Almanya'nın önemli liman şehri Hamburg'da 1996 yılında resmen faaliyete geçen Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesi, o tarihten bu yana deniz hukuku alanının gelişimi ve 1982 tarihli Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'nin uygulanması ve yorumlanması gibi konularda, içtihatlarıyla belirleyici bir rol oynamıştır.Çalışmamızın ilk bölümünü, Mahkeme'nin yapısına ayırdık. Bu kapsamda Mahkeme üyeliklerinin dağılımı ve seçiminin yanı sıra Mahkeme üyelerinin imtiyaz ve bağışıklıklarına yer verdik. Ardından Mahkeme'nin daireleri ve işleyişine ilişkin bilgiler verdik. İkinci bölümde ise yukarıda belirttiğimiz gibi Mahkeme'nin yargı yetkisinin alt görünümlerini davalar eşliğinde inceledik. Mahkeme'nin hukuk yapma fonksiyonunun ve kararlarının zaman içinde yaşadığı dönüşümü göstermesi bakımından davaların öğretide yapılan analizler eşliğinde incelenmesinin faydalı olacağı kanaatindeyiz. Hem deniz hukukunun günümüzdeki konumunu hem de Mahkeme ile içtihadi anlamda tutarlı olup olmadığını göstermesi bakımından, yeri geldikçe Uluslararası Adalet Divanı'nın ve tahkim mahkemelerinin kararlarına da yer vermeye çalıştık. Bu doğrultuda, sadece Mahkeme'nin içtihatlarını değil, aynı zamanda konunun gerektirdiği ölçüde söz konusu diğer yargı mercilerinin kararlarının ilgili kısımlarını da inceleme konusu yaptık. Üçüncü bölümde ise, uluslararası uyuşmazlık çözümlerinde son yıllardaki zorlayıcı konulardan birisi olan yarışan yargı yetkisi meselesine Mahkeme ile bağlantılı şekilde yer vermeye çalıştık. Bu bölümün Mahkeme'nin uluslararası uyuşmazlık çözümleri sisteminde yerini göstermesi bakımından önemli olduğu düşüncesindeyiz.(GİRİŞTEN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU MAHKEMESİNİN YAPISI
I. Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesinin Kuruluşu ve Üyelerine İlişkin Kurallar
A. Mahkeme'nin Göreve Başlaması ve Hukuki Statüsü
B. Mahkeme'nin Kurulmasına İlişkin Tartışmalar
1. Mahkeme'nin Varlığı Aleyhindeki Görüşler
2. Mahkeme'nin Varlığı Lehindeki Görüşler
3. Görüşlere Yönelik Değerlendirmeler ve Mahkeme'nin Varlığının Günümüzde Daimî Yargı Mercilerine Yönelik Yaşanan Tartışmalar Işığında İncelenmesi
C. Mahkeme Üyeliklerinin Dağılımı ve Üyelerin Seçimi
D. Mahkeme'nin Üye ve Memurlarının Diplomatik İmtiyaz, Bağışıklık ve Ayrıcalıkları
II. Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesinde Dava İşleyişi ve Dava Daireleri
A. Mahkeme'nin Dava İşleyiş Süreci
B. Dava Daireleri
1. Basit Usul Dairesi (Chamber of Summary Procedure)
2. Mahkeme'nin Kurduğu Daimî Daireler
3. Uyuşmazlığa Özel Oluşturulan Ad Hoc Daireler
4. Deniz Dibi Uyuşmazlıkları Dairesi (Seabed Disputes Chamber)

İKİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU MAHKEMESİNİN YARGI YETKİSİ
I. 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi Uyarınca Uyuşmazlıkların Çözüm Sistemine Dair Genel Bilgiler
II. Mahkemenin Kişi Bakımından (Ratione Personae) Yargı Yetkisi
A. Anlaşma Yoluyla Özel Kişilerin Mahkemeye Başvurabilmesine İlişkin Tartışmalar
1. Özel Kişiler Arasındaki Anlaşmaların Mahkeme'nin Yargı Yetkisini Tesis Edebileceğini Savunan Görüş
2. Yalnızca Milletlerarası Nitelikte Anlaşmaların Mahkeme'nin Yargı Yetkisini Tesis Edebileceğini Savunan Görüş
3. Görüşlere Yönelik Değerlendirmeler
III. Mahkemenin Konu Bakımdan (Ratione Materiae) Yargı Yetkisi
IV. Uygulanacak Hukuk
A. Uygulanacak Hukukun Deniz Hukuku ile Sınırlı Olup Olmadığına İlişkin Tartışmalar
1. Uygulanacak Hukukun Deniz Hukuku ile Sınırlı Olmadığını ve Tarafların Hukuk Seçimi Yapabileceğini Savunan Görüş
2. Uygulanacak Hukukun Deniz Hukuku ile Sınırlı Olduğunu Savunan Görüş
3. Görüşlere Yönelik Değerlendirmeler
B. 1982 BMDHS m. 293'ün Kapsamının Sınırları: Uluslararası Hukukun Diğer Kaynaklarının İhlaline Dair Karar Vermenin Mümkün Olup Olmadığı Meselesi
1. Uyuşmazlığa Uygulanacak Hukukun Deniz Hukuku Kurallarının Dışına Taşmaması Gerekliliği
2. 1982 BMDHS Haricinde Uluslararası Hukukun Diğer Kaynaklarının İhlaline Dair Karar Vermenin Mümkün Olmadığı Görüşü
3. 1982 BMDHS Haricinde Uluslararası Hukukun Diğer Kaynaklarının İhlaline Dair Karar Vermenin Mümkün Olduğu Görüşü
C. Hukuki Karineler ile Ulusal ve Uluslararası Yargı Mercilerinin İçtihatlarına Başvurabilme
D. Mahkeme'nin Kararlarında Sıklıkla Kullandığı Kavram ve İlkelere İlişkin Birer Örnek
1. Gemi Kavramındaki Bütünlük Kuralı (Ship as a Unit Concept)
2. İnsani Mülahazalar İlkesi (Considerations of Humanity Principle)
V. Gemilerin ve Mürettebatının Derhal Serbest Bırakılmasına İlişkin Yargı Yetkisi
A. Balıkçı Gemilerine İkmal Yapılmasının Balıçılıkla İlişkili Faaliyet Sayılıp Sayılamayacağı Sorunu Çerçevesinde M/V Saiga (No. 1) Davası
1. Maddi Vakıalar
2. Hukuki Uyuşmazlıklar
3. Karara İlişkin Değerlendirmeler
B. Gemi ve Mürettebatının Serbest Bırakılması Usulünde İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi Şartının Olmaması ve Kefaletin Belirlenmesinde Mahkeme'nin Takdir Yetkisi Çerçevesinde Camouco Davası
1. Maddi Vakıalar
2. Hukuki Uyuşmazlıklar
3. Karara İlişkin Değerlendirmeler
C. Makul Kefaleti Oluşturan Unsurların Nihai Olup Olmadığı Hususu Bağlamında Monte Confurco Davası
1. Maddi Vakıalar
2. Hukuki Uyuşmazlıklar
3. Karara İlişkin Değerlendirmeler
D. Yasadışı Balıkçılığın Önlenmesine Dair Tedbirler ile Bu Yolla Avlanmış Balıkların Kefaletin Unsurları Olarak Sayılıp Sayılamayacağına İlişkin Tartışmalar Çerçevesinde Volga Davası
1. Maddi Vakıalar
2. Hukuki Uyuşmazlıklar
3. Karara İlişkin Değerlendirmeler
VI. Geçici (İhtiyati) Tedbirlere İlişkin Yargı Yetkisi
A. 1982 BMDHS m. 290/1 Uyarınca Geçici Tedbirleri Emretme Yetkisi
B. 1982 BMDHS m. 290/5 Uyarınca Geçici Tedbirleri Emretme Yetkisi
C. Mahkeme'nin Geçici Tedbirlere İlişkin Olarak Talep Üzerine Harekete Geçebilmesi ve Talepteki İstemlerle Bağlı Olmaması Durumu
D. Mahkeme'nin Daimi ve Özel Daireleri'nin Geçici Tedbirleri Emredebilmesi
E. Mahkeme'nin Emrettiği Geçici Tedbirlerin Bağlayıcılığı Konusu
F. 1982 BMDHS m. 290/1 Uyarınca Mahkeme'nin Geçici Tedbir İçtihatlarına İlişkin Örnek Davalar
1. Tavsiye Niteliğinde Geçici Tedbir İçeren M/V Saiga (No. 2) Emri
G. 1982 BMDHS m. 290/5 Uyarınca Mahkeme'nin Geçici Tedbir İçtihatlarına İlişkin Örnek Davalar
1. Deniz Çevresinin Korunmasına İlişkin MOX Plant Geçici Tedbir Emri
2. Savaş Gemilerinin İçsulardaki Yargı Bağışıklığına İlişkin ARA Libertad Geçici Tedbir Emri
3. Sıcak Takip ve Gemi Kavramındaki Bütünlük Kuralı Çerçevesinde Arctic Sunrise Geçici Tedbir Emri
VII. Uyuşmazlığın Esasına Dair Zorunlu Yargı Yetkisi
A. Konu Bakımından Yetkisizlik ve Hakkın Kötüye Kullanılması Tartışmaları Bağlamında M/V Louisa Davası
1. Maddi Vakıalar
2. Hukuki Uyuşmazlıklar
3. Karara İlişkin Değerlendirmeler
VIII. Seçimlik (İhtiyari) Yargı Yetkisi
A. Özel Anlaşma (Special Agreement) Yoluyla Yargı Yetkisinin Tesisi
B. Başvuruya Karşı Tarafın Rıza Göstermesi (Forum Prorogatum) Yoluyla Yargı Yetkisinin Tesisi
IX. Danışma Görüşü Verme Yetkisi
A. Mahkeme'nin Danışma Görüşü Verme Yetkisi Olup Olmadığına İlişkin Öğretideki Görüşler
B. Alt Bölge Balıkçılık Komisyonu'nun Mahkeme'ye Danışma Görüşü Amacıyla Yaptığı Başvuru
C. Devletlerin Yazılı Beyanlarında Mahkeme'nin Yetkisine İlişkin İki Farklı Görüşe Birer Örnek: Almanya ve Birleşik Krallık'ın Yazılı Beyanları
D. Mahkeme'nin Danışma Görüşü Vermeye Yetkili Olup Olmadığına Dair Kararı
E. Mahkeme'nin Danışma Görüşü Kapsamındaki Cevapları
F. Mahkeme'nin Verdiği Danışma Görüşü ile İlgili Değerlendirmeler
1. Yargıçların Değerlendirmeleri
2. Doktrindeki Değerlendirmeler

