"Yargısal ve idari görevleri de olan Danıştay'ın yanında İl ve İlçe İdare kurullarına bazı idari idavaları karara bağlama yetkisi, 1980 Askeri Müdahalesi sonucunda Milli Güvenlik Konseyi döneminde çıkarılan 2575, 2576 ve 2577 sayılı kanunlarla kaldırılarak idare ve vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri kurulmuş istisnalar dışında,Danıştay temyiz merci olarak düzenlenmiştir. 2014 yılında idari yargı alanında çok önemli değişiklikler yapılmış, Bölge İdare Mahkemeleri istinaf mercii haline getirilirken, Danıştay içtihat mahkemesi hüviyeti kazandırılmıştır. Ayrıca, idari yargıda ivedi yargılama usulü benimsenmiş ve karar düzeltme kanun yolu kaldırılmıştır.
Genel olarak idari yargının hukuksal koruma ve yargısal denetim olmak üzere iki işlevi vardır. Hukuksal koruma, sübjektif bireysel hakların gerçekleşmesini, idarenin işlem ve eylemlerinden bireylerin korunmasını, yargısal denetimise, objektif hukuk düzeninin korunmasını, diğer bir ifadeyle hukuk devletinin gerçekleşmesini sağlar.
Kitap, idari yargı, idari yargılama hukuku derslerini okumakta olan öğrenciler, idari yargı alanında kısa, özet ama her konuya değinen bir kitap arayan akademisyen ve uygulamacıların taleplerine yönelik olarak hazırlanmıştır."
(Tanıtım Yazısı)
Konu Başlıkları
- İdari Yargılama Usul Hukukuna Giriş
- İdari Yargı Hâkimlerinin Hukuki Satüsü
- İdari Yargı Kuruluşları
- İdari Yargının Görev Alanı
- Uyuşmazlık Mahkemesi ve Yargı Yolu Uyuşmazlıkları
- İdari Yargıda Davalar
- İptal Davası
- Tam Yargı Davası
- İdari Yargılama Usulü
İçindekiler
Onüçüncü Baskı İçin Önsöz 5
Kısaltmalar 25
BİRİNCİ BÖLÜM:
İDARİ YARGILAMA USUL HUKUKUNA GİRİŞ
I. İDARENİN YARGISAL DENETİMİNİN AMACI 27
II. İDARENİN YARGISAL DENETİMİ SİSTEMLERİ 28
A. YARGI BİRLİĞİ SİSTEMİ 28
B. İDARİ YARGI SİSTEMİ 29
1. Kavram 29
2. İdari Yargı Tipleri 30
a. Kuruluş Ölçütü 30
b. Görev Ölçütü 31
c. Altlık–Üstlük Ölçütü 31
III. İDARİ YARGININ DOĞUŞU, ÖZELLİKLERİ VE ANAYASAL SINIRLARI 33
A. DOĞUŞU VE GELİŞİMİ 33
1. Fransa’da 33
2. Türkiye’de 34
B. İDARİ YARGI SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ VE ANAYASAL SINIRLARI 36
1. İdari Yargı Sisteminin Özellikleri 36
2. İdari Yargı Sisteminin Anayasal Sınırları 37
a. İdarenin Yargısal Denetiminin Hukuka Uygunluk Denetimi İle Sınırlı Olması 37
b. İdarî İşlem Veya Eylem Niteliğinde Yargı Kararı Verilememesi 37
c. Yerindelik Denetimi Yapılamaması 38
d. Takdir Yetkisini Kaldıracak Nitelikte Yargı Kararı Verilememesi 39
e. Yürütme Görevinin
Kanunlarda ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Gösterilen Şekil ve
Esaslara Uygun Olarak Yerine Getirilmesini Kısıtlayacak Şekilde Yargı
Kararı Verilememesi 39
IV. YARGILAMA YOLLARI VE İDARİ YARGININ DİĞER YARGI DÜZENLERİLYLE İLİŞKİSİ 40
A. YARGILAMA VE YARGI YOLU KAVRAMI 40
