"Eserin temel amacını; başta zarar, kusur ve sorumluluk olmak üzere, çatmadan doğması muhtemel sigorta, yargılama ve usûl sorunlarının, Türk ve karşılaştırmalı hukuk bağlamında, bütüncül bir yaklaşımla ayrıntılı şekilde incelenmesi oluşturmaktadır. Bu hâliyle eser, deniz hukukçuları ile öğrencilerin yanında; uygulama açısından da faydalı olacaktır."(Önsözden)

Konu Başlıkları

• Çatma Kavramı ve Tarihsel Süreç
• Çatma Hukukunda Kusur
• Çatmadan Doğan Zarar
• Çatmadan Doğan Sorumluluk
• Çatmalarda Sigorta Teminatı
• Çatma Davası ve Usûl İşlemleri

 

İÇİNDEKİLER

• ÇEVRE, KİRLENME VE DONATAN KAVRAMLARI
• DONATANIN PETROL KİRLİLİĞİNDEN DOĞAN SORUMLULUĞUNUN KAYNAKLARI
• DONATANIN ÇEVRE KİRLİLİĞİNDEN DOĞANSORUMLULUĞUNUN SINIRLANDIRILMASI

 

"Pratik çalışmalar hukuk eğitiminde son derece önemli bir yere sahiptir. Bu sayede hukuk öğrencisine almış olduğu teorik bilgileri somut hukuki uyuşmazlığa uygulama yetisi kazandırılmaktadır. Eskiden “kur pratik” denilen haftada bir saatlik uygulama derslerinde mahkeme içtihatları yorumlanır yada hukuk hocasının sanal olarak kurguladığı problem çözülürdü. Bolonya süreciyle birlikte hukuk derslerinin saatlerinin azaltılmasına rağmen pratik çalışma yapma geleneğini devam ettirmeye çalıştık. Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde 2011 yılından bu yana okuttuğum Deniz Ticaret Hukuku dersinde yetiştirebildiğimiz ölçüde sınavlardan önce pratik çalışma yaptık. Gerek ara sınav gerekse de final sınavlarında olay sorusu sorarak öğrencilerin hukuki sorunları çözme yeteneklerini artırmalarına yardımcı olmayı hedefledik. İşte bu kitap büyük ölçüde sınavda sorduğumuz sorular ve çözdüğümüz pratik çalışmalardan oluşmaktadır. " (Önsözden)

 

Kitabın 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'na göre güncellenen onüçüncü baskısı, gözden geçirilmek ve genişletilmek suretiyle ondördüncü baskıya hazırlanmıştır. Onüçüncü baskıda olduğu gibi, bu baskıda da, ders kitabı gereksiniminin bir an önce karşılanması amacıyla gemi alacakları ve cebri icra konularına yer verilememiş; bir önceki baskıda incelenen konuların genişletilmesi ve gözden geçirilmesi ile yetinilmek zorunda kalınmıştır.(ÖNSÖZDEN)

İçindekiler

GİRİŞ
I. Konu
II. DENİZ TİCARETİ HUKUKUNUN DOĞUŞ SEBEPLERİ VE ÖZELLİKLERİ
III. Tarihi Gelişimi
IV. Türk Ticaret Kanunu
V. Deniz Ticareti Hukukunda Uluslararası Birlik
Birinci Bölüm
TÜRKİYE'DE DENİZCİLİK YÖNETİMİ VE TÜRK DENİZ TİCARETİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI
1. Türkiye'de Denizcilik Yönetimi
I. DENİZCİLİĞİN İDARESİ (İDARİ YAPI)
II. Deniz Ticaret Odası
III. Avrupa Birliği'nin Denizcilik Politikası
2.Türk Deniz Ticareti Hukukunun Kaynakları
I. Kanunlar
II. Tüzük ve Yönetmelikler
III. Milletlerarası Andlaşmalar

