"Hayat tam anlamıyla nasıl tanımlanabilir bilemiyoruz, ancak şu açıklamanın aksinin de ileri sürülemeyeceği düşüncesindeyiz; hayat bir kurallar dizisidir. Yaşamın döngüsünü insan ilişkileri sağlar ve bu ilişkiler kurallar olmadan yürütülemez. Tarih boyunca kuralların bulunmadığı toplumsal yapılar oluşturulabileceği yolunda farklı düşüncelerin ileri sürüldüğü görülmüş ve bu düşünceler tartışılmıştır. Fakat, gerçeklik bu tür düşüncelerin hayalden ileri gidemeyeceğini göstermiştir. Trafik kurallarının kısa bir süre uygulanmaması halinde. ulaşım olanaksız hale gelecek ve hayatın olağan akışı sağlanamayacaktır. Özetinde kuralsız bir hayat düşünülemez. İnsan yaşamını düzenleyen birçok kural bulunmaktadır; gelenek, örf ve adet, din ve ahlak kuralları ile hukuk kuralları gibi. Maddi yaptırımları nedeniyle düzeni sağlamak ve insan ilişkilerini düzenlemekte temel olan, hukuk kurallarıdır. Ancak bu durum, diğer kuralları değersiz hale getirmez, hukuk kuralları yaşamı düzenleyen diğer kurallarla ilişki içerisindedir. Her geçen gün hayatı yoğun ve güçlü ağlarla sarmaya devam eden kural dizileri, birbirleriyle ilişkilerini de arttırmaktadır.

Hukukun en fazla ilişkisi olduğu kurallar, ahlak kurallarıdır. Doğal hukukun temelini ahlakın oluşturduğu söylenir. Doğal hukuk teorisinin içeriğine girmeksizin burada söylemek istediğimiz şey hukukun düzenlemelerine davranış normlarını esas aldığıdır. Hukuk genelde düzenlemelerinde toplumda geçerli davranış normlarını esas almaktadır. Ahlak kuralları ise bu davranış normlarının oluşum ve şekillenmesinde büyük değer taşıdığından hukuk ve ahlakın ayrılmaz bir ilişkisinin olduğunu kabul etmek zorunluluk haline gelmektedir. Hukuk ve ahlakın ayrı alanlar olup, ilişkilerinin bulunmadığı yönündeki görüşler istisna kalmasa da, genel kabul görmemiştir. Hukuk ve ahlak ilişkisinin belki de en güçlü olduğu alan suç ve ceza hukukudur. Ahlak, suç ve ceza kavramlarının örtüşmesi, elbette beklenemez. Suç, ceza ve ahlak kavramları arasında sayısız farklılıklar vardır. Ancak, suç, ceza ve ahlak kurallarının çakıştığı, benzeştiği alanların sayısı da az değildir. Bu nedenle olsa gerek, suç ve ceza hukuku ile ilgili kitaplarda suç, ceza ve ahlak ilişkisine kısa da olsa değinmek, neredeyse gelenek halini almıştır. Bununla birlikte suç ve ahlak ilişkisini başlı başına konu olan çalışma bulmak kolay değildir. Bu nedenle çalışmamızın konusu­nu suç ve ahlak ilişkisinin incelenmesi olarak belirlemeyi uygun gördük. Suç, ceza ve ahlak konularında çalışma yapmak isteyenlere merdiven basamağı oluşturmak amacını da taşıyan çalışmamız teorik incelemeleri içerdiği gibi, pratiğe yönelik boyut da taşımaktadır. Katkıda bulunanlara teşekkürlerimi iletiyorum.

Çalışmanın hukukun teori ve uygulamasına fayda sağlaması dileğiyle... "Önsözden)

