"Bu kitap, başta hukuk fakülteleri olmak üzere tüm lisans düzeyindeki öğrencilerin ders kitabı ihtiyacı düşünülerek tasarlanmış. Amacı öğrencilere Tüketici Hukukunun başlıca konuları hakkında temel bilgileri ve temel yorumları verebilmektir.

Kitap, bu alanda eğitim alan öğrenciler ve uygulamacılar için önemli bir başvuru kaynağıdır." (Tanıtım Yazısı)

Konu Başlıkları

• Tüketici Hukukunun Genel Çerçevesi
• Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması
• Ayıplı Mal ve Hizmetler
• Tüketici Kredilerinde Tüketicinin Korunması
• Tatil Amaçlı Sözleşmeler
• Çeşitli Tüketici İşlemleri
• Tüketici Kanunu'nu Uygulayacak Makamlar

"Son yıllarda hızla büyüyen ve gelişen inşaat sektörü, bu sektörde yer alan tüketicilerin ve yaşadıkları sorunların da aynı hızla artması sonucunu doğurmuştur. Gelinen aşamada, 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe giren Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve 27 Kasım 2014 tarihli Ön Ödemeli Konut Satışları Hakkında Yönetmelik kapsamında ‘Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesi' Türk hukuk sisteminde ilk defa düzenlenerek, tüketicilerin özel hükümler yoluyla korunması amaçlanmıştır.

Sektör için son derece önemli olan Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmeleri, konu hakkındaki hukuki incelemelerin sınırlı sayıda olması nedeniyle, gerek sektörle ilgili hukukçular, gerekse sektörün süjeleri derinlemesine bir incelemeden uzak kalmıştır.

Bu çalışma kapsamında konu tüm yönleriyle mercek altına alınarak, gerek hukukçular gerekse de sektör için faydalı olması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda; çalışmada ön ödemeli konut satış sözleşmesi, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve akabinde yayınlanan Ön Ödemeli Konut Satışları Hakkında Yönetmelik ile birlikte ele alınarak, özellikle uygulamada çokça karşılaşılan sorunlar ve Yargıtay kararları ışığında incelemeye sunulmuştur." (Tanıtım Yazısı)

Konu Başlıkları

• Ön Ödemeli Konut Satışı
• Sözleşmenin Tanımı, Hukuki Niteliği, Tarafları ve Şekli
• Sözleşmenin Zorunlu İçeriği
• Tarafların Hak ve Yükümlükleri
• Sözleşmeden Cayma ve Dönme Hakkı
• Satıcının Teminat Sağlama Yükümlülüğü
• Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları

"Sözleşmelerin kuruluşunda, sözleşmelerin yürütülmesinde ve sözleşmelerin sona ermesinde tüketicinin karşılaştığı olumsuzlukların tüketici lehine giderilmesi kanun koyucunun görevi olmalıdır. Aynı zamanda "Devlet, tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirler alır, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini teşvik eder" diyen Anayasamızın 172. maddesi hükmü gereği bu anayasal bir zorunluluk olarak da ortaya çıkar.

Bu bağlamda tüketicinin günlük yaşamı içinde sıkça karşılaştığı genel işlem koşulları, taksitli satışlar, tüketici kredileri, konut finansman sözleşmeleri gibi pek çok sorun söz konusudur. Bu kitapta, tüketicinin korunması hukukuna özgü olarak ortaya çıkan temel kavram ve kurumlar anlatılmaktadır.

Kitapta, lisans seviyesinde ders kitabı olarak, çeşitli kurumların sınavlarına hazırlık amacıyla ya da gündelik yaşamımızda karşılaşabilecek tüketici sorunlarına ilişkin bilgi ve çözüme ulaşabilmek için elverişli bir kaynak olarak hazırlanmıştır. Konu sonlarında yer alan klasik sorular ve kitap sonunda yer alan test soruları okuyucunun okuduklarını sınamasına ve daha iyi kavrayabilmesine yardımcı olacaktır." (Tanıtım Yazısı)

Konu Başlıkları

• Tüketicinin Korunmasının Temelleri
• Tüketicinin Korunması Hukukunun Temeli Olarak Tüketici ve Tüketici İşlemi Kavramları
• Sözleşme Öncesi Aşamada Tüketicinin Korunması ve Sözleşme Özgürlüğü
• Ayıplı İfa, Ürün Güvenliği ve Yiyecek Taklidi Ürünlerden Sorumluluk
• TKHK'da Özel Olarak Düzenlenen Tüketici Sözleşmeleri
• Diğer Tüketici Sözleşmeleri
• Tüketicinin Bilgilendirilmesi ve Menfaatlerinin Korunması
• Tüketici Kurulları
• Tüketici Uyuşmazlıklarının Çözümü
• Dilekçe Örnekleri