1. Yargılama Kavramı 40
2. Yargı Yolu (Düzeni) Kavramı 41
a. Anayasa Yargısı 41
b. Adli (Medeni) Yargı 42
c. İdari Yargı 42
ç. Seçim Yargısı 43
d. Hesap Yargısı 43
B. İDARİ YARGININ DİĞER YARGI DÜZENLERİ İLE İLİŞKİSİ 45
1. Anayasa Yargısı İle İlişkisi 45
2. Medeni Yargı İle ilişkisi 46
3. Ceza Yargısı İle İlişkisi 46
V. İDARİ YARGILAMA USULÜ HUKUKU 46
A. TERİM SORUNU VE TANIM 46
B. İDARE HUKUKU İLE İLİŞKİSİ 47
C. İDARİ YARGILAMA USULÜ HUKUKUNUN KAYNAKLARI 47
1. Anayasa 48
2. Kanunlar ve Bunlara Eşdeğer Metinler 48
3. Yargı Kararları 49
4. Örf ve Adet 50
5. Öğreti 50
İKİNCİ BÖLÜM:
İDARİ YARGI HÂKİMLERİNİN HUKUKİ SATÜSÜ
I. HÂKİMLİK MESLEĞİNE GİRİŞ, HAKİMLERİN BAĞIMSIZLIĞI VE GÜVENCESİ 51
A. HÂKİMLİK MESLEĞİNE GİRİŞ 51
1. Adaylık 51
2. Hâkimliğe Atama 54
B. HÂKİMLİK MESLEĞİ 55
C. HÂKİMLERİN BAĞIMSIZLIĞI VE TEMİNATI 56
1. Hâkimlerin Bağımsızlığı 56
2. Hâkimlik Teminatı 58
II. HÂKİMLERİN SORUMLULUĞU 59
A. DİSİPLİN SORUMLULUĞU 60
B. CEZAİ SORUMLULUK 60
1. Görevleriyle İlgili Suçlar 61
2. Kişisel Suçlar 61
3. Görevden Uzaklaştırma 62
C. BÖLGE İDARE MAHKEMESİ BAŞKANI, DAİRE BAŞKANI VE ÜYELERİN SORUMLULUĞU 63
Ç. HUKUKİ SORUMLULUK 64
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:
İDARİ YARGI KURULUŞLARI
I. DANIŞTAY 67
A. YARGISAL GÖREVLERİ 67
1. Temyiz Yeri Olarak 68
2. İlk Derece Mahkemesi Olarak 68
B. YAPISI 70
1. Dava Daireleri 71
2. İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları 73
3. İçtihatları Birleştirme Kurulu 75
4. Danıştay Başkanlar Kurulu 76
5. Danıştay Başkanlık Kurulu 77
C. DANIŞTAY YARGI PERSONELİ 78
II. BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ 81
A. TEŞKİLATI 81
1. Kurulması ve Kaldırılması 81
2. Oluşumu 82
3. Mahkeme Başkanı, Daire Başkanları ve Üyelerin Görevleri 82
4. Başkanlar Kurulu’nun Oluşumu ve Görevleri 86
5. Dairelerin Görevleri 86
6. Mahkeme Başkanı, Daire Başkanları ve Üyelerin Nitelikleri ve Atanmaları 87
7. Dairelerin Çalışma Usulü 88
B. GÖREVLERİ 88
C. İDARİ İŞLER İLE YAZI İŞLERİ HİZMETLERİ 89
1. İdari İşler ve Yazı İşleri Hizmetleri 89
2. Bölge İdare Mahkemesi Adalet Komisyonu 90
III. İDARE VE VERGİ MAHKEMELERİ 91
A. KURULMASI VE KALDIRILMASI 91
B. GÖREVLERİ 92
1. İdare Mahkemelerinin Görevleri 92
2. Vergi Mahkemelerinin Görevleri 93
3. Tek Hâkimle Bakılan Davalar 94
4. Nöbetçi Mahkemelerin Görevleri 94
C. İŞLEYİŞİ 95
IV. ÖZEL MAHKEMELER 95
A. SAYIŞTAY 95
1. Yargısal Görevleri 97
a. Yargılamaya Esas Rapor Aşaması 97
b. Yargılama Aşaması 97
c. Kanun Yolları Aşaması 98
ca. Temyiz 98
cb. Yargılamanın İadesi 99
cc. Karar Düzeltme 100
cd. İçtihatların Birleştirilmesi 100
2. Yapısı 100
a. Daireler 101
b. Daireler Kurulu 101
c. Temyiz Kurulu 101
d. Genel Kurul 102
3. Konumu 102
4. Kararlarının Niteliği 103
5. Sayıştay Personeli 103
B. YÜKSEK SEÇİM KURULU 106