İ Ç İ N D E K İ L E R

ÖNSÖZ 7
KISALTMALAR 11

GİRİŞ 13

BİRİNCİ BÖLÜM
HUKUK VE AHLAK İLİŞKİSİ

I) AHLAK KAVRAMI 15
II) AHLAK ve ETİK 24
III) AHLAKIN KAYNAKLARI 25
IV) AHLAK NORMLARININ OLUŞMASI 32
V) AHLAK NORMLARININ ÇALIŞMA BİÇİMİ
YA DA AHLAKİ KINAMA 37
VI) HUKUK TANIMI 38
VII) HUKUK ve AHLAK İLİŞKİSİ 43
1) Hukuk ve Ahlak Ayrımını Yapmanın Zorunluğu 43
2) Hukuk ve Ahlak Benzerliği 43
3) Hukuk ve Ahlak Farklılığı 60
4) Pratikte Ahlak ve Hukuk Ayrımı 71
5) Hukuk ve Ahlak İlişkisi Hakkında Görüşler ve Değerlendirilmesi 73
A) Hukuk ve Ahlak İlişkisini Reddeden Görüşler 73
B) Hukuk ve Ahlak İlişkisinin Varlığını Kabul Eden Görüşler 82
a) Hukukun ve Ahlakın Özdeşliğini, Diğer Değişle Birliğini Savunan Görüşler 82
b) Hukuk ve Ahlakın Benzerliğini Savunan Görüşler 86
C) Görüşlerin Değerlendirilmesi 87
D) Görüşümüz veya Büyük Oranda Kesişen Daireler Kuramı 96

İKİNCİ BÖLÜM
SUÇ VE AHLAK İLİŞKİSİ

I) GENEL OLARAK 105
II) SUÇ TEORİLERİ 107
1) Klasik Suç Teorisi 107
2) Amaçsal (Gai) Suç Teorisi 112
3) Sentezci Suç Teorisi 114
4) Görüşümüz ve Değerlendirme 115
III) SUÇ ve AHLAK İLİŞKİSİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER 120
1) Suç ve Ahlak İlişkisini Reddeden Düşünceler 120
2) Suç ve Ahlak İlişkisini Bütünleştiren Düşünceler 124
3) Suç ve Ahlak İlişkisinin Benzeştiği Yolundaki Düşünceler 128
4) Değerlendirme ve Görüşümüz 134
IV) SUÇ VE AHLAK İLİŞKİSİNİN PRATİK DEĞERİ 151

SONUÇ 169

KAYNAKLAR 173

 

"İnsanlar özgür doğar… Ancak, tarih boyunca süren kölelik özgürlüğü boğmuştur. Köle, bir insandır, ancak bir başka insanın malıdır, mülküdür. Yüzyıllardır toprakta duyulan emek ihtiyacı köleler vasıtasıyla karşılandı. Sanayi devrimi ile işçi sınıfı denilen başka bir sınıf doğdu.. 19. Yüzyıl kapitalizminin ihtiyaç duyduğu emek gücü, köylerden kopup, kentlerde yığılan insanlar tarafından karşılandı. Bu insanlar karın tokluğunu dahi karşılaşamayan ücret için çalıştı. Ağır çalışma koşullarına, ağır cezalara, yetersiz ücrete rağmen, bu insanlar çalışmak zorundaydı. Çünkü karınları açtı. İşi beğenmemek gibi bir lüksleri yoktu, çünkü kapıda onbinlerce aç insan hazır vaziyette bekliyordu. Bugün işçilerin hukuksal anlamda önemli kazanımları olduğu inkar edilemez. Ancak işçi sınıfının yoksulluğa mahkumiyetinin devam ettiği de bir gerçektir. Bunun en son örneği Soma’da maden ocağında işçilerin başına gelen iş cinayetidir. İnsanların kömür ocaklarında, iş güvenliğinden yoksun ortamda çalışmak zorunda kalmalarının tek nedeni, karınlarını doyurmak, bankalara olan borçlarını ödeyebilmektir. Buna köleliğin çağdaş versiyonu diyebiliriz." (Arka Kapak Yazısı)

 

"Bu kitapta, insan hayatını, birey-toplum ilişkilerini çok geniş bir açıdan kapsayan kentler ve kentleşme olgusu ele alınmaktadır. Batıda ve doğuda kentleşme kuramları ve kent algısı, Avrupa ve Afrika'da kentleşme politikaları, kentsel dönüşüm ve sosyolojik boyutu, kentleşmenin ortaya çıkardığı kişisel ve sosyal sorunlar kitapta incelenmektedir. Eserde çalışılan konular arasında kentsel dönüşümün sosyolojik boyutu, farklı ülkelerdeki kentleşme politikaları, Endülüs kentleşmesi gibi konular alışılanın dışında farklı bakış açılarıyla tartışılmış ve okuyucuya sorgulayıcı bir perspektif sunulmuştur. Kentleşme ve kentsel teoriler konusundaki lisansüstü çalışmalarda önemli bir eksiği dolduracak olan elinizdeki eser, bu alanda çalışan araştırmacılara, akademisyenlere ve yerel yönetim çalışanlarına bir ışık tutacaktır. "(Arka Kapak Yazısı)