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU MAHKEMESİ PERSPEKTİFİNDEN YARIŞAN YARGI YETKİSİ SORUNSALI
I. Uluslararası Yargı Mercileri Arasında Yarışan Yargı Yetkisinin Meydana Geliş Nedenleri
II. Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesi'nin Diğer Yargı Mercileriyle Yarışan Yargı Yetkisi Kapsamında Karşılaştığı Sorunlar
A. Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesi'nin 1982 BMDHS-Dışı Hukuk Belgelerindeki Uyuşmazlık Çözüm Usullerine Yaklaşımı ve Buna Yönelik Eleştiriler
B. Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesi ile Uluslararası Adalet Divanı Arasında Yarışan Yargı Yetkisi
C. Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesi ile Dünya Ticaret Örgütü Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması Arasında Yarışan Yargı Yetkisi
D. Yarışan Yargı Yetkisinde Madalyonun Öteki Yüzü: Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Arasındaki İlişki Kapsamında Bir Örnek
SONUÇ

KAYNAKÇA

 

Sınır dışı etme, kişi dokunulmazlığı ve güvenliği ilkesine yabancılar hukuku açısından getirilmiş olan bir istisnadır. Devletler ülke topraklarında sahip oldukları egemenlik haklarının sonucu olarak, ülkesel yetkilerine istinaden yabancıları sınır dışı etme konusunda münhasır yetkiye sahiptirler. Türk yabancılar hukukunda yabancıların sınır dışı edilmeleri ilk defa 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile sistematik bir biçimde düzenleme altına alınmıştır. Bu çalışmamızda söz konusu Kanun çerçevesinde yabancıların sınır dışı edilmeleri, 1 Ekim 2016 tarihinde çıkarılan 676 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yapılan değişiklikleri de kapsayacak şekilde, ele alınmaktadır.(TANITIM YAZISI)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA YABANCILARIN TÜRKİYE'DEN SINIR DIŞI EDİLMELERİNİN DÜZENLENİŞİ
1.1. GENEL OLARAK SINIR DIŞI ETME KAVRAMI
1.1.1. Sınır Dışı Kavramının Benzer Kavramlar ile Olan İlişkisi
1.1.1.1. Sınır Dışı Kavramı ile Seyahat Özgürlüğü İlişkisi
1.1.1.2. Sınır Dışı Etme ve Geri Verme Arasındaki İlişki
1.1.1.3. Sınır Dışı Etme ve Geri Çevirme Arasındaki İlişki, Giriş Yasağı
1.1.2. Sınır Dışı Etme İşlemine Karşı Koruma Mekanizmaları
1.1.2.1. Vatandaş Sınır Dışı Edilemez İlkesi
1.1.2.2. Geri Göndermeme İlkesi (Non-refoulement Prensibi)
1.1.2.3. Aile Hayatı Hakkı
1.2. İÇ HUKUKTA YABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMELERİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELERE GENEL BİR BAKIŞ
1.2.1. 1982 Anayasası
1.2.2. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu
1.2.3. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Öncesi Dönemde Yabancıların Sınır Dışı Edilmeleri
1.2.3.1. Sınır Dışı Etme Sebepleri
1.2.3.2. Sınır Dışı Etme Kararının Uygulanması
1.2.3.3. Sınır Dışı Etme İşleminin Sonuçları
1.2.3.4. Sınır Dışı Etme İşlemine Karşı Yargı Yolu
1.2.4. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Hakkında Genel Bir Değerlendirme
1.3. TÜRKİYE'NİN TARAF OLDUĞU ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER BAKIMINDAN YABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMELERİ
1.3.1. Çok Taraflı Sözleşmelerde Sınır Dışı Kavramının Düzenleniş Şekli
1.3.1.1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
1.3.1.2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ek 4 No'lu Protokol
1.3.1.3. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ek 7 No'lu Protokol
1.3.1.4. Mültecilerin Statüsüne İlişkin 1951 Tarihli Cenevre Sözleşmesi
1.3.1.5. Avrupa İkamet Sözleşmesi
1.3.1.6. Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
1.3.2. İki Taraflı Sözleşmeler Bakımından Sınır Dışı Etme
1.3.3. Avrupa Birliği Hukuku Bakımından Sınır Dışı Etme