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM:
İDARİ YARGININ GÖREV ALANI
I. İDARİ YARGIDA GÖREV KAVRAMI 107
II. İDARİ YARGININ GÖREV ALANI 107
A. GÖREV ALANININ BELİRLENMESİNDE İLKELER 108
1. İdari Yargının Görev Alanı Anayasa ve Yasalarla Belirlenmiştir 108
2. Yargı Yerlerinin Görevleri Kamu Düzeni İle İlgilidir 108
3. Uyuşmazlığın Niteliği 109
4. Özel Hukuk Kişilerine Karşı İdari Yargı Yerlerinde İdarî Dava Açılamaz 109
5. İdare Tarafından Açılan Davalar Adalet Mahkemelerinde Görülür 110
B. İDARİ YARGININ GÖREV ALANININ BELİRLENMESİNDE ÖLÇÜTLER 110
1. Hâkimiyet – Temşiyet Ölçütü 110
2. Kamu Hizmeti Ölçütü 111
3. İdari İşlem, İdari Eylem, İdari Sözleşme Ölçütü 112
a. İdari İşlem 112
b. İdari Eylem 114
c. İdari Sözleşme 115
III. İDARİ YARGININ GÖREV ALANI DIŞINDA KALAN DAVALAR 117
A. GENEL OLARAK İDARÎ YARGININ GÖREV ALANI DIŞINDAKİ DAVALAR 117
1. Yasama Organının İşlemleri 117
2. Yargı Organlarının İşlemleri 118
3. Seçimle İlgili Uyuşmazlıklar 118
4. İdarenin Özel Hukuk Sözleşmelerinden Doğan Davalar 118
5. Kamu Görevlileri Aleyhine Açılan Davalar 118
6. İdarenin Özel Kişilere Karşı Açtığı Davalar 119
7. Haksız Ödemelerin Geri Alınması Amacıyla Açılan Davalar 119
B. HÜKÜMET TASARRUFLARI VE YASAMA KISINTISI 120
1. Hükümet Tasarrufları 120
a. Fransa’da 120
b. Türkiye’de 121
2. Yasama Kısıntısı 122
a. Terfi İşlemleri ve Kadrosuzluk Nedeniyle Emekliye Ayırma İle İlgili Yüksek Askerî Şura Kararları 124
b. Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kararları 124
c. Kanunla
Olağanüstü Hallerde Seferberlik ve Savaş Halinde Milli Güvenlik, Kamu
Düzeni, Genel Sağlık Nedenleri İle Yürütmenin Durdurulması Kararı
Verilmesinin Sınırlanabilmesi 126
ç. Silahlı Kuvvetler Mensupları Hakkındaki Disiplin Cezaları Yargı Denetimi Dışına Çıkarılabilir 127
d. Olağanüstü Hal ve Savaş Hali Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 127
e. Tahkim Yoluyla Çözülmesi Öngörülen, Kamu Hizmetleriyle İlgili İmtiyaz Şartlaşma ve Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklar 128
f. Yüksek Hakem Kurulu Kararları 128
g. Yüksek Seçim Kurulu Kararları 128
h. Spor Tahkim Kurulu Kararları 128
C. İDARÎ NİTELİKTE OLMALARINA RAĞMEN İDARÎ YARGININ GÖREV ALANI DIŞINDA TUTULAN DAVALAR 129
1. Kamulaştırma Kanunu’nun Uygulanmasından Doğan Bazı Davalar 130
2. Nüfus Kayıtlarının Düzeltilmesine İlişkin Davalar 130
3. Tapu Sicili İle İlgili Davalar 131
4. İcra–İflas Memurlarının Kusurlarından Doğan Zararların Tazmini İçin Açılacak Davalar 132
5. Bazı İş Uyuşmazlıklarından Doğan Davalar 132
6. İdare Taşıtlarının Yaptığı Kazalar Nedeniyle Doğan Zararların Tazmini Amacıyla Açılacak Davalar 134
7. İdarî Para Cezalarına Karşı Yapılacak İtirazlar 135
8. Haksız Yere Tutuklananların, Uğradıkları Zararların Tazmini Amacıyla Açılacak Davalar 135