• Roman Açılımı ve Kentsel Dönüşüm
• İleri Mekânsal Biçimselleşme Olarak Kentsel Dönüşüm
• Kimlik Bunalımı ve Yabancılaşma
• Marx, Durkheim, Pirenne, Weber ve Wirth'de Kent Algısı
• Farabi ve İbni Haldun'da Şehir ve Siyaset
• Sıralı Güçlerin Uygarlık Yığışmaları ve İslam Şehirleri
• Anadolu Selçuklularımda Şehir Yönetimi ve Yerel Hizmetler
• İspanya'da Kentleşme ve Endülüs Kentleşmesinin Modern İspanya Kentleşmesine Etkisi
• Almanya'da Kentleşme Politikaları: Tarihsel Süreç ve Güncel Politikalar
• Afrika'da Kentleşme ve Siyasal Sorunlar
• Sosyalist Ülkelerde Şehircilik Anlayışı ve Kent Planlaması

 

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuasının bu sayısında bulabileceğiniz makaleler şöyledir;

Konu Başlıkları

• Mehmed Seyyid Bey ve Hak Kavramı Üzerinden İslâm Hukuk Felsefesi ile Avrupa Hukuk Felsefesi Arasındaki Mukâyesesi, Prof. Dr. Fethi Gedikli
• Günümüz Batılı Politik Yaklaşımların Kökeni Olarak İngiliz Yararcılığı – Utilitarianism, Prof. Dr. Ahmet Gürbüz
• Bilgi–İktidar İlişkisi Bağlamında Yasa Düşüncesi: İktidarın Yasal(l)Aşması, Prof. Dr. Muharrem Kılıç
• İslamofobinin Tarihsel Temellerine Bir Bakış: Oryantalizm ya da Batı ve Öteki, Prof. Dr. Mehmet Yüksel
• Birey Kavramının Gelişimi ve İnsan Hakları, Doç. Dr. Zeynep Özlem Üskül Engin
• Küresel İktidarı Kuran ve Koruyan Şiddetin İdarecisi Olarak Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Doç. Dr. Zeynep Kıvılcım
• Oyun Teorileri Işığında Thomas Hobbes’un Sosyal Sözleşme Kuramının Analiz ve Yorumu, Doç. Dr. Sevtap Metin
• Felsefi Bir Sorun Olarak Hukuka İtaat Yükümlülüğü, Yrd. Doç. Dr. Sercan Gürler
• Gelecek Nesillerin Haklarına Gewırth Formülü: Bireyden Topluma Doğru, Yrd. Doç. Dr. Şule Şahin Ceylan
• Karayolları Kenarında Yapılacak Yapı ve Tesislerde Yapı Ruhsatı ve Karayolu Geçiş İzin Belgesi, Yrd. Doç. Dr. Atila Erkal
• Yasaya Sadakatin Farklı Bir Okuması: Philipp Heck, Yrd. Doç. Dr. Altan Heper
• Uluslararası İlişkilerde Başarısız Devletler Sorunsalı ve Bu Sorunsalın Uluslararası Hukuka Etkileri, Yrd. Doç. Dr. Osman N. Özalp
• Kriminoloji İçin Disiplin Çağrısı!, Yrd. Doç. Dr. Tuba Topçuoğlu
• Toplu Hak Aramada Etkin Bir Yol Olarak Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Sınıf Davaları, Yrd. Doç. Dr. Murat Şahin – Yrd. Doç. Dr. Hande Çelik Şahin
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Kararlarının Yerine Getirilmemesinden Doğan Sorumluluk, Yrd. Doç. Dr. Ebru Karaman
• Yargı Kararına Göre İade Edilecek Vergilerde Faiz, Dr. Cengizhan Hatipoğlu
• Hukuk ‘Biliminin Yapıbozumsal Okuması, Dr. Rabia Sağlam
• TBMM Yeni İçtüzük Taslağında Getirilen Başlıca Kurumsal Yenilikler, Arş. Gör. Volkan Aslan
• Hukuki Çoğullukta İktidar Problemi, Arş. Gör. Duygu Hatipoğlu Aydın
• Homo Commoditus: “Sahip Olmak, Genetik Metalar ve Fikri Mülkiyet”, Arş. Gör. Muzaffer Dülger
• Osmanlı Hukukunda Vakıfların Denetimi (Evkaf–ı Hümayun Nezareti), Arş. Gör. Elif Genca
• İnsanlığa Karşı Suçlarda “İnsanlık” Ne Manaya Gelmektedir: Felsefi Bir Analiz, Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Günal
• Liberal Komüniteryanizmin Temel İlkeleri, Arş. Gör. Muhammed İkbal İmamoğlu
• Zerdüşt Henüz Olympos’tayken: Tragedya’nın Doğuşu’ndaki Dionysosçu Yargıya Dair, Arş. Gör. Osman Vahdet İşsevenler
• Modern Hukuki Sistemin Temelleri Üzerine Bir Giriş Çalışması: Geç Ortaçağ’da Corpus Iuris Civilis’in Keşfi ve Etkileri, Arş. Gör. Oğuzhan Bekir Keskin
• Türk Hukukunda İsnadın İspatı Hakkının Çok Boyutlu Hukuk Kavrayışı Bakımından Analizi, Arş. Gör. Umut Koloş
• Türk İdare Hukukunda Zımni Red ve Zımni Kabul Müesseseleri Üzerine Değerlendirmeler, Arş. Gör. Dr. Halit Uyanık
• Olumlu Edim Gerektiren Sosyal Hakların Sınırı: Karşılaştırmalı Hukuk Perspektifinden 1961 ve 1982 Anayasaları Dönemi Uygulamaları, Arş. Gör. Zülfiye Yılmaz
• Psikolojik, Metafizik ve Hukuki Bir Fenomen Olarak Hak Kavramı, Mehmet Akif Tutumlu
• İslam Hukuku’nda Zimmet Sözleşmesinin Hukuki Kapsamı ve Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Görünümü, Av. Özge Demir
• Erdem Merkezli Bir Adalet Teorisi, Av. Faik Eren Kaptan
• Avrupa Adalet Divanının Bilgisayar Programlarının Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Çerçevesinde Korunmasına Dair 2 Mayıs 2012 Tarihli Sas Institute–World Programming Kararının Değerlendirilmesi, Doç. Dr. Mustafa Aksu
• Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Taraf Olduğu Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarına Uygulanacak Hukuk (TBK M. 339–f. II), Yrd. Doç. Dr. Mustafa Cahit Günel