İKİNCİ BÖLÜM
YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU HÜKÜMLERİ UYARINCA YABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMELERİ
2.1. YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNUNA DAHİL OLAN YABANCILAR
2.2. GENEL OLARAK SINIR DIŞI ETME SEBEPLERİ
2.2.1. Türkiye'ye Giriş ve Çıkış Konusunda Mevzuata Aykırı Davranışlar
2.2.1.1. Yasal Giriş ve Çıkış Kurallarını İhlal Edenler
2.2.1.2. Haklarında Giriş Yasağı Olan Yabancılar
2.2.2. Türkiye'de Yasal Olarak Bulunma Hakkı Olmayan Yabancılar
2.2.3. Çalışma İzni Olmadan Çalıştığı Tespit Edilenler
2.2.4. Geçimini Meşru Olmayan Yollardan Sağlayanlar
2.2.5. Kamu Düzeni, Kamu Güvenliği ve Kamu Sağlığı Açısından Tehlikeli Oldukları Değerlendirilenler
2.2.6. Terör Örgütü veya Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle İlişkili Olanlar
2.2.7. İşlediği Suç Nedeniyle Hapis Cezasına Mahkum Edilenler
2.2.8. Uluslararası Koruma Başvurusunda Bulunanlar ve Uluslararası Koruma Statü Sahiplerinin Sınır Dışı Edilmeleri
2.2.9. Vatansız Kişilerin Sınır Dışı Edilmeleri
2.2.10. Geçici Korunanların Sınır Dışı Edilmeleri
2.3. SINIR DIŞI ETME KARARI ALINMASINI ÖNLEYİCİ SEBEPLER
2.3.1. Sınır Dışı Edileceği Ülkede İşkenceye, İnsanlık Dışı ya da Onur Kırıcı Ceza veya Muameleye Maruz Kalacaklar
2.3.2. Sağlık Sebepleri
2.3.3. Diğer Önleyici Sebepler
2.4. SINIR DIŞI ETME KARARI VE UYGULANMASI
2.4.1. Sınır Dışı Etme Kararını Almaya Yetkili Makam
2.4.2. Sınır Dışı Etme Kararının Uygulanması
2.4.2.1. Sınır Dışı Edilmek Üzere Süre Tanınması (Türkiye'yi Terke Davet)
2.4.2.2. Önleyici Sebepler Bulunmasına Rağmen Sınır Dışı Kararı Alınması Halinde İzlenecek Prosedür
2.4.2.3. Sınır Dışı Edilecek Yabancıların İdari Gözetim Altına Alınmaları
2.4.2.3.1. YUKK Öncesi Dönemde İdari Gözetim
2.4.2.3.2. YUKK'a Göre İdari Gözetimin Esasları
2.4.2.3.3. İdari Gözetim Kararının Uygulanması
2.4.2.3.3.1. İdari Gözetim Altında Tutma Koşullarının AİHS 3'üncü maddesine Aykırılık Oluşturduğu Yönünde AİHM Kararları
2.4.2.3.3.2. İdari Gözetim Altında Tutma Koşullarına Karşı Anayasa Mahkemesine Yapılmış Bireysel Başvurular
2.4.2.3.4. İdari Gözetim Kararına Karşı Yargı Yolu
2.4.3. Sınır Dışı Edileceklerin "Gönüllü Geri Dönüş" Talepleri
2.4.4. Masraflar ve Sınır Dışı Edilebilecek Ülke
2.5. SINIR DIŞI ETME KARARINA KARŞI YARGI YOLU
2.5.1. Yetkili Mahkeme
2.5.2. Sınır Dışı Etme Kararına Karşı Dava Açma Süresi
2.5.3. Sınır Dışı Etme Kararına Karşı Yargı Yoluna Başvurmanın Yürütmeyi Durdurması ve İstisnaları
2.5.4. Sınır Dışı Etme Kararı Açısından İdare Mahkemesi Tarafından Yapılacak İnceleme
2.5.5. İdare Mahkemesi Kararına Karşı Başvuru
2.6. SINIR DIŞI EDİLMENİN SONUÇLARI
SONUÇ

KAYNAKÇA

 

İçindekiler

• Devletler Hukukunun Tanımı ve Hukuk Düzeni İçindeki Yeri
• Devletler Hukukunun Dayanağı ve Mecburiliği
• Devletler Hukukunun Kodifikasyonu
• Devletler Hukuku – İç Hukuk İlişkileri
• Devletler Hukukunun Tarihi Gelişimi
• Devletler Hukukunun Kaynakları
• Devletler Hukukunun Kişileri
• İnsan Hakları Hukuku
• Diplomasi Konsolosluk Hukuku
• Milletlerarası Uyuşmazlıkların Barışçı Çözüm Yolları
• Milletlerarası Sorumluluk
• Devletler Hukukunda Kuvvet Kullanımı

   

Bu kitabı hem lisans ve yüksek lisans düzeyinde bu konuda kaynak sıkıntısı çeken öğrencilere, hem de uygulamada bu konularla uğraşan meslektaşlarımıza hitaben kaleme aldım. Konunun niteliği gereği çalışma aynı zamanda bir karşılaştırmalı hukuk çalışması da oldu. Aynı konuların farklı hukuk düzenlerinde nasıl ele alındığına veya aynı milletlerarası antlaşmanın farklı mahkemelerde nasıl uygulandığına da yer verdim. Bu nedenle konuları el verdiğince yabancı yargı kararları ve yabancı hakem kararları ışığında da ele aldım. Öğrencilere ve uygulamacılara yararlı olmasını dilerim. (ÖNSÖZDEN)

İÇİNDEKİLER

Birinci Kitap
Kaynaklar

Birinci Bölüm
LEX MERCATORIA
I. KAVRAM
II. Hukuki niteliği
III. Lex Mercatorıa'nın Kaynakları
IV. Lex MercatorIa'nın Kapsamı

İkinci Bölüm
UNIDROIT İLKELERİ
I. Genel Olarak
A. kapsamı ve gelişimi
B. milletlerarası sözleşmeler
C. ticari Sözleşmeler
II. hukuki niteliği
III. unıdroıt ilkelerinin uygulandığı haller
A. Taraflarca sözleşmede İlkelerin uygulanacağının belirtilmiş olması
B. Taraflarca sözleşmede hukukun genel ilkelerine, lex mercatorıa'ya veya benzerlerine atıf yapılması
C. Tarafların sözleşmeye uygulanacak bir hukuk seçmemesi
D. milletlerarası yeknesak hukuk araçlarının yorumlanması veya tamamlanması
E. milli hukuk kurallarının yorumlanması veya tamamlanması
F. Milli ve milletlerarası kanun yapıcılar için model olarak kullanılması
G. diğer kullanımlar
IV. unıdroıt ilkelerinin içeriği

Üçüncü bölüm
ICC MODEL SÖZLEŞMELERİ
I. Genel olarak
II. ICC Model Sözleşmelerinin Özellikleri
A. Model Sözleşmelerin Amacı
B. Lex Mercatorıa'ya Katkı
C. İyi Dengelenmiş Hükümler
D. Kullanımı kolay format
III. ICC Model Sözleşmelerin Hükümleri
A. Ortak Hükümler
B. İyi Niyet Hükmü
C. Mücbir Sebep
D. Uyuşmazlıkların Çözümü Maddesi
E. Uygulanacak Hukuk

Dördüncü bölüm
TİCARİ TERİMLER (INCOTERMS®)
I. GENEL OLARAK
II. Incoterms®'in Tarihçesi
A. Milletlerarası Hukuk Derneğinin Çalışmaları
B. ICC'NİN Çalışmaları
III. Incoterms® 2010
A. Incoterms® 2010'un Hazırlanmasına Etken Olan Nedenler
B. Incoterms® 2010 ile Getirilen Değişiklikler
C. Incoterms®'in Amacı ve Kapsamı
D. Incoterms®'lerin sistematiği
IV. Terimlere İlişkin Özet Bilgiler
A. EXW
B. FCA
C. CPT
D. CIP
E. DAT
F. DAP
G. DDP
H. FAS
I. FOB
J. CFR
K. CIF

İkinci Kitap
Milletlerarası Ticarette Önemli Sözleşmeler

Birinci Bölüm
SATIŞ SÖZLEŞMESİ

Birinci Kısım
MİLLETLERARASI SATIŞ HUKUKUNUN YEKNESAKLAŞTIRILMASI ÇALIŞMALARI
I. GİRİŞ
II. İlk Çalışmalar
III. 1964 Tarihli Lahey Sözleşmeleri
IV. Viyana Satım Antlaşması

İkinci Kısım
Milletlerarası Mal Satış Sözleşmeleri Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması
(Viyana Satım Antlaşması)

Birinci Ayrım
VİYANA SATIM ANTLAŞMASININ GENEL OLARAK TANITILMASI
I. Viyana Satım Antlaşması'na Hakim Olan İlkeler
A. Hükümlerin Tamamlayıcılığı
B. Satış Sözleşmesinin Önceliği İlkesi
C. Satış Sözleşmesinin Ayakta Tutulması
D. Teamüllerin Önemi
E. Dürüstlük İlkesi
II. Yapısı