9. Haciz Dolayısıyla Açılacak İstihkak Davaları 135
10. Eser Sahibi İle İdare İle Arasında Çıkacak Uyuşmazlıklar 135
11. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’ndan Doğan Davalar 136
12. Vasi ve Vesayet Dairesi Kusuru Sonucu Kendilerine Ödenmeyen Zararın Hazinece Tazminine İlişkin Davalar 137
13. Fiilî Yol 137
14. Tahkim Yolu Öngörülen İmtiyaz Şartlaşma ve Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklar 140
15. Yap–İşlet–Devret Modeli Çerçevesinde Yapılan Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıklar 141
16. Borsa Üyesi İle Müşteri Arasındaki Uyuşmazlıklar 141
17. Türkiye Futbol Federasyonu’nun İşlemlerine Karşı Açılan Davalar 142
18. Abonelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar 144
19. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanundan Doğan Davalar 144
20. Kira Uyuşmazlıkları 145
21. Ölüm Veya Vücut Bütünlüğünün Yitirilmesinden Doğan Zararların Tazmini Davaları 145
22. Tahkim Usulüne Tabi Uyuşmazlıklar 147
23. Diğer Davalar 148
BEŞİNCİ BÖLÜM:
UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ VE YARGI YOLU UYUŞMAZLIKLARI
I. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ 149
II. YARGI YOLU UYUŞMAZLIKLARI 150
A. GÖREV UYUŞMAZLIĞI 150
1. Olumlu Görev Uyuşmazlığı 150
a. Şartları 151
b. Uyuşmazlığın Çıkarılması 151
2. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı 152
a. Şartları 153
b. Uyuşmazlığın Giderilmesi 154
B. HÜKÜM UYUŞMAZLIĞI 155
1. Şartları 156
2. Uyuşmazlığın Giderilmesi 156
ALTINCI BÖLÜM:
İDARİ YARGIDA DAVALAR
I. GENEL OLARAK DAVA KAVRAMI VE HUKUK MUHAKEMESİ KANUNUNDA DAVALAR 157
A. GENEL OLARAK DAVA KAVRAMI 157
B. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NDA DAVA TÜRLERİ 158
1. Eda Davaları 158
2. Tespit Davaları 158
3. Yenilik Doğuran (İnşai) Davalar 159
4. Belirsiz Alacak ve Tespit Davaları 160
5. Topluluk Davası 160
II. İDARİ DAVA KAVRAMI VE İDARİ DAVALAR 161
A. İDARİ DAVA KAVRAMI 161
B. İDARİ DAVALAR 163
III. YORUM DAVALARI 164
A. TANIM 164
B. YORUM DAVASININ TÜRLERİ 164
1. Doğrudan Yorum Davası 164
2. Mahkeme Kararı Üzerine Açılan Yorum Davası 165
C. YORUM DAVASININ SONUÇLARI 166
YEDİNCİ BÖLÜM:
İPTAL DAVASI
I. TANIM 167
II. İPTAL DAVASININ ÖZELLİKLERİ 167
A. GENEL OLMASI 168
B. KONUSUNU İDARİ İŞLEMLERİN OLUŞTURMASI 168
C. KESİN VE YÜRÜTÜLMESİ GEREKEN İŞLEMLER HAKKINDA AÇILMASI 168
D. İDARİ İŞLEMİN HUKUKA AYKIRILIĞI NEDENİYLE İPTALİ AMACIYLA AÇILMASI 168
III. KABUL EDİLEBİLİRLİK ŞARTLARI 169
A. GÖREVE İLİŞKİN ŞARTLAR 169
1. Görevli Yargı Yeri 169
2. Davanın Görevsiz Yargı Yerinde Açılması 169
B. KONUYA İLİŞKİN ŞARTLAR 170
1. İdari İşlemin Var Olması 170
2. İdari İşlemin Kesin ve İcraî Nitelikte Olması 172
a. İşlemin Kesin Olması 173
b. İşlemin İcrai (Yürütülmesi Zorunlu) Nitelikte Olması 173