İkinci Bölüm
GEMİ
1.Gemi Tanımı ve Türleri
I. Geminin Tanımı
II. Geminin Bütünleyici Parçaları ve Eklentileri
III. Geminin Türleri VE Hukuki Niteliği
IV. Gemi Niteliğinin Kaybolması
2.Geminin Ayırıcı Unsurları
I. Geminin Adı
II. Tanınma İşareti
III. Bağlama Limanı
IV. Geminin Tonajı
V. Geminin Klası (Sınıfı)
VI. Geminin Milliyeti
1. Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kazanılması
2. Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kullanılması
3. Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kaybedilmesi
4. Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu'na Göre Türk Bayrağı Çekme Hakkı
3.Gemi Sicilleri
I. Genel Olarak
II. Milli Gemi Sicili
1. Genel Olarak
2. Gemilerin Sicile Tescili
3. Gemilerin Sicilden Silinmesi (Terkini)
4. Gemi Sicilindeki Kayıtlar ve Hükümleri
5. Sicilin Tashihi, İtiraz ve Şerh
III. Yapı Halindeki Gemilere Özgü Sicil
IV. Türk Uluslararası Gemi Sicili
V. Bağlama Kütüğü
4.Gemi Üzerinde Mülkiyet ve Diğer Ayni Haklar
I. GENEL OLARAK
II. Gemi Mülkiyeti
A. Gemi Mülkiyetinin İktisabı
1. Gemi Mülkiyetinin Hususi Hukuk Hükümlerine Göre Kazanılması
2. Gemi Mülkiyetinin Kamu Hukuku Hükümlerine Göre İktisabı
B. Gemi Mülkiyetinin Kaybedilmesi
C. Yapı Halinde Bulunan Gemi ve Yapı Payları
III. GEMİ REHNİ
A. Genel Olarak
B. Gemi İpoteği
1. Gemi İpoteğinin Tanımı ve Tesisi
2. Gemi İpoteğinin Kurulması
3. İpotek Hakkının Kapsamı
4. İpotek Hakkının Derecesi
5. Gemi İpoteğinin Devri ve Değiştirilmesi
6. İpotekli Alacaklının Hakları
7. İpoteğin Sona Ermesi
8. İpoteğin Özel Türleri
9. Yapı İpoteği
10. Kanuni İpotek
IV. GEMİ ÜZERİNDE İNTİFA HAKKI
5.Borda Evrakı
I. Gemi Tasdiknamesi veya Bunun Tasdikli Özeti
II. TONİLATO Belgesi
III. Denize Elverişlilik Belgesi
IV. Emniyet Belgeleri
V. Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü
VI. Sıhhat Patentası
VII. Gemi Adamları YETERLİK BELGELERİ
VIII. Manifesto
IX. Gemi Jurnali
X. İzin Kağıdı
XI. Sorumluluk Sigortası veya Diğer Bir Mali Güvenceye İlişkin Sertifika

Üçüncü Bölüm
DONATAN VE
DONATMA İŞTİRAKİ
1§Donatan
I. Tanımı
II. DONATANIN SORUMLULUĞU
A. Genel Hükümlere Göre
1. Borç ve Sorumluluk
B. Deniz Hukuku Hükümlerine Göre
1. Genel Olarak
2. Donatanın Gemi Adamlarının ve Kılavuzların Kusurlu Filleri İle Verdikleri Zararlardan Sorumluluğu
3. Donatanın Deniz Kirlenmesinden Sorumluluğu
4. Deniz Hukukunda Donatanın Sınırlı Sorumluluğu
2§Donatma İştiraki
I. Tanımı
II. Donatma İştirakinin yönetimi
III. Paydaş Donatanların Sorumluluğu
IV. Donatma İştirakinin Sona Ermesi
3§Deniz Alacakları için Sorumluluğun Sınırlanması
I. SORUMLULUĞUNU SINIRLAMA HAKKINA SAHİP OLAN ŞAHISLAR
II. SORUMLULUĞUN SINIRLANABİLECEĞİ ALACAKLAR
III. SORUMLULUĞUN SINIRLANAMAYACAĞI ALACAKLAR
IV. SORUMLULUĞU SINIRLAMA HAKKININ KALKMASI
V. SORUMLULUĞUN SINIRLANMASINDA SİSTEM