İkinci Ayrım
VİYANA SATIM ANTLAŞMASININ UYGULAMA ALANI
I. Yersel Uygulama Alanı
A. Temel Koşul: İş Yerlerinin Farklı Devletlerde Bulunması
B. Tamamlayıcı Koşul
C. Çekinceler
II. Maddi Uygulama Alanı
A. Satış Sözleşmesi
B. Mal Kavramı
C. Sınırlamalar
III. Zamansal Uygulama Alanı

Üçüncü Ayrım
Satış Sözleşmesinin Kuruluşu
I. Karşılıklı ve Uygun İrade Beyanları
A. İcap
B. Kabul
C. SATIŞ Sözleşmesinin Kurulduğu An
II. Satış Sözleşmesinin Şekli
A. Şekil Serbestisi
B. Çekinceler
C. Satış Sözleşmesinin Değiştirilmesi

Dördüncü Ayrım
Satış Sözleşmesinde Tarafların Borçları ve Aykırılık Durumunda Yaptırımlar
I. Satıcının Borçları
A. Genel Olarak
B. Malları Teslim
C. MÜLKİYETİ GEÇİRME BORCU
D. MALA İLİŞKİN BELGELERİ VERME BORCU
E. AYIBA KARŞI TEKEFFÜL BORCU
II. SATICININ SÖZLEŞMEYE AYKIRILIĞI HALİNDE ALICININ HAKLARI
A. GENEL OLARAK
B. Aynen İfa
C. Ayıplı Mallar Yerine Yenilerini İstemek
D. Ayıbın Giderilmesini İstemek
E. Semenin İndirilmesini İstemek
F. Sözleşmeden Dönme
III. ALICININ BORÇLARI
A. GENEL OLARAK
B. SEMENİN ÖDENMESİ
C. MALLARIN TESLİM ALINMASI
D. DİĞER BORÇLAR
IV. ALICININ SÖZLEŞMEYE AYKIRILIĞI HALİNDE SATICININ HAKLARI
V. ALICI VE SATICIYA İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER
A. VADEDEN ÖNCE SÖZLEŞMEYE AYKIRILIK
B. SORUMLULUKTAN KURTULMA
C. SÖZLEŞMEDEN DÖNMENİN SONUÇLARI

İkinci Bölüm
ACENTELİK SÖZLEŞMESİ
I. KAVRAM
A. TANIM
B. ORTAYA ÇIKIŞI
C. ÖNEMİ
D. BENZER SÖZLEŞMELERDEN AYIRT EDİLMESİ
II. ACENTELİK SÖZLEŞMESİ
A. SÖZLEŞMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ
B. SÖZLEŞMENİN UNSURLARI
C. SÖZLEŞMENİN ŞEKLİ
D. MİLLETLERARASI NİTELİKTE ACENTELİK SÖZLEŞMELERİ
III. ÖZEL ACENTE TİPLERİ
A. KOMİSYONCU ACENTE (COMMISSIONNAIRE)
B. DÜKRÜVAR ACENTE (DEL CREDERE ACENTE)
C. CONFIRMING HOUSE
D. ALT ACENTE (SUB-AGENT)
IV. TARAFLARIN BORÇLARI
A. ACENTENİN BORÇLARI
B. MÜVEKKİLİN BORÇLARI
V. ACENTE İLE MÜVEKKİL ARASINDAKİ İLİŞKİ
A. ACENTENİN TEMSİL YETKİSİ
B. MÜVEKKİLİN İFŞASI
VI. ACENTELİK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
A. SÖZLEŞMENİN SONA ERME NEDENLERİ
B. SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI
VII. ACENTELİK HUKUKUNUN BİRLEŞTİRİLMESİNE YÖNELİK MİLLETLERARASI ÇALIŞMALAR
A. SERBEST ÇALIŞAN TİCARET ACENTELERİ HAKKINDA AT YÖNERGESİ (COUNCIL DIRECTIVE 86/653/EEC OF 18 DECEMBER 1986 ON THE COORDINATION OF THE LAWS OF THE MEMBER STATES RELATING TO SELF-EMPLOYED COMMERCIAL AGENTS)
B. MİLLETLERARASI MAL SATIMINDA ACENTELİK HAKKINDA ANTLAŞMA (CONVENTION ON AGENCY IN THE INTERNATIONAL SALE OF GOODS)

Üçüncü Bölüm
TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİ
I. KAVRAM
A. TANIM
B. ORTAYA ÇIKIŞI
C. ÖNEMİ
D. BENZER SÖZLEŞMELERDEN AYIRT EDİLMESİ
II. TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİ
A. SÖZLEŞMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ
B. SÖZLEŞMENİN UNSURLARI
C. SÖZLEŞMENİN ŞEKLİ
D. MİLLETLERARASI NİTELİKTE TEK SATICILIK SÖZLEŞMELERİ
III. TARAFLARIN BORÇLARI
A. TEK SATICININ BORÇLARI
B. SAĞLAYICININ BORÇLARI
IV. TEK SATICILIK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
A. SÖZLEŞMENİN SONA ERME NEDENLERİ
B. SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI

Dördüncü Bölüm
FRANCHİSE SÖZLEŞMESİ
I. KAVRAM
A. TANIM
B. ORTAYA ÇIKIŞ
C. ÖNEMİ
D. BENZER SÖZLEŞMELERDEN AYIRT EDİLMESİ
II. FRANCHİSE SÖZLEŞMESİ
A. SÖZLEŞMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ
B. SÖZLEŞMENİN UNSURLARI
C. SÖZLEŞMENİN ŞEKLİ
D. MİLLETLERARASI NİTELİKTE FRANCHİSE SÖZLEŞMELERİ
E. MASTER FRANCHİSE-ALT FRANCHİSE
III. TARAFLARIN BORÇLARI
A. FRANCHİSE ALANIN BORÇLARI
B. FRANCHİSE VERENİN BORÇLARI
IV. FRANCHİSE SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
A. SÖZLEŞMENİN SONA ERME NEDENLERİ
B. SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI

Beşinci Bölüm
LİSANS SÖZLEŞMESİ
I. KAVRAM
A. TANIM
B. ORTAYA ÇIKIŞI
C. ÖNEMİ
D. BENZER SÖZLEŞMELERDEN AYIRT EDİLMESİ
II. LİSANS SÖZLEŞMESİ
A. SÖZLEŞMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ
B. SÖZLEŞMENİN UNSURLARI
C. SÖZLEŞMENİN ŞEKLİ
D. MİLLETLERARASI NİTELİKTE LİSANS SÖZLEŞMELERİ
III. LİSANS SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ
A. KULLANMA HAKKINA İLİŞKİN SINIRA GÖRE
B. LİSANS KONUSUNUN KULLANIM ŞEKLİNE GÖRE
C. SÖZLEŞMEYE KONU HAKKA GÖRE
D. ALT LİSANS
IV. TARAFLARIN BORÇLARI
A. LİSANS VERENİN BORÇLARI
B. LİSANS ALANIN BORÇLARI
V. LİSANS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
A. SÖZLEŞMENİN SONA ERME NEDENLERİ
B. SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI
VI. LİSANS SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN MİLLETLERARASI HUKUKTAKİ DÜZENLEMELER
A. ABİHA M. 101/1
B. ABİHA m. 101/3
C. AVRUPA KOMİSYONU GRUP MUAFİYETLERİ

Üçüncü Kitap
Ödeme Şekilleri
I. Akreditif
A. Tanımı ve Hukuki Niteliği
B. TARAFLARI VE İŞLEYİŞİ
C. akreditifte belgeler
D. AKREDİTİF TÜRLERİ
II. Vesaik Mukabili Ödeme
A. Tanımı ve Hukuki Niteliği
B. TARAFLARI VE İŞLEYİŞİ
C. VESAİK MUKABİLİ ÖDEME TÜRLERİ
III. Mal Mukabili Ödeme
A. Tanımı ve Hukuki Niteliği
B. TARAFLARI VE İŞLEYİŞİ
IV. Peşin Ödeme
A. Tanımı ve Hukuki Niteliği
B. TARAFLARI VE İŞLEYİŞİ