3. İdarî Başvuru Yollarının Tüketilmesi 178
4. İptal Davasının Konusuz Kalması 180
C. DAVACIYA İLİŞKİN ŞART: MENFAAT İHLALİ 181
Ç. DAVALIYA İLİŞKİN ŞARTLAR 190
D. SÜRESİNE İLİŞKİN ŞARTLAR 190
E. ŞEKLİNE İLİŞKİN ŞARTLAR 191
IV. İPTAL NEDENLERİ: HUKUKA AYKIRILIK 191
A. YETKİ YÖNÜNDEN HUKUKA AYKIRILIK 191
1. Kişi Yönünden Yetkisizlik (Yetki Gaspı) 192
2. Konu Yönünden Yetkisizlik 193
3. Zaman Yönünden Yetkisizlik 195
4. Yer Yönünden Yetkisizlik 196
5. Fonksiyon Gaspı 197
6. Yetki Devri – Vekâlet – İmza Yetkisinin Devri Kurallarına Aykırılık 197
7. Fiilî Memur Teorisi 198
8. Yetkide Paralellik İlkesine Aykırılık 198
B. ŞEKİL YÖNÜNDEN HUKUKA AYKIRILIK 199
1. Esaslı Şekil Kurallarına Aykırılık 200
a. Yazılı Yapılması Gereken İşlemlerin Sözlü Yapılması 200
b. Gerekçe İlkesine Uyulmaması 201
c. Hazırlık İşlemlerinin Yapılmaması 202
ç. İlgilinin Savunmasının Alınmaması 203
d. Şekil ve Usulde Paralellik İlkesine Aykırılık 203
e. Usul Kurallarına Aykırılık 204
f. Uygulanma Şartı Olarak Şekil Kurallarına Aykırılık 204
2. Tali (İkinci Derecede) Şekil Kurallarına Aykırılık 205
C. SEBEP YÖNÜNDEN HUKUKA AYKIRILIK 206
1. İdari İşlemlerde Sebep Kavramı 206
2. Sebep Unsurunda Hukuka Aykırılık Halleri 207
a. Sebebi Belli İşlemlerde İşlemin Bu Sebebe Dayanmaması 207
b. Sebebi Belirsiz Kavramlarla Gösterilmiş İşlemlerde Hukuka Aykırılık 208
c. Sebebi Hiç Gösterilmemiş İşlemlerde Hukuka Aykırılık 208
Ç. KONU YÖNÜNDEN HUKUKA AYKIRILIK 209
1. İdari İşlemlerde Konu Unsuru 209
2. Konu Unsurunda Hukuka Aykırılık Halleri 209
a. Konusu Mümkün ve Meşru Olmayan İşlemler 209
b. Sebep ve Konu Unsurları Arasındaki İlişkinin Kopuk Olduğu İşlemler 210
c. Kanuna (Pozitif Hukuka) Aykırılık Halleri 210
D. AMAÇ YÖNÜNDEN HUKUKA AYKIRILIK 211
1. İdari İşlemlerde Amaç Unsuru 211
2. Amaç Unsuru Açısından Hukuka Aykırılık Halleri 212
a. Kişisel Amaç Güdülmüş Olması 213
b. Siyasî Amaç Güdülmüş Olması 213
c. Özel Maksadın Aşılması 213
ç. Üçüncü Kişileri Koruma Amacı Güdülmesi 213
d. Usul Bakımından Amaca Aykırılık 213
V. İPTAL DAVASININ SONUÇLARI 214
A. REDDEDİLMESİ YÖNÜNDEN 214
B. İPTAL KARARI YÖNÜNDEN 214
VI. İPTAL KARARLARININ YERİNE GETİRİLMESİ 216
SEKİZİNCİ BÖLÜM:
TAM YARGI DAVASI
I. TANIM VE TÜRLERİ 219
A. TANIM 219
B. TÜRLERİ 220
1. Tazminat Davaları 220
2. İstirdat (Geri Alma) Davaları 220
3. İdarî Sözleşmelerden Doğan Davalar 220
4. Vergi Davaları 221
II. KABUL EDİLEBİLİRLİK ŞARTLARI 221
A. GÖREVLİ YARGI YERİ 221
B. KONUSUNA İLİŞKİN ŞARTLAR 221
1. İdarî İşlemler Nedeniyle Tam Yargı Davası Açılması 221
a. İptal ve Tam Yargı Davalarının Birlikte Açılması 222
b. İptal Davası Açıldıktan Sonra Tam Yargı Davasının Açılması 222
c. İdarî İşlemlere Karşı Doğrudan Tam Yargı Davası Açılması 223
ç. İdarî İşlemin Uygulanmasından Doğan Zararların Tazmini İçin Tam Yargı Davası Açılması 223
