Yargısal ve İdari Görevleri Kapsamında Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Türk İdari Yapısındaki Yeri

"Cumhuriyet başsavcılığı kurumu, ceza yargılaması alanında kamusal iddia makamını oluşturmaktadır. Görevi, cezai hükümler ile yaptırım altına alınan, suç oluşturduğu düşünülen ve bağımsız mahkemelerin yargılayarak hükme bağlayacağı bir olayı, yargılama makamı önüne getirmek, yargılamaya katılmak, yasa yollarına başvurmak suretiyle verilen hükmü denetlemek ve yasaya uygun şekilde kesinleşen hükmü infaz etmektir. Bu suretle gerçeğin ortaya çıkarılarak suç işlenmesiyle bozulan toplumsal barışın yeniden tesis edilmesini sağlamaktır. Bu kapsamda, Cumhuriyet başsavcılığı kurumunun adli görevleri, idari görevlerine göre ön plandadır. Adli görevlerinin yanı sıra idari ve mali görevleri de bulunmaktadır. Bu görevler sayıca fazladır. Farklı yasa ve ikincil mevzuat içerisinde düzenlenmiştir. Çalışmamızda kısmen bu görevleri inceleyeceğiz. Amacımız, tüm bu görevler kapsamında Cumhuriyet başsavcılığı kurumunun, Türk idari yapısındaki yerinin belirsizliği sorununu incelemektir. Ülkemizde üzerinde fazlaca çalışılmayan bu konuyu, öğreti ve yasal mevzuat içerisinde değerlendirmeye çalışmaktır. Bu çalışma kurumun tarihsel gelişimi ve mukayeseli hukuktan yararlanarak, kurumun yapısı, hukuki niteliği ve görevlerini belirlemeyi ayrıca kurumunun Türk idari yapısındaki yerinin belirsizliği sorunsalına dair bir tespitte bulunmayı hedeflemiştir." (Sunuştan)

İçindekiler

• BİRİNCİ BÖLÜM
• CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI KURUMU
• I. -CUMHURİYET BAŞSAVCISI / CUMHURİYET SAVCISI KAVRAMI, TANIMI, CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI MAKAMI-5
• A. -Genel Olarak-5
• 1. -Cumhuriyet Savcısı / Cumhuriyet Başsavcısı Tanımı-5
• 2. -Cumhuriyet Başsavcılığı / Cumhuriyet Savcılığı, Cumhuriyet Başsavcısı / Cumhuriyet Savcısı ve Terim Sorunu-9
• B. -Cumhuriyet Başsavcılığı Makamı-11
• II. -CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI KURUMUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ-14
• A. -Hukuk Sistemleri Bağlamında Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Tarihsel Gelişimi-14
• 1. -Roma Hukukunda Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Tarihsel Gelişimi-18
• 2. -Cermen Hukukunda Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Tarihsel Gelişimi-19
• 3. -Anglo-Sakson Hukukunda Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Tarihsel Gelişimi-20
• a. -İngiltere-20
• b. -Amerika Birleşik Devletleri (ABD)-21
• 4. -İslam Hukukunda Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Tarihsel Gelişimi-22
• 5. -Sosyalist Devletler Hukukunda Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Tarihsel Gelişimi-24
• 6. -Fransız Hukukunda Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Tarihsel Gelişimi-25
• B. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Tarihi Gelişiminin Değerlendirilmesi-26
• C. -Bazı Ülkelerde Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-26
• 1. -Fransa’da Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-27
• 2. -Almanya’da Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-29
• 3. -Danimarka’da Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-32
• 4. -Hollanda’da Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-32
• 5. -İngiltere’de Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-33
• 6. -Avusturya’da Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-35
• 7. -İtalya’da Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-36
• 8. -İspanya’da Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-37
• 9. -İsveç’te Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-37
• 10. -Belçika’da Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-38
• 11. -İrlanda’da Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-39
• 12. -İsviçre’de Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-39
• 13. -Yunanistan’da Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-39
• 14. -Polonya’da Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-40
• 15. -Finlandiya’da Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-40
• 16. -Romanya’da Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-41