Dördüncü Kitap
Milletlerarası Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları

Birinci Bölüm
GİRİŞ
I. Genel olarak
II. Hakların Mahkeme Önünde İleri Sürülmesi
A. Türk Mahkemesinin Yetkili Kılınması
B. Yabancı Mahkemenin Yetkili Kılınması
C. Uygulanacak hukuk
III. Uyuşmazlıkların Tahkim Yoluyla Çözümü
A. TAHKİM YOLUNUN SEÇİLMESİNİN NEDENLERİ
B. TAHKİME İLİŞKİN YAPILAN ULUSLARARASI ÇALIŞMALAR
C. TAHKİM TÜRLERİ

İkinci Bölüm
MİLLETLERARASI TAHKİM
I. Tahkime İlişkin Bazı Ortak Konular
A. Tahkim Anlaşması
B. Hakemlerin Atanması
C. Tahkimde Yargılama Usulü
D. Tahkime Uygulanacak Hukuk
E. Tahkim Yeri
F. Tahkim Dili

Üçüncü Bölüm
ICC TAHKİM KURALLARI
I. Genel Olarak
II. Tahkim Talebi ve Tahkim Talebine Cevap
III. Hakemler ve Hakemlerin Seçimi
A. Tek Hakemin Kararlaştırılmış Olması
B. Üç Hakemin Kararlaştırılmış Olması
C. Hakemlerin Nitelikleri
IV. Dosyanın Hakeme Tevdii ve Görev Belgesi
A. Genel Olarak
B. Görev Belgesi'nin Hazırlanması
C. Görev Belgesi'nin İmzalanması ve Hakem Mahkemesinin Rolü
V. Usule İlişkin Program
VI. Yeni Talepler
VII. Hakem veya Hakemlerce Yargılamanın Yapılması
A. Duruşmalar
B. Tanık İfadesi
C. Duruşma Tutanağı
VIII. Yargılamanın Sona Ermesi
IX. Kararın Verilmesi, Kararın Düzeltilmesi ve Tavzih
A. Kararın Verilmesi
B. Kararın Düzeltilmesi ve Tavzih
X. Hakem Kararının Bağlayıcılığı
XI. Süre ve Ücret
XII. ICC Seri Tahkim Kuralları

Dördüncü Bölüm
4686 SAYILI MİLLETLERARASI TAHKİM KANUNU
I. Genel Olarak
II. Tahkim Usulü
A. Tahkim Talebi ve Tahkim Talebine Cevap
B. Hakemler ve Hakemlerin Seçimi
C. Dosyanın Hakeme Tevdii ve Görev Belgesi
D. Hakem veya Hakemlerce Yargılamanın Yapılması
E. Yargılamanın Sona Ermesi
F. Kararın Verilmesi, Düzeltilmesi, Tavzih ve Kararın İptali
G. Süre ve Ücret

Beşinci Bölüm
İSTANBUL TAHKİM MERKEZİ TAHKİM KURALLARI
I. Genel Olarak
II. Tahkim Talebi ve Tahkim Talebine Cevap
III. Hakemler ve Hakemlerin Seçimi
IV. Dosyanın Hakeme Tevdii ve Görev Belgesi
V. Hakemler Tarafından Yargılamanın Yapılması
VI. Yargılamanın Sona Ermesi
VII. Kararın Verilmesi Düzeltilmesi Yorumlanması ve Tamamlanması
VIII. Süre ve Ücret
IX. Seri Tahkim Kuralları

Altıncı Bölüm
UNCITRAL TAHKİM KURALLARI
I. Genel olarak
II. Tahkim Talebi ve Hakem Heyetinin Oluşumu
A. Tek Hakem Atanması
B. Üç Hakem Atanması
C. Hakemlerin Reddi
III. Tahkim Yargılaması
A. Dava Dilekçesi
B. Cevap Dilekçesi
C. İddia ve Savunmanın Değiştirilmesi ve Genişletilmesi
D. Deliller
E. Duruşmalar
IV. Tahkim Yeri
V. Hakem Heyetinin Yetkisi
A. Esasa Uygulanacak Hukuk
B. Geçici Koruma Önlemleri
C. Hakem Kararı
D. Sulh
E. Tahkim Masrafları

Yedinci Bölüm
YABANCI HAKEM KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİ
I. Genel olarak
II. New York sözleşmesi Uyarınca
A. Uygulama Koşulları
B. Tenfiz Engelleri

Sekinci Bölüm
UYUŞMAZLIKLARIN ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI (ADR) İLE ÇÖZÜMÜ
I. Genel olarak
II. Uzlaştırma
A. ICC Uzlaştırma Kuralları
B. UNCITRAL Uzlaştırma Kuralları
C. Milletlerarası Ticari Uzlaştırmaya İlişkin UNCITRAL Model Kanunu

EKLER
GENEL KAYNAKÇA
KAVRAM DİZİNİ

 

Dünyamızın etrafını kuşatan ve canlı hayatı sağlayan atmosferin uluslararası hukukça ele alınması oldukça yenidir. Atmosfer, uzunca bir süre devletlerin hava sahasına ilişkin seyrüsefer nitelikli ele alınmıştır. Atmosferi tehdit eden küresel çevre sorunlarının ortaya çıkması ile atmosfer, uluslararası hukuk müfredatına dahil olmuş ve çevre koruması açısından değerlendirilmeye başlanmıştır. Atmosfer, karşılaşılan çevre sorunlarına özel olarak ele alınmış, uluslararası hukukta genel çerçeveli bir biçimde düzenlenmemiştir. Bu çalışmamızda atmosferin korunmasını uluslararası hukukta devletlere yüklenilen sorumluluklar çerçevesinde ele aldık. Bu amaçla, en başta uluslararası sözleşmeleri, teamül hukuku kurallarını ve Uluslararası Hukuk Komisyonu çalışmalarını inceledik. Mevcut küresel koruma rejimleri olan ozon tabakasının korunması rejimi ve iklim değişikliği rejiminin oluşturduğu sorumluluk yapısını inceledik. Çalışmamızda atmosferi mevcut iklim değişikliği ve ozon tabakasının korunması rejimi ile kısıtlı bir biçimde ele almamaya gayret ettik. Uluslararası çevre hukukunun genel kaideleri ve uluslararası hukukta devletin sorumluluğu kurumlarından yararlandık. Ayrıca, doktrin ve uluslararası kurumlarca hazırlanan belgeler çalışmamızda yol gösterici olmuştur. Bu çalışma, uluslararası hukukta henüz ele alınmaya başlanan bir konu olan atmosferi değerlendirir ve devletlerin bu alandaki sorumluluklarını ortaya koyarak yeni bir fikir oluşturma gayreti güder.(ÖNSÖZDEN)

İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI HUKUKTA ATMOSFER
I. ATMOSFERİN YAPISI
II. ATMOSFERİN HUKUKİ STATÜSÜ
A. Atmosfere İlişkin Hukuki Çalışmalar
B. UHK'nin Gündemine Gelmesi
C. Atmosfer ve Hava Hukuku Ayrımı
III. ATMOSFERİ TEHDİT EDEN ÇEVRE SORUNLARI
A. Hava Kirliliği
B. Nükleer Zarar Tehdidi
1. Nükleer Silahlar
2. Nükleer Enerjinin Barışçıl Kullanımı
C. Ozon Tabakasının İncelmesi
D. Küresel İklim Değişikliği
IV. ATMOSFERİN DOĞAL KAYNAK OLARAK NİTELİĞİ
V. ATMOSFERİN ULUSLARARASI STATÜSÜNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER
A. Küresel Ortak Alanlar (Global Commons)
B. İnsanlığın Ortak Mirası (Common Heritage of Mankind)
C. İnsanlığın Ortak Kaygısı (Common Concern of Humankind)

