bilişim Alanında Suçlar"
• Serap Yazıcı: Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun Değişen Yapısının Yargı Mensuplarının Performans Değerlendirmesi Üzerindeki Etkisi
• Zülfıye Yılmaz: İnsan Haklan İhlali Olarak Yoksulluk: İhlalin Niteliği Üzerine Bir İnceleme -
• Marcela Rosales (Çev. Cemal Bâli Akal): Sosyal İçselleştirme / Dışlama Ölçütü Olarak "factum loguendi" Gönüllü Kölelik Olarak "Efendi" Sözcüğünün Kullanımı
• Günther Mensching (Çev. Çiçek Eken): Frankfurt Okulu'nda Spinoza

Günümüz hukukunda önemi yadsınamayacak derecede büyük olan tahkim konusunun, tarihi kökenine ışık tutmayı hedefleyen bu çalışma ile Roma Hukukunun; hukuki düşünce tarzını nasıl etkilediğini göstermesi ve hukuk kavramlarının, ilkelerinin zaman içerisinde ortaya çıkışını, değişimini ortaya koyması bakımından, hukuk tarihi için vazgeçilmez bir nitelikte olduğu göz önüne serilmektedir.

Önsöz'den

"...bu eserde Regula Iuris denilen hukuk kuralı kavramının hangi koşullar altında, nasıl ortaya çıktığını, hangi ihtiyaçları karşıladığını tarihsel açıdan incelerken, günümüz hukukçularına hukuk kuralının ne olduğu ve ne olması gerektiği konusunda bir bakış açısı kazandırmayı amaçladım. Hukuk kuralının ne olduğu ve ne olması gerektiği meselesi, her zaman üzerinde düşünülmesi gereken bir sorundur. Hukuku geliştirmek ve hukuk yaratımı faaliyetini devam ettirmek isteyen, düşünen ve düşünmek isteyen herkese faydalı olacağını ümit ediyorum."

Önsöz'den

Günümüzde, kadınların tarihine yönelik ilgi ve araştırmalar büyük ölçüde artarken, Romalı kadınlar da göz ardı edilmemiştir. Bu süreçte, Roma'da kadının hukuki durumuna ilişkin çalışmalar büyük önem taşımakla birlikte, henüz katedilmesi gereken çok yol vardır. Artık, kadınların tarihini araştırmanın önemine ilişkin gerekçeler ileri sürmenin bir gereği olmadığı gibi, kadınların hukuki durumlarına ilişkin çalışmaların, toplumsal ve hukuki yapıyı tam olarak anlayabilmek açısından kaçınılmaz bir önem taşıdığı da ortadadır. Bir toplumun yarısından fazlasını gözardı ederek, o toplum hakkında gerçekçi ve bilimsel hiçbir yargıya varılamayacağı açıktır.
(Önsöz'den)

• Hakkaniyet (Aequitas) Kavramı
• Praetor Hukuku'nda Aequitas
• Praetor'un Aequitas'ı Sağlama Yolları ve Ius Honorarium

• Roma Kamu Hukukunun Ana Hatları
• Roma Ceza Yargılamasının Ana Hatları
• Roma Aile Yapısı ve Kadının Konumu Hakkında Kısa Bilgiler
• Censor, Praetor, Senatus, Equites Makamları
• Roma'da Evlilik, Nışanlılık, Boşanma Durumları

• Actio Exercitoria'nın Ortaya Çıkışı ve Roma Hukuku'ndaki Yeri
• Actio Exercitoria'nın Koşulları, Tarafları, Sorumluluğunun Hukuki Niteliği ve Kapsamı