"Çalışmamızın konusunu, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un “Tüketici Kredileri” başlıklı ikinci bölümünün “Bağlı Krediler” başlıklı 30. maddesinde kapsamlı bir şekilde düzenlenen bağlı tüketici kredi sözleşmeleri oluşturmaktadır. Kanun koyucu ilgili maddede bağlı kredi sözleşmesinin tanımına, ekonomik birliğin varlığının kabul edildiği durumlara, tüketicinin bağlı tüketici kredi sözleşmesindeki cayma hakkına, kredi verenin satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsil sorumluluğuna, kredinin hangi durumlarda bağlı kredi sayılmadığına ilişkin düzenlemelere yer vermiştir.

Çalışmamızda bağlı tüketici kredi sözleşmeleri incelenmiş olup, bağlı konut finansmanı sözleşmeleri inceleme dışı bırakılmıştır. Bu kapsamda çalışmamızın birinci bölümünde kredi kavramı ve türleri ile kredi kuruluşu olarak banka ve finansman şirketlerine yer verilmiş; ikinci bölümünde, tüketici kredi sözleşmesi ile bağlı tüketici kredi sözleşmesinin tanımı, unsurları, hukuki niteliği, sözleşmelerin kurulması ve benzer sözleşmelerle karşılaştırılması incelenmiş; üçüncü bölümünde ise, bağlı tüketici kredi sözleşmesinin hükümleri, kredi verenin hukuki sorumluluğu ve sözleşmenin sona ermesi hükümleri ele alınarak çalışmamız tamamlanmıştır." (Tanıtım Yazısı)

"Tüketicinin korunması hukuku geçmişi çok eski devirlere uzanmasa da hızla gelişen ve her geçen gün daha da önemli hale gelen bir hukuk dalıdır. Ülkemizde özel ve bütüncül bir yasa ile düzenlenen bu alan, önce Amerika Birleşik Devletleri ardından Avrupa Birliği içinde ivme kazanmış ve tüm dünyaya yayılmıştır. Avrupa Birliği 1975 yılında yayınladığı birinci tüketicilerin korunması programında, beş temel tüketici hakkını ortaya koymuştur. Bu temel haklar, günümüzde halen tüketicilerin adeta Anayasası olarak kabul edilmektedir.

Beş temel tüketici hakkından biri “tüketicilerin tazmin edilme” hakkıdır. Bu hakkın temelinde zarar gören veya uyuşmazlık yaşayan bir tüketicinin en etkili, en basit, en hızlı ve en ucuz şekilde hakkını arayabilmesi yatmaktadır. Başka bir ifade ile tüketiciler klasik hak arama yöntemlerinden çok, daha pratik yöntemlerle ve çok hızlı çözüme kavuşabilmeli ve mümkünse bunu en az masrafla ya da hiç masrafsız yapmalıdır. Bu amaçla farklı ülkelerde değişik çözüm yöntemleri benimsenmiş ve tüketiciler olabildiğince klasik mahkeme mekanizmasından kurtarılmaya çalışılmıştır.

Ülkemizde tüketicinin korunmasına ilişkin ilk yasal düzenleme 1995 yılında yürürlüğe giren 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’dur. Bu Kanun ile o zamanki adıyla Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri kurulmuş ve hukuk hayatımıza yeni bir müessese girmiştir. O dönemde icra edilebilir karar alamayan hakem heyetleri Kanun’da yapılan 2003 yılı değişiklikleri ile farklı bir statüye kavuşurken, yeni Kanun ile daha da gelişmiştir. 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Tüketici Hakem Heyetleri ilam gibi icraya konulabilir karar alabilen, belli miktara kadar olan uyuşmazlıklarda (2019 yılı için 8480TL) başvurulması zorunlu olan bir merci niteliğini kazanmıştır.

Uygulamada büyük önem taşımasına rağmen günümüzde Tüketici Hakem Heyetleri halen farklı açılardan çok tartışmalı olan ve hukuki niteliği tam belirgin olmayan, bazı ciddi sorunları bünyesinde barındıran ancak tüm eksiklik ve sorunlarına rağmen tüketiciler bakımından büyük fayda taşıyan bir merci haline dönüşmüştür.