İKİNCİ BÖLÜM
ATMOSFERİN KORUNMASI VE ULUSLARARASI HUKUKTA SORUMLULUK
I. GENEL OLARAK ULUSLARARASI HUKUKTA SORUMLULUK
A. Uluslararası Hukukta Sorumluluğun Kaynağı
B. Ulusal Hukukta Sorumluluktan Farkları
C. Sorumluluğa Dair Uluslararası Hukuk Komisyonu Çalışmaları
1. Genel Çerçeve
2. Hukuka Aykırı Fiil
3. Sorumluluğun Devlete İsnat Edilmesi
4. Devletin Organları Marifetiyle Fiil İşlemesi
D. Sorumluluk ve Zarar İlişkisi
1. Kusur
2. Objektif Sorumluluk Halleri
E. Zararın Giderilme Yöntemleri
1. Eski Hale Getirme
2. Tazminat
3. Tatmin
F. Sorumluluğu Ortadan Kaldıran Haller
1. Meşru Müdafaa
2. Mücbir Sebep
3. Rıza
4. Karşı Önlemler
5. Tehlike ve Zaruret Halleri
G. Uluslararası Topluma Karşı Sorumluluklar
1. Uluslararası Hukukun Emredici Kurallarından Kaynaklanan Yükümlülüklerin Ağır İhlalleri
2. Uluslararası Topluma Karşı Yükümlükler
II. DEVLETİN ÇEVRE SORUMLULUĞU
A. Uluslararası Çevre Hukuku ve Egemenlik
B. Sorumluluk Hukuku ve Çevre
1. Çevrenin Tanımlanması Sorunu
2. Çevre ve Sorumluluk
C. Trail Smelter Davası ve Sorumluluk Hukukunda Etkileri
1. Genel olarak
2. Trail Smelter Davasının Uluslararası Çevre Hukukuna Dâhil Olması
3. İlkenin Günümüzde Uygulanabilirliği
D. Uluslararası Çevre Hukukunda Sorumluluğun Yürütülmesinde Yaşanan Güçlükler
1. Zararın Tanımı ve Tespiti
2. Zararın Derecesi
3. Faaliyet ile Zarar Arasında Bağ Kurulması
E. Uluslararası Çevre Hukukunda Zararın Bertaraf Edilmesi
1. Gerekli Özeni Gösterme (Due Diligence)
2. Zarar Vermeme İlkesi
3. Zararın Ortaya Çıkmadan Önlenmesi (Önleme İlkesi)
4. Zararın Çevre Hukukunda Karşılık Bulması (Kirleten Öder İlkesi)
5. İhtiyat İlkesi
F. Zararın Giderilme Yolları
1. Eski Hale Getirme
2. Tazminat
G. Çevre Alanında Sorumluluğa Gidilmesinde Yaşanan Güçlükler
H. Çevre Sorumluluğuna Ait Alternatif Yöntemlerin İşletilmesi
1. Kusursuz sorumluluk
2. Cezai sorumluluk
3. Erga Omnes Sorumluluk
4. Küresel İşbirliği Sorumluluğu

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ATMOSFERİN KORUNMASI İÇİN OLUŞTURULAN İŞBİRLİĞİ REJİMLERİ
I. KÜRESEL ATMOSFERİ KORUMA REJİMLERİ
A. Ozon Tabakasının İncelmesi Meselesi
1. Ozon Tabakasına İlişkin Uluslararası Çalışmalar
2. Viyana Ozon Sözleşmesi
3. Montreal Protokolü
B. İklim Değişikliği Meselesi
1. İklim Değişikliği Meselesine İlişkin Uluslararası Çalışmalar
2. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi
3. Kyoto Protokolü
II. Rejimlerin Ortaya Koyduğu Sorumluluk Halleri
A. Sorumluluğu Ortaya Koyarken Dikkat Edilen Hususlar
1. Gelecek Nesillerin İhtiyaçlarının Gözetilmesi
2. Sürdürülebilir Kalkınmanın Teşvik Edilmesi
3. Devletlerin Ortak Fakat Farklılaştırılmış Sorumluluklarının Kabul Edilmesi
B. Denetim Sistemleri
1. Ozon Rejiminde Denetim Sistemi
2. İklim Değişikliği Rejiminde Denetim Sistemi
C. Rejimlerde Türkiye'nin Yeri ve Sorumlulukları
1. Ozon Rejimi ve Türkiye
2. İklim Değişikliği Rejimi ve Türkiye
D. Rejimlerin Değerlendirilmesi ve Geleceği
1. Ozon Tabakasının Korunması Rejimi ve Geleceği
2. İklim Değişikliği ile Mücadele Rejimi ve Geleceği
SONUÇ

KAYNAKÇA
KİTAP VE MAKALELER
ULUSLARARASI BELGELER
Birleşmiş Milletler Belgeleri
Birleşmiş Milletler Konferans Metinleri
Uluslararası Hukuk Komisyonu Karar ve Belgeleri
Diğer Uluslararası Metinler
Uluslararası Sözleşmeler
Uluslararası Yargı ve Danışma Kararları
T.C. Kanun ve Yönetmelikleri
Çevrimiçi kaynaklar

 

"Aynî Haklara Uygulanacak Hukukun ve Yetkili Yargı Merciinin Tayininde İrade Serbestîsi Prensibi başlıklı çalışmamız, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Doktora Programı kapsamında doktora tezi olarak hazırlanmış, 28.07.2016 tarihinde sunulmuş, Prof. Dr. Günseli Öztekin Gelgel, Prof. Dr. Saibe Oktay Özdemir, Doç. Dr. Ali Yeşilırmak, Doç. Dr. Emre Esen ve Doç. Dr. Ceyda Süral’dan oluşan jüri tarafından oybirliği ile kabul edilmiştir. Bu çalışma, değerli Hocalarımın eleştirileri doğrultusunda geliştirilip güncellenmesi ile ortaya çıkmıştır.

Çalışmamızın konusunu, milletlerarası özel hukukta taşınır ve taşınmaz eşya üzerindeki aynî haklardan doğan ihtilaflarda gerek uygulanacak hukuk ve gerekse milletlerarası usul hukuku bağlamında yetki anlaşmaları ve milletlerarası tahkim hukukunda irade serbestîsi prensibi oluşturmaktadır.

İrade serbestîsi prensibi, özel hukuk alanında tarafların kendi iradeleri doğrultusunda aralarındaki hukuki ilişkileri düzenleyebilmelerini ifade etmektedir. Milletlerarası özel hukukta ise irade serbestîsi, kanunlar ihtilafı alanında hukuk seçimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Milletlerarası özel hukukta taraf iradesi doğrultusunda tanınan hukuk seçimi, öncelikle sözleşmeden doğan borç ilişkilerinde ve sonrasında globalleşen dünyamızda yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıkların giderek artması ile sözleşme dışı borç ilişkilerinde, milletlerarası aile ve miras hukukunda ve de fikri mülkiyete ilişkin haklara uygulanacak hukukta yer almıştır. Eşya üzerindeki aynî haklardan doğan ihtilaflar bakımından ise Türk milletlerarası özel hukukunda irade serbestîsi prensibine yer verilmemektedir. Çalışmamızda karşılaştırmalı hukuktan da faydalanılarak taşınır ve taşınmaz eşya üzerindeki aynî haklardan doğan ihtilaflarda irade serbestîsine hangi ölçüde yer verilebileceği sorusuna cevap aranmaktadır.

Milletlerarası özel hukukta eşya üzerindeki aynî haklardan doğan ihtilaflara uygulanacak hukuk olarak çoğunlukla eşyanın bulunduğu yer hukuku olan “lex rei sitae” kuralının uygulanacağı kabul edilmekle birlikte, günümüzde özellikle taşınır eşya üzerindeki aynî hak uyuşmazlıklarında bu yaklaşımın değişmeye başladığı, gerek doğrudan hukuk seçimi ve gerekse de en sıkı ilişkili hukuk ve daha sıkı ilişkili hukuk bağlama noktaları ile dolaylı hukuk seçimine yer verildiği görülmektedir.