   

Makaleler

- İnsanın Bedeni Üzerindeki Hakları, Yasemin Işıktaç
- Mikro-İktidar İlişkileri ve Hukuk Öznesinin Teşekkülü, Umut Koloş
- Hukuki Şarkiyatçılık / Bir Söylem Olarak Hukuk, Bir İnsan Olarak Şarklı, Sercan Gürler - O. Vahdet İşsevenler
- "Halk Plajlara Akın Etti, Vatandaş Denize Giremiyor" İnsan Hakları, Vatandaş Hakları, İrem Burcu Özkan
- Zihinsel Engellilerin İnsan Hakkı Olarak Eğitim Hakkı, Engin Arıkan
- Yeni Türk Ceza Kanunun Bakımından Değişen Suç Sistematiği, Seren Dikel

 

"Son dönemde ülkemizde gündemi önemli ölçüde işgal eden zorunlu eğitim tartışmaları düşünüldüğünde; bu tartışmalardan akıllarda kalan, kesintisiz 8 yıl, kesintili 12 yıl, 4+4+4, 3+5, 1+4+4+4 gibi ancak bir matematik probleminde yan yana gelerek anlam kazanabilecek soyutlamalardan ibarettir. Tartışmaların çokluğuna rağmen ne yazık ki, genel ideolojik kabullerin tekrarı dışında, konunun önemine veya düzenlemenin nedenlerine ve sonuçlarına ilişkin ayrıntılı değerlendirmeler yapılamamıştır. Konunun toplumsal ve hukuki yönlerinin iç içe geçmiş yapısı, ortaya çıkan düğümü çözmek için hukuk ve toplumu bir arada ele almayı gerektirmektedir. Toplumsal Değişme ve Hukuk İlişkisi Çerçevesinde Zorunlu Eğitim başlıklı bu çalışma ile zorunlu eğitim, hukuk sosyolojisi açısından irdelenerek Türkiye'de konuya ilişkin olarak yapılan hukuki düzenlemelerin toplumsal etkileri ve sonuçları sergilenmeye ve ortaya çıkan sorunlara çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır."
(Arka Kapak'tan)