• D. -Türkiye’de Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-42
• 1. -Osmanlı İmparatorluğu’nda Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-42
• 2. -Türkiye Cumhuriyeti’nde Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-46
• a. -Genel Olarak-47
• b. -Anayasa Yargısında Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-48
• c. -Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-48
• d. -Danıştay Başsavcılığı Kurumu-49
• e. -Sayıştay Başsavcılığı Kurumu-51
• f. -Askeri Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-51
• g. -Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-52
• h. -Adli Yargı Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-52
• III. -CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI KURUMUNUN YAPISI, ÖZELLİKLERİ, BAĞIMSIZLIĞI VE TEMİNATI SORUNU-57
• A. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Yapısı-57
• B. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Özellikleri-57
• C. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Bağımsızlığı ve Teminatı Sorunu-61
• 1. -Bağımsızlık Kavramı ve Cumhuriyet Savcısının Bağımsızlığı-61
• 2. -Teminat Kavramı ve Cumhuriyet Savcısı Teminatı-71
• IV. -CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI KURUMUNUN YAPILANMA ŞEKİLLERİ-77
• A. -Mahkeme Yanında Bulunan Cumhuriyet Başsavcılığı-79
• B. -Mahkeme Yanında Kabul Edilen Cumhuriyet Başsavcılığı-80
• C. -Üst Başsavcılık Olarak Mahkeme Yanında Kabul Edilmek-81
• V. -CEZA YARGILAMASI UNSURLARININ İLİŞKİLERİ, BU İLİŞKİLER YÖNÜNDEN CEZA YARGILAMASI SİSTEMLERİ ve CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI KURUMUNUN TARAF SAYILMA SORUNU-82
• A. -Genel Olarak-82
• B. -Ceza Yargılaması Unsurlarının İlişkileri-82
• 1. -Cumhuriyet Savcısı / Karar Makamı İlişkisi-83
• 2. -Cumhuriyet Savcısı / Savunma Makamı İlişkisi-84
• 3. -Cumhuriyet Savcısı / Şüpheli ve Sanık İlişkisi-85
• C. -Ceza Yargılaması Unsurları Yönünden Oluşan Sistemler-86
• 1. -İthâm Sistemi-87
• 2. -Tahkik Sistemi-88
• 3. -İşbirliği Sistemi-89
• D. -Cumhuriyet Başsavcısının / Cumhuriyet Savcısının Taraf Sayılması Sorunu-90
• 1. -Cumhuriyet Savcısını Taraf Kabul Etmeyen Görüş-93
• 2. -Cumhuriyet Savcısını Taraf Kabul Eden Görüş-96
• İKİNCİ BÖLÜM
• CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI KURUMUNUN YARGISAL, İDARİ ve MALİ GÖREVLERİ
• I. -CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI KURUMUNUN YARGISAL GÖREVLERİ-109
• A. -Genel Olarak-109
• B. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Önemli Araştırma İşlemleri-109
• 1. -İfade Alma-117
• 2. -Keşif ve Yer Gösterme-118
• 3. -Bilirkişiye Başvurma-119
• 4. -Ölünün Adli Muayenesi ve Otopsi-119
• C. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Kullandığı Adli Yetkiler Kapsamında Koruma Tedbirleri-121
• 1. -Yakalama-123
• 2. -Gözaltına Alma-124
• 3. -Tutuklama-125
• 4. -Adli Kontrol-127
• 5. -Arama-127
• 6. -Elkoyma-128
• 7. -Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi-128
• 8. -Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi-130
• 9. -Teknik Araçlarla İzleme-130
• D. -Cumhuriyet Savcısının Fikri İşlemleri-131
• 1. -Genel Olarak-131
• 2. -Cumhuriyet Savcısının Soruşturma Aşamasındaki Fikri İşlemleri-131
• a. -Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Vermek-132
• aa. -Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Kararın Hukuki Niteliği-133
• bb. -Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Kararın Denetimi-134
• b. -Kamu Davası Açmak-135
• c. -Cumhuriyet Savcısının Diğer Fikri İşlemleri-138
• aa. -Fezleke Düzenlemek-138
• bb. -Görevsizlik Kararı Vermek-139
• cc. -Yetkisizlik Kararı Vermek-139
• dd. -Birleştirme ve Ayırma Kararı Vermek-139
• ee. -İdari Yaptırım Kararı Vermek-140
• 3. -Cumhuriyet Savcısının Kovuşturma Aşamasındaki Fikri İşlemleri-140
• a. -Cumhuriyet Savcısının Duruşmaya Katılması-141
• b. -Cumhuriyet Savcısının Yargılama Sırasında Delil Sunması-141
• c. -Cumhuriyet Savcısının Esas Hakkında Mütalaada Bulunması-142
• 4. -Kanun Yolu Yargılamasında Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Yetkileri-144
• a. -Kanun Yolu Yargılamasında Mahkeme Yanındaki Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-145