Milletlerarası özel hukukta irade serbestîsi prensibi, kanunlar ihtilafı yanında milletlerarası usul hukukunda da yetki anlaşmaları ve milletlerarası tahkim olarak karşımıza çıkmaktadır. Bundan dolayı çalışmamızda, taşınır ve taşınmaz eşya üzerindeki aynî haklardan doğan uyuşmazlıklarda hem Türk mahkemelerinin hem de yabancı devlet mahkemelerinin yetki anlaşması yoluyla taraflarca yetkilendirilip yetkilendirilemeyeceği incelenecektir.

Temeli irade serbestîsi prensibine dayanan milletlerarası tahkim hukukunda özellikle taşınmaz eşya üzerindeki aynî haklardan doğan uyuşmazlıkların tahkime elverişli olup olmadığının belirlenmesi de çalışmamız bakımından önem taşımaktadır. Zira Türk milletlerarası tahkim hukukunda, Türkiye’de bulunan taşınmazların aynından doğan ihtilafların tahkime elverişli olmadığı kabul edilmektedir. Bununla birlikte karşılaştırmalı hukukta durumun farklılık arz etmektedir. Bu nedenle çalışmamızda, taşınmaz eşya üzerindeki aynî haklardan doğan uyuşmazlıkların tahkime elverişli olup olmadığı meselesi üzerinde de durulmuştur." (Tanıtım Yazısı)

 

Günümüzde yabancılık unsuru taşıyan ticari ilişkiler yaygınlaşmıştır. Bu ticari ilişkilerden doğan uyuşmazlıkların oldukça büyük bir kısmının çözümlenmesinde taraf iradesini ön planda tutan, mahkemelere oranla daha tarafsız, bağımsız, hızlı ve adil olduğu düşünülen milletlerarası tahkimin tercih edildiği görülmektedir. Milletlerarası tahkim yoluyla uyuşmazlıkların çözümlenebilmesi için uyuşmazlık taraflarının tahkim iradelerini yansıtan, herhangi bir ihmale mahal vermeyecek surette titizlikle düzenlenmiş, tarafların milletlerarası tahkim yolundan bekledikleri faydayı kendilerine sağlayabilecek nitelikte bir milletlerarası tahkim anlaşması yapılması gerekmektedir. Kitapta bu kapsamda milletlerarası tahkim anlaşması hakkında genel bilgi verilerek geçerli bir milletlerarası tahkim anlaşması kurulabilmesi için gereken ön şartlar ve unsurlar incelenmiş; milletlerarası tahkim anlaşmasının içeriğinde yer alabilecek hususlara ve görev belgesine değinilmiş; milletlerarası tahkim anlaşmasının olumlu ve olumsuz etkisi, üçüncü kişilere teşmili, haciz ve iflas yolu ile takibe etkisi ele alınmıştır. Konu, Milletlerarası Tahkim Kanunu ve milletlerarası sözleşmelerde yer alan düzenlemeler karşılaştırılmak, öğretideki görüşler ve çeşitli yüksek mahkemelerin kararları değerlendirilmek suretiyle incelenmiştir.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
MİLLETLERARASI TAHKİM ANLAŞMASI HAKKINDA GENEL BİLGİ
I. MİLLETLERARASI TAHKİM ANLAŞMASI KAVRAMI
A. Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Tanımı
B. Tahkim Anlaşmasının Hukuki Niteliği
1. Genel Olarak
2. Hukuki Niteliği
II. MİLLETLERARASI TAHKİM ANLAŞMASININ GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ
A. Genel Olarak
B. Tahkim Sözleşmesi
C. Tahkim Şartı
III. BAĞIMSIZLIK PRENSİBİ
A. Bağımsızlık Prensibinin Etkisi
B. Bağımsızlık Prensibi ve Kompetenz-Kompetenz Prensibi
C. Asıl Sözleşmenin Yokluğunda Bağımsızlık Prensibi
IV. MİLLETLERARASI TAHKİM ANLAŞMASININ DİĞER SÖZLEŞMELERLE KARŞILAŞTIRILMASI
A. Hakem Sözleşmesi
B. Yetki Sözleşmesi
C. Hakem-Bilirkişi Sözleşmesi
D. Hukuk Muhakemeleri Kanununda Düzenlenen Tahkim Anlaşması
V. MİLLETLERARASI TAHKİM ANLAŞMASINA UYGULANACAK HUKUK
A. Milletlerarası Tahkim Kanunu Açısından Uygulanacak Hukuk
1. Genel Bilgi
2. Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Şekline Uygulanacak Hukuk
3. Tarafların Ehliyetine Uygulanacak Hukuk
4. Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Esasına Uygulanacak Hukuk
B. Milletlerarası Sözleşmeler Açısından Uygulanacak Hukuk
1. Genel Bilgi
2. Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Şekline Uygulanacak Hukuk
3. Tarafların Ehliyetine Uygulanacak Hukuk
4. Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Esasına Uygulanacak Hukuk

İKİNCİ BÖLÜM
MİLLETLERARASI TAHKİM ANLAŞMASININ KURULMASI İÇİN GEREKEN ÖN ŞARTLAR, UNSURLAR VE ŞEKLİ
I. MİLLETLERARASI TAHKİM ANLAŞMASININ KURULMASI İÇİN GEREKEN ÖN ŞARTLAR VE UNSURLAR
A. Genel Olarak
B. Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Kurulması İçin Gereken Ön Şartlar
1. Milletlerarası Tahkim Kanunu Açısından
2. New York Sözleşmesi Açısından
3. Avrupa Sözleşmesi Açısından
C. Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Kurulması İçin Gereken Unsurlar
1. Genel Olarak
2. Bulunması Gereken Zorunlu Unsurlar
II. MİLLETLERARASI TAHKİM ANLAŞMASININ ŞEKLİ
A. Genel Bilgi
B. Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Kurulma Şekli
1. Milletlerarası Tahkim Kanununda Yer Alan Düzenleme
2. Hukuk Muhakemeleri Kanununda Yer Alan Düzenleme
3. Milletlerarası Sözleşmelerde Yer Alan Düzenleme

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MİLLETLERARASI TAHKİM ANLAŞMASININ İÇERİĞİ VE ETKİSİ
I. MİLLETLERARASI TAHKİM ANLAŞMASININ İÇERİĞİ
A. Genel Bilgi
B. Milletlerarası Tahkim Anlaşmasında Düzenlenebilecek Konular
1. Hakemlere İlişkin Düzenlemeler
2. Yargılama Usullerine İlişkin Düzenlemeler
3. Tahkim Giderlerine İlişkin Düzenlemeler
C. Görev Belgesi ve Milletlerarası Tahkim Anlaşmasına Etkisi
1. Görev Belgesi
2. Görev Belgesinin Milletlerarası Tahkim Anlaşmasına Etkisi
II. MİLLETLERARASI TAHKİM ANLAŞMASININ ETKİSİ
A. Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Olumlu Etkisi
1. Genel Bilgi
2. Hakemlere Yetki Verilmesi
B. Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Olumsuz Etkisi
1. Genel Olarak
2. Tahkim İtirazı
C. Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Üçüncü Kişilere Teşmili
1. Genel Olarak
2. Grup Şirketler Görüşü
3. Halefiyet
4. Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması
5. Temsil
6. Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme
7. Dürüstlük Kuralına Aykırı Hareket Etmeme İlkesi
8. Garanti Sorumluluğu
9. Bağlantılı Sözleşmelerde Yer Alan Tahkim Şartının Teşmili
10. Şirket Ana Sözleşmesindeki Tahkim Şartının Teşmili
D. Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Genel Haciz Yoluyla Takibe, İtirazın İptali Davasına, İtirazın Kaldırılmasına, İflas Yoluyla Takibe ve İflas Davasına Etkisi
1. Genel Haciz Yoluyla Takip
2. İtirazın İptali
3. İtirazın Kaldırılması
4. İflas Yolu ile Takip ve İflas Davası
SONUÇ

EK 1: YABANCI HAKEM KARARLARININ TANINMASI VE İCRASI HAKKINDAKİ 10 HAZİRAN 1958 TARİHLİ NEW YORK SÖZLEŞMESİ
EK 2: MİLLETLERARASI TİCARİ HAKEMLİK KONUSUNDAKİ 21 NİSAN 1961 TARİHİNDE CENEVRE'DE YAPILAN AVRUPA SÖZLEŞMESİ
KAYNAKÇA

 

"21. yüzyılda küresel güç dengesinin başat aktörlerinden Rusya Federasyonu'nun Baltık ülkeleri ile olan dış politikasını Avrupa Birliği, NATO ve bölgesel güvenlik ilişkileri ekseninde ele alan bu kitap alanında ilk olma özelliğini taşımaktadır.