Birinci Bölüm: Toplumsal Değişme ve Hukuk İlişkisinde Temel Kavramlar

I.Toplum ve Kültür

A.Toplum Kavramı
B.Toplum ve Kültür İlişkisi
C.Toplumsal Kurumlar

II.Toplumsal Değişme

A.Terminoloji Sorunu
B.Toplumsal Değişme ve Kültürel Değişme
C.Toplumsal Değişme Faktörleri
D.Toplumsal Değişme Kuramları
E.Toplumsal Değişme Türleri

1.Serbest Değişme
2.Zorlama Değişme

F.Toplum Mühendisliği
G.Bir Toplumsal Değişme Şekli Olarak Modernleşme

III.Toplum ve Hukuk

A.Hukuk Kavramına İlişkin Tartışmalar

1.Hukuk Felsefesi Açısından Hukuk Kavramı
2.Hukuk Sosyolojisi Açısından Hukuk Kavramı

a.Devlet Düzeni Olarak Hukuk Yaklaşımı
b.Hukuki Plüralizm Yaklaşımı
c.Kurumsal Yaklaşımlar

(1)Yaptırım Olarak Hukuk
(2)Uyuşmazlık Çözümü Olarak Hukuk
(3)Öğreti Olarak Hukuk

B.Toplumsal İşlevleri Açısından Hukuk Kavramı

1.Toplumsal Kontrol ve Hukuk
2.Toplumsal Kurallar ve Hukuk Kuralları
3.Hukukun Toplumsal İşlevleri
4.Modern Hukuk

İkinci Bölüm: Toplumsal Değişme, Hukuk ve Zorunlu Eğitim İlişkisi

I.Toplumsal Değişme ve Hukuk

A.Toplumsal Değişme Kuramları ve Hukuk

1.Durkheim'a Göre Toplumsal Değişme ve Hukuk
2.Marx'a Göre Toplumsal Değişme ve Hukuk
3.Weber'e Göre Toplumsal Değişme ve Hukuk

B.Sosyolojik Bir Değerlendirme Işığında Toplumsal Değişme ve Hukuk

1.Toplumsal Bir Gerçeklik Olarak Hukuk
2.Toplumsal Değişme ve Hukuk Arasındaki Karşılıklı İlişki
3.Hukuki Değişmenin Nedeni Olarak Toplumsal Değişme
4.Toplumsal Değişme Aracı Olarak Hukuk
5.Toplumsal Değişme Yaratmada Hukukun Üstünlükleri

a.Meşru Otorite
b.Hukukun Bağlayıcılık Gücü
c.Yaptırım

6.Toplumsal Değişme Yaratmada Hukukun Sınırlılıkları
7.Toplumsal Değişme Aracı Olarak Hukukun Etkinliği
8.Hukukun Toplumsal Değişme Yaratma Şekilleri

a.Model Olarak Hukuk
b.Program Olarak Hukuk

(1) Uluslaşma
(2) Modernleşme
(3) Sekülerleşme
(4) Muhafazakarlık
(5) Liberalleşme
(6) Mobilizasyon

II.Toplumsal Değişme, Modernleşme ve Zorunlu Eğitim

A.Toplumsal Değişme ve Eğitim İlişkisi

1.Yeniden Yapılanmacı Görüşe Göre Toplumsal Değişme ve Eğitim
2.Çatışmacı Görüşe Göre Toplumsal Değişme ve Eğitim
3.Yeni Marksist Görüşe Göre Toplumsal Değişme ve Eğitim
4.John Dewey'e Göre Toplumsal Değişme ve Eğitim

B.Modernleşme ve Eğitim İlişkisi
C.Modernleşme Sürecinde Zorunlu Eğitimin Rolü

1.Modern Eğitim Sisteminin Gelişimi ve Zorunlu Eğitim
2.Zorunlu Eğitimin Modernleşme Üzerindeki Etkisi

a.Zorunlu Eğitim ve Ekonomi
b.Zorunlu Eğitim ve Toplumsal İlişkiler
c.Zorunlu Eğitim ve Politika