2. İdarî Eylemler Nedeniyle Tam Yargı Davası Açılması 223
3. İdarî Sözleşmeler Nedeniyle Tam Yargı Davası Açılması 225
C. TARAFLARINA İLİŞKİN ŞARTLAR 225
1. Davacı Bakımından 225
2. Davalı Bakımından 226
D. SÜRESİNE İLİŞKİN ŞARTLAR 227
E. ŞEKLİNE İLİŞKİN ŞARTLAR 228
IV. TAM YARGI DAVASINDA SORUMLULUK NEDENLERİ 228
A. HİZMET KUSURU 230
1. Tanım ve Özellikleri 230
a. Tanım 230
b. Özellikleri 231
2. Hizmet Kusuru Teşkil Eden Haller 232
a. İdari Eylemlere İlişkin Hizmet Kusuru 232
aa. Hizmetin Kötü İşlemesi 232
ab. Hizmetin Geç İşlemesi 233
ac. Hizmetin Hiç İşlememesi 235
b. İdari İşlemlere ilişkin Hizmet Kusuru 236
ba. İdari İşlemin Salt Tesis Edilmesinden Doğan Hizmet Kusuru 237
bb. İdari İşlemin Uygulanmasından Doğan Hizmet Kusuru 237
bc. Mahkeme Kararlarının Yerine Getirilmemesinden Doğan Hizmet Kusuru 238
c. Hukuka Aykırılık ve Kusur 239
d. Kusurun Derecesi, Kanıtlanması ve Kusur Karinesi 239
da. Kusurun Derecesi 239
db. Kusurun Kanıtlanması ve Kusur Karinesi 240
3. Hizmet Kusuru – Kişisel Kusur Ayrımı 241
a. Kavram 241
b. Kişisel Kusur Sayılan Durumlar 242
ba. Ağır Kusurlar 242
bb. Hizmetten Ayrılabilen Kusurlar 243
bc. Suç Sayılan Kusurlar 244
B. İDARENİN KUSURSUZ SORUMLULUĞU 245
1. Kusursuz Sorumluluk İlkeleri 245
a. Risk (Hasar=Tehlike) İlkesi 246
aa. İdarenin Tehlikeli Faaliyetlerde Bulunması ve Tehlikeli Araç Kullanması 246
ab. Mesleki Risk 247
ac. Sosyal Risk 247
b. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi 249
2. Hukuka Uygun İşlemlerde Kusursuz Sorumluluk 251
3. Kamu Hizmetlerine Katılmada Kusursuz Sorumluluk 251
D. İDARENİN SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI 251
1. Zarar Doğurucu Tutum ve Davranış 251
2. İlliyet (Nedensellik) Bağı 252
3. Zarar 252
a. Zararın Belli ve Gerçek Olması 252
b. Zararın Özel Olması 253
c. Maddi Zarar – Manevî Zarar 253
E. İDARENİN SORUMLULUĞUNU KALDIRAN YA DA AZALTAN NEDENLER 254
1. Zorlayıcı Sebep 255
2. Beklenilmeyen Haller 255
3. Zarar Görenin Kusuru 256
4. Üçüncü Kişinin Kusuru 257
F. TAZMİNATIN ŞEKLİ VE HESAPLANMASI 257
V. TAM YARGI KARARLARININ YERİNE GETİRİLMESİ 260
VI. TAM YARGI DAVASININ SONUÇLARI 260
DOKUZUNCU BÖLÜM:
İDARİ YARGILAMA USULÜ
I. İDARİ YARGILAMA USULÜNÜN ÖZELLİKLERİ 263
A. KENDİLİĞİNDEN (RESEN) ARAŞTIRMA İLKESİ 263
B. YAZILILIK İLKESİ 264
C. BASİTLİK VE UCUZLUK İLKESİ (USUL EKONOMİSİ) 264
D. SAVCILIK 265
II. İDARİ YARGIDA GÖREV VE YETKİ 266
A. GÖREV 266
1. Görev Kurallarının Hukuki Niteliği 266
2. Mahkemece Görev Konusunun İncelenmesi 267
3. Görev Uyuşmazlıkları ve Giderilmesi 268
a. Olumsuz Görev Uyuşmazlıkları 268
aa. Danıştay’ın Daireleri Arasında 268
ab. İdare ve Vergi Mahkemeleri Arasında 268
ac. Danıştay İle İdare ve Vergi Mahkemeleri Arasında 268
b. Olumsuz Görev Uyuşmazlıklarının Giderilmesi 269