Rusya'nın Baltık ülkelerine yönelik dış politika kurgulama sürecinde enerji ekonomi-politiği, füze savunma sistemleri, dış ticaret ve demografi gibi birçok olguyu inceleyen bu eser, disiplinler arası bir çizgide analiz çerçevesi oluşturmaktadır. Rusya'nın Baltık politikası neden önemlidir? Baltık ülkelerinin AB ve NATO üyelikleri Rus dış politikası üzerinde nasıl bir etki yaratmıştır? Soğuk Savaş sonrası dönemde Rus dış politikasının şekillenmesinde hangi olaylar rol oynamıştır? Eser, Rusya'nın Baltık ülkeleri dış politikasının tarihsel süreçteki seyrini inceleyip, dış politika stratejilerini uluslararası ilişkiler ve güvenlik kuramları açısından değerlendirirken, özellikle Soğuk Savaş sonrası döneme odaklanmaktadır. Çalışmada Rusya'nın söz konusu ülkelerle uzun süredir süren kırılgan ilişkilerinde, bugün uzlaşma mı, yoksa anlaşmazlık mı olduğunu anlamak amacıyla Rus dış politikasının gelişimi, Baltık ülkelerinin AB ve NATO üyelik süreçleri ve sonrasında değişen dengeler, ekonomik gelişmeler, bölgedeki güvenlik sorunları ve bu ülkelerdeki Rus diasporasının durumu gibi her iki tarafı da ilgilendiren konular incelenmiştir. Yazarların Rus Dış Politikasında uzmanlaşmış olmalarına ilaveten, Baltık ülkeleri ve Rusya'da ki saha çalışmaları ile zenginleştirdikleri bu eser Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler literatüründe özgün bir araştırma olduğu değerlendirilmektedir." (Arka Kapak Yazısı)

Konu Başlıkları

• Rusya Tarihinin Özeti
• Rus Dış Politikasının Teorik Çerçevesi ve Baltık Devletlerinin Rolü
• Soğuk Savaş Sonrası Rus Dış Politikası ve Baltık Devletlerinin Duruşu
• Rusya'nın NATO Genişlemesine Bakışı
• Rusya'nın Baltık Ülkeleri Politikasının Günümüzdeki Değişimi
• Rusya'nın Baltık Politikası ve AB'nin Yaklaşımı

 

Giriş
Konu 1: Tanım ve İçerik
Konu 2: Uluslararası Hukukun Özellikleri ce Varlığı Sorunu
Birinci Bölüm: Uluslararası Hukukun Kaynakları
Konu 1: Genel Olarak
Konu 2: Uluslararası Andlaşmalar
Konu 3: Uluslararası Örf ve Adet
Konu 4: Hukukun Genel İlkeleri
Konu 5: Yardımcı Kaynaklar ve Halkça İlkeler
Konu 6: Dolaylı Kaynaklar
İkinci Bölüm: Uluslararası Hukukun Kişiler
Birinci Kesim: Devletler
Konu 1: Devletin Unsurları
Konu 2: Egemenliğin Korunması
Konu 3: Devletlerin ve Hükümetlerin Tanınması
Konu 4: Azınlıklarla İlgili Özel Düzenlemeler
Konu 5: Ülkelerin El Değiştirmesi ve Devletlerin Ardıllığı
İkinci Kesim: Uluslararası Örgütler
Konu 1: Uluslararası Örgüt Kavramı ve Türleri
Konu 2: Kurucu Andlaşma ve Hukuki Kişilik
Konu 3: Organlar
Konu 4: Uluslararsı Örgütlere Üyelik
Konu 5: Uluslararası Örgütlerin Faaliyetleri
Üçüncü Kesim: Birleşmiş Milletler Örgütü
Konu 1: Birleşmiş Milletler Örgütünün Kuruluşu
Konu 2: Amaç ve İlkeleri
Konu 3: Birleşmiş Milletler Örgütünün Yapısı
Konu 4: Birleşmiş Milletler Örgütünün Faaliyetleri
Konu 5: Bağımsız Uzman Kurumlar
Üçüncü Bölüm: Uluslararası Hukukun Kişileri Arasındaki İlişkiler
Birinci Kesim: Devletlerarası İlişkilerin Organları
Konu 1: Genel Olarak
Konu 2: Diplomatik İlişkiler
Konu 3: Konsolosluk İlişkileri
İkinci Kesim: Devletin Uluslararası Sorumluluğu
Konu 1: Uluslararası Sorumluluğun Doğması
Konu 2: Uluslararası Sorumluluğun İşletilmesi
Üçüncü Kesim: Uluslararası Silahlı Çatışmalar
Konu 1: Kuvvete Başvurma Yasağı
Konu 2: Silahlı Çatışma Kuralları
Konu 3: İnsalcıl Hukuk Kuralları
Konu 4: Silahlı Çatışmalar Çerçevesinde Uluslararası Sorumluluk
Dördüncü Kesim: Uluslararası Uyuşmazlıkların Çözümü
Konu 1: Genel Olarak
Konu 2: Barışçı Çözüm Yolları
Dördüncü Bölüm: Mekanların Uluslararası Rejimi
Birinci Kesim: Uluslararası Deniz Hukuku
Konu 1: Giriş
Konu 2: Ulusal Sınırlar İçindeki Deniz Alanları
Konu 3: Uluslararası Denizler
İkinci Kesim: Göller, Kanallar ve Akarsular
Konu 1: Uluslararası Kanallar
Konu 2: Uluslararası Göller ve Akarsular
Üçüncü Kesim: Hava ve Uzay
Konu 1: Hava Sahası
Konu 2: Uzay

 

"Hirsch'in de ifade ettiği üzere Ticaret hukukunun bir yönüyle ulusal, diğer yönüyle ise uluslararası olan bir hukuk dalıdır. Gerçekten de ticaret hukukunun dünya ticaretiyle sıkı bir ilişkisi bulunmakta, diğer hukuk dallarında görülen baskın ulusal karaktere karşın, ticaret hukukunun evrensel yüzüyle öne çıkmaktadır. Öyle ki ticaret hukukunun uluslararası boyutu ihmal edilerek ulusal boyutunun anlaşılması çok zor bir uğraş olmaktadır. Küresel ölçekte trilyon dolarla ifa edilmesi hasebiyle uluslararası yatırımlar, hem dünya ticaret sitemi için hem de ulusal ticaret hukukları için şekillendirici etkisi söz konusu olmaktadır. Nitekim Türk Ticaret Kanununda yapılan değişikliklerde de bu husus göze çarpmaktadır. Bu anlamda da eser, uluslararası yatırım hukukunu, sistematik olarak her yönüyle ele almaktadır. Ayrıca eser, konunun bir bütün olarak kolayca anlaşılabilmesine özen göstermenin yanında, uygulamacılar için de hem yatırım süreçlerinde hem de olası uyuşmazlıkların çözümünde rehber olmayı da amaçlamaktadır." (Arka Kapak Yazısı)

Konu Başlıkları

• Uluslararası Ekonomik Düzenin Kurumsal Yapısı
• Uluslararası Yatırım Hukukunun Gelişimi
• Yatırım Hukuku Kavramları
• Yatırım Alanında Önemli Rol Oynayan Aktörler
• Uluslararası Yatırım Hukukunun Kaynakları
• Koruma İlkeleri
• Devletlerin Sorumluluğu ve Politik Risk Sigortası
• Uyuşmazlık Çözümleri