Üçüncü Bölüm: Toplumsal Değişme ve Hukuk İlişkisi Çerçevesinde Türkiye'de Zorunlu Eğitim

I.Türkiye'de Toplumsal Değişme ve Modernleşme

A.Osmanlı'da Modernleşme
B.Osmanlı Modernleşmesinin Yarattığı Düşünce Akımları
C.Türkiye Cumhuriyeti ve Modernleşme
D.Türkiye Modernleşmesinin Kapsamına ve Yöntemine İlişkin Tartışmalar
E.Ulusal Kimliğin İnşası ve Türkiye'nin Modernleşme Sürecinde Eğitimin Yeri

II.Türkiye'nin Modernleşme Sürecinde Zorunlu Eğitim ve Hukuk

A.Osmanlı'da Zorunlu Eğitim ve Hukuk
B.Cumhuriyet Döneminde Zorunlu Eğitim ve Hukuk

1.Tek Partili Yıllar
2.1960 Sonrası Dönem
3.1971 Sonrası Dönem
4.1980 Sonrası Dönem
5.1990'lardan Günümüze
6.Yargı Kararlarında Zorunlu Eğitim

 

"Çalışma, kurucusu ve koruyucusu olarak çok karmaşık bir yapının çimentosu görevini yerine getiren hukukun nasıl ortaya çıktığı ve günümüzdeki konumuna nasıl ulaştığı sorusuna, basit toplumların penceresinden bakarak cevaplar üretmeye çalışmıştır."
(Önsöz'den)

Birinci Bölüm
İLKEL TOPLUM ÜZERİNE
A.İLKEL TOPLUM ÖLÇÜTLERİ
B.TOPLUMSAL ÖRGÜTLENME BİÇİMLERİ
1.HISIMLIK GRUPLARI
2.İLKEL TOPLUMDA SİYASAL ÖRGÜTLENME
a.Oba (Band)
b.Kabile (Tribe)
c.Şeflik (Chieftainship)
d.Devlet (State)
İkinci Bölüm
İLKEL TOPLUMDA ÇATIŞMA
A.ÇATIŞMA KAYNAKLARI
1.TABİİ KAYNAKLAR ÜZERİNDEKİ MÜLKİYET SORUNU
2.MENKUL MALLAR ÜZERİNDEKİ MÜLKİYET
3.EN SIK RASTLANAN İHTİLAFLAR
a.Cinayet
b.Tecavüz
c.Zina
d.Nas ı Izrar
e.Hırsızlık
f.Büyü
g.Ensest
B.ÇATIŞMANIN ÇÖZÜMÜ
1.OLUMLU VE OLUMSUZ YAPTIRIMLAR
2.YAYGIN VE ÖRGÜTLÜ YAPTIRIMLAR
a.Yaygın Yaptırımlar
b.Örgütlü Yaptırımlar
3.YAPTIRIMLARIN SINIFLANDIRILMASI
a.Bedeni Cezalar
b.Mali Cezalar
c.Modern Kanunlarda Cezalar
Üçüncü Bölüm
İLKEL TOPLUMLARDA HUKUK
A.İLKEL TOPLUMLAR BİR HUKUKA SAHİP Mİ ?
B.HUKUK VE ADALET
C.HUKUK VE CEBİR
D.HUKUKUN TEMEL ÖNCÜLLERİ
E.KAMU HUKUKU / ÖZEL HUKUK AYRIMI
F.MODERN VE İLKEL USUL HUKUKU ARASINDAKİ PARALELLİKLER
1.ELKOYMA (MÜSADERE)
2.İHKAK I HAK
3.GÜREŞ MÜSABAKASI / YARGILAMASI
4.ŞARKI DÜELLOSU
5.TABİAT ÜSTÜ GÜÇLERE İNANÇ
6.YEMİN
7.SUÇ SINAMASI (ORDEALS)
a.Sıcak Bıçak Yargılaması
b.Köpek Balığı Testi
c.Dayak ve Bedeni Zorlamalar
d.Kpesiye
e.Zehirli İçkiyle Yargılama
Dördüncü Bölüm
HUKUKUN UYGULANMA BİÇİMİ OLARAK KARŞILIKLILIK İLKESİ
A.TOPLUMSAL YAPI
B.TOPLUMSAL YAPININ TEMELİ OLARAK KARŞILIKLILIK İLKESİ
1.GENELLEŞTİRİLMİŞ KARŞILIKLILIK
2.DENGELENMİŞ KARŞILIKLILIK
3.NEGATİF KARŞILIKLILIK
C.AİLE KENDİNE KARŞI HAREKET EDEMEZ / GENELLEŞTİRİLMİŞ KARŞILIKLILIK
1.MEŞRU HIRSIZLIK OLARAK KUFUNDA
2.İLKEL TOPLUM PENCERESİNDEN ÖTENAZİ
3.GÜNÜMÜZ İÇİN KÜÇÜK BİR PARANTEZ
D.KİM ÖLDÜRMÜŞSE ÖLDÜRÜLMELİDİR / DENGELENMİŞ KARŞILIKLILIK
1.LEX TALİONİS KURALI VE SINIRLAMALARI
2.LEX TALİONİS VE İNANÇLAR
3.ZARARIN BİR TAZMİNATLA KARŞILANMASI
E.YABANCI DÜŞMANLIĞI ve NEGATİF KARŞILIKLILIK