• b. -Kanun Yolu Yargılamasında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-145
• E. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Özel Hukuka İlişkin İşlemleri-146
• 1. -Derneğin Faaliyetinin Durdurulması, Feshi, Faaliyetinden Alıkoyulması ve Vakfın Dağıtılması Davası Açmak-148
• 2. -Evliliğin Butlanı Davası Açmak-149
• 3. -Evlenme İle Soy Bağının Kurulmasına İtiraz Davası Açmak-150
• 4. -Tanımanın İptali Davası Açmak-150
• 5. -Evlatlık İlişkisinin Kaldırılması Davası Açmak-150
• 6. -Yaş, İsim ve Kayıt Düzeltme Davası Açmak-150
• 7. -6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun Kapsamında Önleyici Tedbir Kararı Talep Etmek-151
• 8. -İşçi ve İşveren Sendikaları İle Konfederasyonların Kapatılması Kararı Talep Etmek-151
• II. -CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI KURUMUNUN İDARİ ve MALİ GÖREVLERİ-152
• A. -İdari Görevleri-152
• 1. -Genel Olarak-152
• 2. -Mahkemelerce Verilen Kararların İnfazını Sağlamak-153
• 3. -Cumhuriyet Savcısının Denetim Görevleri-153
• a. -Ceza Ve Tutukevlerinin Kontrol Ve Denetimi-153
• b. -Noterlik Dairelerinin Denetimi-155
• c. -İcra ve İflâs Dairelerinin Denetimi-156
• d. -Mahkeme Kalemlerinin Denetimi-157
• e. -Adli Kolluk Hizmetlerinin Denetimi-157
• f. -Denetimli Serbestlik Koruma Kurulu Başkanlığı Yapmak-158
• g. -Adalet Emanet Dairesinin Gözetim ve Denetimi-159
• 4. -Cumhuriyet Başsavcısının / Cumhuriyet Savcısının Temsil Görevleri-160
• a. -Adalet Komisyonu Toplantılarına Katılmak-160
• b. -Resmi Törenlere Katılmak-160
• 5. -Muhabere Görevleri-161
• 6. -Nafaka Alacaklarının Yabancı Ülkelerde Tahsiline İlişkin Görevleri-161
• 7. -Cumhuriyet Başsavcısının / Cumhuriyet Savcısının Diğer İdari Görevleri-162
• B. -Cumhuriyet Başsavcısının / Cumhuriyet Savcısının Mali Görevleri-163
• ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
• CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI KURUMUNUN TÜRK İDARİ YAPISINDAKİ YERİNİN BELİRSİZLİĞİ SORUNU
• I. -KAMU İDARESİ, KAMU KURUMU, KAMU HİZMETİ ve KAMU GÖREVLİSİ KAVRAMLARI KAPSAMINDA CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI KURUMU-165
• A. -Kamu İdaresi ve Kamu Kurumu Kavramları-165
• 1. -Kamu İdaresi Kavramı-168
• 2. -Kamu Kurumu Kavramı-169
• B. -Kamu Hizmeti Kavramı-170
• C. -Kamu Görevlisi Kavramı ve Kamu Görevlisi Olarak Cumhuriyet Başsavcısı / Cumhuriyet Savcısı-172
• II. -CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI KURUMUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ-176
• A. -Genel Olarak-176
• B. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Hukuki Niteliği Hususunda Öğretideki Yaklaşımlar-176
• 1. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Milli Egemenliği Temsil Niteliği-177
• 2. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Yargısal Niteliği-179
• 3. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Adalet Organı Olma Niteliği-180
• 4. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun İdari Niteliği-181
• III. -KAMU İDARESİNDE CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI KURUMUNUN YERİ-182
• A. -Genel Olarak-182
• B. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun Kamu İdaresindeki Yerine İlişkin Öğretideki Görüşler-183
• 1. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu İdare Organıdır Görüşü-185
• a. -Kamu İdaresinin Bir Organı Olarak Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-192
• b. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumunun / Cumhuriyet Savcısının Kamu İdaresindeki Yeri ve Niteliği-193
• 2. -Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu Yargı Organıdır Görüşü-204
• a. -Hukuksal Kavramlar Bağlamında Yargı Organı ve Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-209
• b. -Yargı Görevi Yapan Deyimi Kapsamında Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-211
• c. -Yargılama Yetkisi Kapsamında Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-213
• d. -Yargı Organı Kavramı ve Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-214
• e. -Yargı Organı Unsuru Olarak Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-217
• f. -Kullanılan Adli Yetkiler Kapsamında Cumhuriyet Başsavcılığı Kurumu-219
• 3. -Karma Görüş-226
• SONUÇ-231
• KAYNAKLAR-245