B. YETKİ 269
1. Yetki Kurallarının Hukuki Niteliği 269
2. Genel Yetki 270
3. Özel Yetki Kuralları 271
a. Kamu Görevlilerine İlişkin Davalarda Yetki 271
b. Taşınmaz Mallara İlişkin Davalarda Yetki 275
c. Yerel Yönetimleri İlgilendiren Mevzuatın Uygulanmasından Doğan Davalarda Yetki 276
ç. Taşınır Mallara İlişkin Davalarda Yetki 276
d. Tam Yargı Davalarında Yetki 277
da. İdari Sözleşmelerden Doğan Tam Yargı Davalarında 277
db. İdari İşlemlerden Doğan Tam Yargı Davalarında 277
dc. İdari Eylemden Doğan Tam Yargı Davalarında 278
dç. Bayındırlık ve Ulaştırma gibi Bir Hizmetin Yürütülmesinden Doğan Tam Yargı Davalarında 278
dd. Diğer Tam Yargı Davalarında 278
e. Vergi Uyuşmazlıklarında Yetkili Mahkeme 279
4. Olumsuz Yetki Uyuşmazlığı ve Giderilmesi 279
a. Olumsuz Yetki Uyuşmazlığı 279
b. Yetki Uyuşmazlığının Giderilmesi 280
C. YARGI YERİ BELİRTİLMESİ (MERCİ TAYİNİ) 280
1. Görevli ve Yetkili mahkemenin Davaya Bakmasına Fiili veya Hukukî Engel Çıkması 280
a. Fiilî Engel 280
b. Hukukî Engel 281
2. İki Mahkemenin Yetki Sınırında Tereddüt Edilmesi 281
3. Olumlu Görev ve Yetki Uyuşmazlıkları 282
4. Yargı Yeri Belirtilmesinde Yetki ve İzlenecek Usul 282
a. Yargı Yeri Belirtilmesinde Yetki 282
b. Yargı Yeri Belirtilmesinde İzlenecek Usul 282
III. İDARİ DAVALARDA TARAFLAR 283
A. EHLİYET 283
1. Objektif Ehliyet 283
a. Davada Taraf Olma Ehliyeti 283
b. Dava Açabilme Ehliyeti 284
ba. Tam Dava Ehliyeti 284
bb. Sınırlı Dava Ehliyetine Sahip Olanlar 285
bc. Dava Ehliyeti Olmayanlar 285
bç. Yabancıların Durumu 285
c. Objektif Ehliyet İdari Davalarda Kabul Edilebilirlik Şartıdır 286
2. Sübjektif Ehliyet 287
a. Menfaat İhlali 287
b. Hak İhlali 288
B. DAVALI 289
1. Davalının Tespiti Kamu Düzeniyle İlgilidir 289
2. Davalının Tespiti 289
3. Husumetin Yöneltilmesi 289
4. Husumetin Yanlış Gösterilmesi 290
C. DAVAYA VEKÂLET 290
D. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN TARAFLARIN YANINDA YER ALMASI 293
1. Davaya Katılma (Feri Müdahale) 293
2. Davanın İhbarı 295
VI. İDARİ DAVA AÇMA SÜRESİ 296
A. TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ 296
B. DAVA AÇMA SÜRESİ TÜRLERİ 298
1. İdari Yargılama Usulü Kanununda Dava Açma Süreleri 298
a. Genel Dava Açma Süresi 298
b. İvedi Yargılama Usulüne Tabi İdari Davalarda 298
c. Merkezi ve Ortak Sınavlara İlişkin Yargılama Usulüne Tabi İdari Davalarda 299
2. Özel Dava Açma Süresi 299
a. 213 Sayılı Vergi
Usulü Kanunu’nun Mükerrer 49’uncu Maddesinin (a) Fıkrasına Göre Emlak
Vergisine Ait Bedel ve Değerlerine Karşı Açılan Davalarda 299
b. İdare Mahkemelerinde Açılacak İdari Davalarda 299
c. Vergi Mahkemelerinde Açılacak İdari Davalarda 300
C. SÜRENİN BAŞLANGICI 301
1. İdari Davalarda 301
a. Yazılı Bildirimde 301
b. İdareye Başvuru Durumunda 303
ba. İdari İşlem ve Eylemler İçin 303