 

"Tıpkı ilk cildinde olduğu gibi yüksek lisans ve doktora derslerinde kullanılmak üzere hazırlanmış olan bu derlemenin genel olarak hukukla ilgili olanların da işine yarayacağı düşüncesindeyim.
Bu derlemede de yer alan makaleler daha önce yayınlanmıştır. Makaleler zamansal öncelik sıralaması dikkate alınmadan konular esas alınarak bir araya getirilmiştir.
Benim açımdan ikincisi çıkan hukuk yazıları makale derlemesi kitaplarıma ek olarak yaptığım çalışmaları derli toplu görebilme imkânı sunmaktadır. Ayrıca akademik ilgimdeki farklılaşmalara da bilinçlenmemi sağlamaktadır."(Önsözden)

Kitabın Konu Başlıkları

Birinci Bölüm

1- Anayasanın İdeolojisi ve Başlangıç Bölümü İlişkisi
2- Savunma Açısından Hukuk Eğitiminde İki Önemli Alan Hukuk Felsefesi ve Metodolojisi
3- Hukuk Felsefesi ve Hukuk Metodolojisi Derslerinin Uygulama Açısından Önemi
4- Bir Adalet Sorunu Olarak Hukukun Yorumlanması: Düzen ve Barışın Kız Kardeşi Adalet Konuşuyor
5- Prof. Dr. Hamide Topçuoğlu'nun Hukuk Sosyolojisine Katkıları
6- "Türk Hukukunda Değerlendirme Ve Yorum Problemleri", Ankara Barosu Hukuk Kurultayı
7- Tek Değerli Mantık - Çok Değerli Mantık Anlayışlarının Hukuka Etkileri
8- Hukuk Normlarının Türetiminde Etiğin Yeri ve Rolü
9- Sözleşme Kavramı Açısından Dayanışma - Hınç (Resentiment) Karşılaştırması
10- İrade Özgürlüğüne Giriş Açısından "Ben İnşası"
11- "Somut Olayın Normla Bağlantılandırılmasında Karşılaşılan Sorunlar: Örnek Olay, Destekten Yoksun Kalma Tazminatında Farazi Destek"
12- Dikkat Cehalet Peçesinde Yırtık Var
13- Etik - İnsan Hakları, Devlet - İnsan Hakları
14- Ceza Adaleti Açısından Hapis Cezası ve Rehabilitasyon İlişkisi
15- Göç, Kadın ve Suç

İkinci Bölüm

1- JOHN RAWLS
2- GIORGIO DEL VECCHIO (1878-1970)
3- Ali Taşkın, Prof. Dr. Yasemin Işıktaç ile Yapılan Röportaj
4- General Report of the Turkish National Legal Education System
5- The Meaning of Law in the Changing World
6- The Philosophy of Turkish Legal Revolution
7- Validity, Efficiency and Conformity to Justice in the Light of Legal Formalism

 