Dördüncü Bölüm
GEMİ ADAMLARI
1.Kaptan
I. Kaptanın Görevleri
II. Kaptanın Yetkileri
1. Kaptanın Donatanı Temsil Yetkisi
2. Kaptanın Taşıyanı Temsil Yetkisi
3. Kaptanın Yükle İlgilileri Temsil Yetkisi
III. Kaptanın Sorumluluğu
2.Gemi Adamları
I. EĞİTİM, YETERLİK VE BELGELENDİRME
II. Deniz İş Hukuku Bakımından

Beşinci Bölüm
DENİZ TİCARETİ
SÖZLEŞMELERİ
1.Gemi Kira Sözleşmesi
I. GENEL OLARAK
II. TANIMI, TÜRLERİ VE UYGULANACAK HÜKÜMLER
III. KURULMASI VE TARAFLARI
IV. SİCİLE ŞERH
V. KİRAYA VERENİN HAKLARI VE BORÇLARI
VI. KİRACININ HAKLARI VE BORÇLARI
VII. ZAMANAŞIMI
2.Zaman Çarteri Sözleşmesi
I. TANIMI, KURULMASI VE TARAFLARI
II. TAHSİS EDENİN HAKLARI VE BORÇLARI
III. TAHSİS OLUNANIN HAKLARI VE BORÇLARI
IV. ZAMANAŞIMI
3.Navlun Sözleşmesi
3.1§Tanımı, Kurulması, Tarafları ve Türleri
I. TANIMI VE UNSURLARI
1. Eşya taşımanın üstlenilmesi
2. Deniz yoluyla taşıma
3. Taşıma işinin bir gemi ile yapılması
4. Taşıyanın eşyanın zilyetliğini elde etmiş olması
5. Taşıma işinin bir ücret (navlun) karşılığında yapılması
II. NAVLUN SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI VE İLGİLİ ŞAHISLAR
1. Taşıyan
2. Fiili taşıyan
3. Taşıtan
4. Yükleten
5. Gönderilen
III. Navlun Sözleşmesinin TÜRLERİ
1. Yolculuk Çarteri Sözleşmesi - Kırkambar Sözleşmesi
2. Alt navlun - Asıl navlun sözleşmeleri
IV. Navlun Sözleşmesinin Kurulması
3.2.Navlun Sözleşmesinin İfası
I. SÖZLEŞMEDE KARARLAŞTIRILAN GEMİNİN KULLANILMASI
II. GEMİNİN YOLCULUĞA HAZIRLANMASI
1. Denize elverişlilik
2. Yola elverişlilik
3. Yüke elverişlilik
III. GEMİNİN ZAMANINDA YÜKLEME LİMANINDA HAZIR BULUNDURULMASI
IV. YÜKLEME
V. TAŞITAN VE YÜKLETENİN YÜKÜ USULÜNE UYGUN OLARAK YÜKLEME GÖREVİ
VI. YÜKLEME İÇİN BEKLEME SÜRELERİ
1. Yolculuk çarteri sözleşmeleri
2. Kırkambar sözleşmeleri
VII. GEMİNİN YOLCULUĞU VE BOŞALTMA
1. Yolculuk
2. Boşaltma İçin Bekleme Süresi
3.3.Denizde Taşıma Senetleri
I. Konişmento
1. Tanımı
2. Konişmentonun Türleri Ve Düzenlenmesi
3. Konişmentonun Şekli Ve İçeriği
4. Konişmentonun Niteliği
5. Konişmentonun İşlevleri
II. DİĞER DENİZDE TAŞIMA SENETLERİ
3.4.Taşıyanın Sorumluluğu
I. Genel Olarak
1. Uluslararası Sözleşmeler
2. Türk Ticaret Kanunu
II. Sorumluluk sebepleri
1. Geminin Başlangıçta Denize, Yola Ve Yüke Elverişsiz Olması
2. Eşyanın Zıya Veya Hasara Uğraması Ya Da Geç Teslimi
III. Eşyanın İncelenmesi ve Bildirim
1. İnceleme
2. Bildirim
IV. Taşıyanın Sorumluluğunu sınırlandırma hakkı ve bu hakkın kaybı
1. Sorumluluk sınırları
2. Sınırlı sorumluluktan yararlanma hakkının kaybı
V. TAŞIYANIN VE ADAMLARININ AKİT DIŞI SORUMLULUĞU
VI. Yükün Zıya veya Hasarından ya da geç tesliminden Doğan Dava Hakkının Düşmesi
VII. Zamanaşımı
VIII. Taşıyanın Sorumluluğuna dair Emredici Hükümler ve uygulanmadığı haller
1. Emredici hükümler
2. Emredici hükümlerin uygulanmadığı haller
IX. TAŞIMANIN İCRASININ FİİLİ TAŞIYANA BIRAKILMASI HALİNDE TAŞIYAN VE FİİLİ TAŞIYANIN SORUMLULUĞU
1. Fiili taşıyan kavramı
2. Taşımanın icrasının fili taşıyana bırakıldığı hallerde taşıyanın ve fiili taşıyanın sorumluluğu
3.5.Taşıyanın Hakları
I. NAVLUN VE DİĞER ALACAKLAR
II. eşyanın zıyaa veya hasara uğramasının Navlun Alacağına Etkisi
1. Eşyanın hasara uğraması
2. Eşyanın zıyaa uğraması
III. Navlun Borçlusu
IV. Taşıyanın HAPİS HAKKI
3.6.Navlun Sözleşmesinin Sona Ermesi
I. Navlun Sözleşmesinin Hükümden Düşmesi
1. Geminin zayi olması
2. Eşyanın zayi olması
II. Taşıtan veya Taşıyanın Belirli Kanuni Sebeplere Dayanarak Navlun Sözleşmesini Feshetmesi
III. TAŞITANIN NAVLUN SÖZLEŞMESİNİ FESHETMESİ
4.Deniz Yoluyla Yolcu Taşıma Sözleşmesi
I. Genel Olarak
II. Tanımı
III. Sözleşmenin Kurulması, niteliği ve Tarafları
1. Kurulması
2. Niteliği
3. Tarafları
4. Bagaj
IV. Yolcunun hakları ve yükümlülükleri
V. TAŞIYANIN HAKLARI VE BORÇLARI
1. Taşıyanın hakları
2. Taşıyanın borçları
VI. Taşıyanın Sorumluluğu
1. Yolcunun ölümü veya yaralanmasından sorumluluk ve sınırı
2. Bagajın zıya veya hasara uğramasından ya da geç teslim edilmesinden sorumluluk ve sınırı
3. Taşımanın kısmen veya tamamen fiili taşıyana bırakılması halinde taşıyanın ve fiili taşıyanın sorumluluğu
4. Sınırlı sorumluluktan yararlanma hakkının kaybı
VII. ZAMANAŞIMI