Uygulamadaki büyük önemine ve çok tartışmalı hususları bünyesinde barındırmasına rağmen, Tüketici Hakem Heyetleri fazla yazılan bir konu da değildir. Buna karşılık Gökberk Özsöker yüksek lisans çalışmasında hevesle bu konuyu ele almış ve çok başarılı bir tez ortaya çıkmıştır. Doktora tezi düzeyinde araştırma yapan ve tüm kaynakları titizlikle değerlendiren Özsöker, yazılmaktan çekinilen bir alanda en önemli eserlerden birini vermiş ve başarı ile savunmuştur.

Gökberk Özsöker özellikle hakem heyetlerinin hukuki niteliği üzerinde durmuş ve tüm görüşleri yansıtarak kendisi de görüş geliştirmiştir. Yeri geldiğinde kendi özgün görüşlerini açıklamaktan da çekinmeyen Özsöker bir hukuk tezinde bulunması gereken tüm özellikleri yerine getirmiştir.

Usul hukuku bilgisi yanında sağlam bir maddi hukuk bilgisine sahip olan Özsöker, titiz çalışması, zamanında üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmesi, yerinde sorular sorması ile bir tez çalışmasının danışmanı ve öğrencisi bakımından ne kadar keyifli olabileceğini göstermiştir. Sonuçta hukuk literatürüne olduğu kadar, tüketicinin korunması alanına da ışık tutan, hakem heyetlerinin yapısı ve işleyişini son derece ayrıntılı bir şekilde ortaya koyan, uygulamayı da yönlendiren başarılı bir tez ortaya çıkmıştır.

Bir akademisyen olarak sağlam adımlarla ilerleyeceğine emin olduğum Gökberk’e gelecek çalışmalarında da başarılar diler, bu faydalı eseri hukuk camiasına kazandırdığı için teşekkür ederim." (Önsözden)

TEBLİĞ VE MAKALELER

Prof. Dr. Şebnem Akipek Öcal (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi) Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmeler 11

Ali Selman Erkuş (Yargıtay 13. Hukuk Dairesi Başkanı) Tüketici Kavramının Genişletilmesi 23

Prof. Dr. Cevdet Yavuz (Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi) Tüketici Hukukunun “Genel Hükümler”i 31

Mehmet Akif Tutumlu (Ankara 6. Tüketici Mahkemesi Hakimi) Tüketici Hukukunda Yargılama Esasları 43

Doç. Dr. Murat Topuz (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi) Piramit Satış Sistemi ile Çok Katmanlı Pazarlama Modelinin Farkları ve Hukuki Sonuçları 107

Prof. Dr. Faruk Acar (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi) Konut Finansmanı Sözleşmelerinde Bağlı Kredi Kavramının Yapısı ve Hukuksal Niteliği 115

Doç. Dr. Sezer Çabri (Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi) Yargıtay Kararları Doğrultusunda Tüketici İşlemi Kavramı 123

Doç. Dr. İpek Yücer Aktürk (Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi) Tüketici İşlemlerinde Satıcının Temerrüdü 175

"Ülkemizde tüketici hukuku giderek popüler bir ilginin konusu olmaya başlamıştır. Bunun kuşkusuz anlaşılır nedenleri bulunmaktadır. Tüketici-satıcı, üretici, ithalatçı ilişkilerinin standartlara bağlanması zorunluluğunun doğduğu, tüketici tanımının herkesi kapsadığı ve tüketicilerin giderek bilinçlendiği günümüzde yaygın bir ilginin konusu olması şaşırtıcı olmasa gerektir. Tüketici hukuku, hukuk disiplinleri içinde nispeten yeni olmakla birlikte hem ülkemizde hem de uluslararası dünyada bir asliye hukuk alanı olarak sahasını genişletme eğilimindedir. Hatta daha ileri giderek söyleyebiliriz ki tüketici mahkemeleri asliye hukuk mahkemelerinin geleneksel merkezi nitelikte yerini ele geçirmiş durumdadır.

Bununla beraber tüketici hukuku hem akademik alanda hem de genel olarak hukuk düşüncesi veya yargı kültüründe yeterli biçimde değerlendirme konusu olmamış ve olamamıştır. Bunun nedenlerinden birisi Türkiye’de tüketici hukukunun uzun bir geçmişe sahip olmaması, bir diğeri de Türkiye’de hukuk düşüncesinin yenilikçi olmayan doğasıdır. Yasal mevzuat bakımından Avrupa standartlarının bile daha ilerisinde olduğumuz gerçeği karşısında hukuk düşüncesi ve pratiklerimizin aynı seviyede seyretmemesi üzücüdür. Bundan dolayı da ülkemizde tüketici hukukunun bir alan ve disiplin olarak sınırları henüz belirginleşememiş, özgün hukuki yapı ve karakteri de açığa çıkarılamamıştır.