"Elinizdeki çalışmanın doktora tezi olarak savunulmasından bu yana 22 yıl ve ilk baskısının üzerinden 14 yıl geçti. Araştırma konusunun seçilmesi ve tez olarak hazırlanması zorluklar içinde yaşama geçirildi. Çalışmanın yürütüldüğü yıllarda, içinde yer aldığı Hukuk Antropolojisi disiplini içinde Türkiye'de yapılan çalışmaların ve yayınların neredeyse hiç düzeyinde az olması ve hukukçular arasında konuya ilişkin farkındalığın düşük düzeyde olması önemli sorunlara yol açtı. [...]Bugün antropoloji ve hukuk antropolojisi alanlarında kaynak hizmeti görecek şekilde Türkçe'de, çoğunluğu çeviri olmak üzere bir miktar yayın yapıldı. Buna ek olarak, yabancı ülkelerde yapılan yayınlara erişim olanağı da önemli ölçüde arttı.
Araştırmanın konusu belirlenirken ilk hareket noktası Henry Sumner Maine'ın statüden sözleşmeye yönelik hukukun evrimleşmesi görüş açısından ilham alarak "Hukukun Statü İlişkileri Olarak Kökensel Oluşumu" olarak belirlenen tez konusuydu."
(Önsöz'den)

• Toplumsal Normlar ve Kültürün Oluşum Mekanizması ve sistemi
• İlkel Toplumlarda Kültür ve Sosyal Normların Karşılıklı Bağlılık İçinde Bulunan "Toplumsal Yapı"
• İlkel Toplumlarda İktidar Yapıları
• İlkel Toplumlarda Hukuk Dışı Mekanizmalarla Gerçekleşen Sosyal Kontrol ve İlkel Hukuk
• Yazılı Hukukun Hareket Noktası Olarak İlkel Hukuk

 

"'Kamusal alan'ın içerisinde yer alan ve onun zorunlu bir ürünü sayabileceğimiz "resmi alan'ın ya da devlet alanının normatif temel ilkelerinde kurgulanmasını, uygulanmasını ve gelecekteki uygun gelişimini sağlamak; en önemlisi de, resmi alanın kamusal yaşamı totaliter bir nitelikle, ayrıkotu gibi bütünüyle sarmasını, terörize etmesini engellemek amacıyla bu kamusal alanın yetkin ve etkili direktifler verme görevinde üstün bir başarı derecesi göstermesi zorunludur.
Kamusal alanın çoğunluk kararlan ve konsensüs içerikleri olarak ürettiği bu direktiflerin, bir 'özel alan'da köklerini bulması ve bunların orada aranması, kitle sapkınlığının önüne geçilmesi için önemli bir ölçüt oluşturacaktır. Evrensel hukuk kültürünün bir ürünü ve hukuk düzenlerinde normatif bir öge olarak karşımızda bulunan temel insan haklan ve özgürlükleri katalogu başka bir bakışla, burada aranan olgusal ölçüt dizgesi olarak da anlaşılabilir: İnsan bireyinin kamusal ve resmi alana temel oluşturan dirimsel, tinsel ve duyunçsal bütünlük alanlarının yetkinleşme araçları siyasal ve hukuksal çerçeveye özgürlük, güvenlik ve eşitlik üstün–değerleri olarak yansıtılmakla resmi ve kamusal alandaki yozlaşmalann oluşumuna set çekilmektedir. Geriye bu sosyal hedeflere uygun karar üretme tarzlarının ve bu kararların üretimi kalmaktadır. İşte 'Sivil İtaatsizlik' bu yolda ve bu çerçevede önemli bir yöntem olmak özelliği taşımaktadır.
Öte yandan, hukuka ve yetkeye itaat borçluyuz. Ama bu itaatin anlamlı ve değerli olabilmesi için her bir yurttaşın yeri geldiğinde 'sivil itaatsizliğe' bilincinin ve cesaretinin bulunması gerekir. Sivil bir itaat için bu zorunludur. Küreyi saran her türlü terör ve şiddet fırtınası karşısında bireyin son çare olarak kullanabileceği tek siyasal yöntem bu 'sivil itaatsizlik'tir. Diğerlerine itibar etmenin bu fırtınayı daha da güçlendireceğini unutmamalıdır. Hukuk Devleti yurttaşları olarak biz yasalara ancak sivil bir itaat ya da başka bir deyişle sivil itaatsizlikler borçluyuz."(Önsözden)

• Sivil İtaatsizliğin Öncülerinin Düşünceleri ve Eylemleri
• Hukuk Devletinde Sivil İtaatsizlik Olayları
• Hukuk Devletinde Sivil İtaatsizlik Kavramının Belirlenmesi
• Hukuk Devletinde Sivil İtaatsizlik Olgusunun Meşruluğu Sorunu