Altıncı Bölüm
DENİZ KAZALARI
1.Müşterek Avarya
I. MÜŞTEREK Avarya Kavramı
II. Müşterek Avaryanın Tarihçesi
III. Müşterek Avaryaya uygulanacak hükümler
IV. MÜŞTEREK AVARYANIN TANIMI VE UNSURLARI
1. Gemi ve yükün müşterek bir deniz sergüzeştine atılmış olması
2. Gemi ve yükün müşterek bir tehlike ile karşılaşmış olması
3. Müşterek tehlikeden gemi ve yükü korumak maksadıyla fevkalade bir fedakarlık veya fevkalade bir masraf yapılmış olması
4. Fedakarlığın iradi bir şekilde yapılması
5. Fedakarlık hareketinin makul olması
6. Faydalı netice
V. Müşterek Avaryaya Giren Zarar ve Masraflar
VI. İkame Masrafları
VII. Başlıca Müşterek Avarya Tipleri
1. Denize yük atılması
2. Karaya oturtma
3. Yüzdürmede makine ve kazanlara verilen zarar
4. Hafifletme
5. Yangın söndürme müşterek avaryası
6. Barınma
7. Muvakkat tamir müşterek avaryası
8. Kurtarma
VIII. Dispeç
2.Çatma
I. Genel Olarak
II. Çatmaların Uluslararası Alanda Düzenlenmesi
III. Çatmanın Tanımı ve Unsurları
IV. Çatmada HUKUKİ SORUMLULUK
V. ÇATMA HÜKÜMLERİNDE SORUMLULUK
1. Kusursuz çatma
2. Kusurlu çatma
VI. Kıyasen veya Vasıtalı Çatma
3.Kurtarma
I. Genel Olarak
II. KURTARMANIN ULUSLARARASI ALANDA DÜZENLENMESİ
III. Kurtarmanın Unsurları
1. Su aracı veya diğer eşyanın kurtarılmasına yönelik faaliyet
2. Su aracı veya diğer eşyanın, seyrüsefere elverişli sularda tehlikeye maruz kalmış olması
3. Kurtarma faaliyetinde bulunulmuş olması
4. Faydalı sonuç elde edilmiş olması
IV. KURTARMA ÜCRETİ
V. Kurtarma sözleşmesi
VI. ÖZEL TAZMİNAT
VII. Kurtarma Ücretinin borçlusu, alacaklısı, ödenmesi ve teminatı
1. Borçlular
2. Alacaklılar
3. Kurtarma ücreti hakkının kaybedilmesi
4. Kurtarma ücretinin ödenmesi
5. Kurtarma ücreti için rehin ve hapis hakkı
6. Zamanaşımı
VIII. insan kurtarma