Tüketici hukuku, özgün bir hukuk dalıdır. Çünkü, bu yeni hukuk alanı, öncelikle, 19.yy’nin rasyonel ve iradeci sözleşme modelini ve onun geleneksel düşünce ve pratiklerini aşar ve tarafların sözleşme iradelerini yeniden belirleyerek yeni bir statü yaratır. Bu hukuk alanında yargıç güçlü ve zayıf taraflar arasındaki hiyerarşik ilişkiye kamu tarafı olarak eylemli biçimde dahil olur. Bu durum tüketici hukukuna özel hukuk ilişkileri ile kamusal ilişkiler arasında kendine has ve mahsus bir hukuki karakter kazandırır. Tüketici hukukunun bu mahsus niteliği Türkiye hukuk ve yargı geleneğinde ve dahi pratiklerinde giderek anlaşılmaya başlanmış ve çalışmalar yapılması eğilimi gelişmiştir. Bu durum ise oldukça sevindiricidir.

Elinizde tuttuğunuz kitap, Türkiye’de Tüketici hukukunda en sık ve yaygın rastlanılan tüketici ilişkilerine dair soru ve sorunlara; ayıplı mal ve hizmet davalarına hasredilmiştir. Kitap, okuyucuların pratik sorularına ve ihtiyaçlarına belirli bir tüketici hukuku yaklaşımı çerçevesinde cevap vermek isteğindedir. Bu nedenle de özellikle hakim, avukat ve akademisyen gibi hukuk profesyonellerinin ve dahi konu ile ilgili tüketicilerin pratik sorularına odaklanmış, ayrıca cevapların ve hukuki çözümlerin dayandığı yorum yöntemleri de ortaya konulmuştur. Kitaba bütünlüğünü vermek bakımından son 15 yıla yakın bir zamandır Tüketici Mahkemesi hakimliği yürüten bir hukukçu olarak bugüne kadar ki tüm temel soru ve sorun alanlarını bir araya getirmeye çalıştım.

Tüm hukukçu meslektaşlarıma, konu ile ilgili tüketicilere yararlı olmasını diliyorum." (Tanıtım Yazısı)

"Projeden ya da maketten taşınmaz satımının artarak devam ettiği ülkemizde, satıcılar aleyhine de davalar artarak devam etmektedir. Bu dava konularını, satılan taşınmazın nicelik ve niteliklerinin, taraflar arasında kararlaştırılandan farklı olması şeklinde belirtebiliriz. Bu farklılık, taraflar arasında yapılan sözleşme, satıcı tarafından reklam olarak kullanılan katalog, ilan, internet siteleri, vb. de yer alan yapılması vaat edilenden farklı nitelikte taşınmazın alıcıya teslim edilmesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Başka bir deyişle, taşınmazın, sözleşme hükümlerine aykırı olarak, teslim borcunun gereği gibi yerine getirilmemesidir.

Taşınmazın satımı ile ilgili uyuşmazlıklara ilişkin davaların bir kısmı ayıp bir kısmı ise eksik ifa iddiasıyla açılmaktadır. Bahse konu uyuşmazlıklarda, çalışmamızda ayrıntılı incelediğimiz üzere, en önemli husus, uyuşmazlığın ayıplı ifa mı yoksa eksik ifaya mı ilişkin olduğunun tespitidir. Ancak bu iki kavramı birbirinden ayırmak başka bir deyişle bir edimin eksik ifa mı ayıplı ifa mı olduğunu tespit etmek oldukça güçtür. Uygulamada bu sorunla sıklıkla karşılaşılmakta ve aynı konularda birbirinden farklı kararlara rastlanılmaktadır.

Eksik ifa – ayıplı ifa tespitinde en çok sorun yaşanan konulardan biri, taşınmazların vaadedilen metrekareden daha küçük metrekare ile teslim edilmesidir. Yargıtay’ın bu konudaki görüşü genel olarak uyuşmazlığın ayıplı ifa olduğu yönündedir. Ancak bahse konu ayıbı açık ayıp olarak değerlendirmekte ve ihbar külfeti aramaktadır. Bu durum da eski Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamındaki alıcılar açısından ciddi mağduriyetler oluşturmakta ve hak kayıplarına yol açmaktadır. Çünkü 4077 sayılı TKHK’ya göre, açık ayıplarda ihbar külfetine ilişkin süre malın tesliminden itibaren 30 gündür. Her ne kadar bu süre 6502 sayılı yeni TKHK ile kaldırılmışsa da, sözleşmenin yapıldığı tarihe göre eski kanun dönemindeki uyuşmazlıklarda mahkemeler ihbar külfetinde 30 gün şartını aramaktadır. Ancak Yargıtay’ın eksik metrekarenin dairenin tümüne yayılarak yapılması nedeniyle gizli ayıp olarak nitelendirdiği kararları da mevcuttur.

Çalışmamızda Türk Borçlar Kanunu kapsamında eser sözleşmesi ile ilgili bilgi verilerek eser sözleşmelerine de konu olan taşınmaz satımında eksik ifa, ayıplı ifa, açık ayıp ve gizli ayıp ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Eksik metrekare başta olmak üzere eksik donatılar, siteye özel olması gereken bir kısım donatıların kamuya açık olması, sosyal donatı alanlarının, mülkiyeti siteye ait olmayan başka bir parsel üzerinde bulunması gibi uygulamada sıkça karşılan sorunlarla ilgi yargı kararları irdelenmiştir. Konuya ilişkin güncel kararlara yer verilmiştir." (Tanıtım Yazısı)

İçindekiler

• Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (6502)
• Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği
• Tüketici Hakem Heyeti Raportörlüğü Yönetmeliği
• Taksitle Satış Sözleşmeleri Yönetmeliği
• İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği
• Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği
• Finansal Hizmet Mesafeli Sözleşme Yönetmeliği
• Ön Ödemeli Konut Satışı Yönetmeliği
• Konut Finansmanı Yönetmeliği
• Devre Tatil Sözleşmeleri Yönetmeliği
• Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliği
• Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliği
• Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Yönetmeliği
• Ayıplı Maldan Sorumluluk Yönetmeliği
• Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği
• Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücret Yönetmeliği
• Süreli Yayınlar Promosyon Yönetmeliği
• Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği
• Elektronik Haberleşme Sektöründe Tüketici Hakları Yönetmeliği
• Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Yönetmeliği
• Fiyat Etiketi Yönetmeliği
• Garanti Belgesi Yönetmeliği
• Satış Sonrası Hizmetler Yönetmeliği

"Bu kitabın konusunu Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında ayıplı taşınır mal satışı nedeniyle doğan müteselsil borçluluğun tabi olduğu hükümler oluşturmaktadır. Bu doğrultuda ilk olarak, satıcı, üretici, ithalatçı ve kredi verenin sorumluluğunun kapsamı açıklanmıştır. Kitabın ikinci bölümünde, müteselsil borçluluğa ilişkin genel bilgiler verilerek tüketici ve borçlular arasındaki dış ilişkide tarafların hukuki durum ve işlemleri incelenmiştir. Kitabın üçüncü bölümünde, tüketiciyi tatmin eden müteselsil borçluya tanınan başvuru imkânları açıklanarak rücu hakkı ve halefiyetin koşulları ile tabi oldukları zamanaşımı süresine ilişkin detaylı bilgi verilmiştir. Kitabın son bölümünde ise, rücu hakkı veya halefiyetin yanı sıra satıcı, üretici ve ithalatçının tacirler arası ticari satış sözleşmesi kapsamında zincirleme satış ilişkisinden doğan talep hakları ve bu hakkın koşulları ile tabi olduğu zamanaşımı süresi irdelenmiştir.

Kitapta yer alan bölümler hazırlanırken doktrinde ileri sürülen görüşler ile ulusal ve uluslararası mevzuatta yer alan düzenlemeler, mahkeme kararları ve uygulamada karşılaşılan sorunlar dikkate alınmıştır." (Tanıtım Yazısı)

Konu Başlıkları

• Ayıplı Mal Satışı Nedeniyle Müteselsilen Sorumlu Tutulan Kişiler
• Müteselsil Borçluluğa İlişkin Genel Bilgiler
• Müteselsil Borçluya Tanınan Genel Başvuru İmkânları: Rücu Hakkı ve Halefiyet
• Tacirler Arası Ticari Satış Sözleşmesi Kapsamında Rücu Hakkının Koşulları
• Alıcının Rücu Kapsamında Tercih Edebileceği Seçimlik Haklar