EKLER
EK-I: Deniz Alacaklarına Karşı Mesuliyetin Sınırlandırılması Hakkında 1976 Tarihli Milletlerarası Sözleşme
EK-II: Deniz Alacaklarına Karşı Mesuliyetin Sınırlandırılması Hakkında 1976 Tarihli Milletlerarası Sözleşmeyi Tadil Eden 1996 Protokolü
EK-III: 1992 Petrol Kirliliğinden Doğan Zararın Hukuki Sorumluluğu ile İlgili Uluslararası Sözleşme
EK-IV: 1992 Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslararası Fonun Kurulması ile İlgili Uluslararası Sözleşme
EK-V: 2004 York-Anvers Kuralları

Bibliyografya

 

"Çarter sözleşmesi günlük denizcilik piyasasında çok önemli bir yer tutan, gemilerin istihdam edilmesini ön plana çıkaran bir akit türüdür, bu sayede gemiler yük taşımak için tahsis edilebilmektedirler. Konteyner taşımacılığına konu olan kırkambar (liner) türü sözleşmeler konumuz dışında kalmaktadır, zira bu tür sözleşmelerde gemi tahsis edilmemekte ve sadece taşınacak olan yük ön plana çıkarılmaktadır.
Kitabın yazılması sırasında ağırlıklı olarak New York Produce Exchange (NYPE) 46 ve 93 çarterpartileri göz önüne alınmıştır. Bunun yanında kitabın sonunda ayrı bir bölüm Bimco önderliğinde yapılan çalışmaların sonucunda hazırlanan ve piyasaya sunulan NYPE 2015 çarterpartisine ayrılmıştır. Ayrıca özellikleri gereği Baltime, Ropaxtime, Shelltime ve Bptime gibi çarterpartilerde gözden ırak tutulmamaya çalışılmışlardır.
Birinci cilt için de geçerli olduğu gibi, deniz hukuku alanında ağırlıklı olarak geçerli olan hukuk İngiliz Hukudur, bundan dolayı kitabın hazırlanmasında ve yazılmasında birinci planda adı geçen hukuka yer verilmiştir. İngiliz Hukuku içtihatlara dayanan bir hukuk sistemi olduğundan dolayı, kitabımızda sıklıkla uygulamaya yön veren İngiliz mahkeme kararları da izah edilmeye çalışılmıştır.
Kabul etmek gerekir ki, çarter sözleşmeleri üzerinde bu denli derin bir inceleme yapan bir kişi olarak Bimco Dökümantasyon komitesinde yıllardır Türkiye’yi gururla temsil etmemin büyük faydası olmuştur. Bu sayede bir çok çarterpartiyi yakından inceleme fırsatım oldu, bazı çarterpartilerin ise (alt komitede yer almak sureti ile) bizzat yazılması hususunda doğrudan doğruya katkım oldu.
Birinci cilt ikinci baskı çıktıktan sonra ise, hedef çarter sözleşmeleri serimizin üçüncü ve son cildini yazmak olacaktır. Buradaki konular ise ağırlıklı olarak bareboatcharter, consecutive charter, contract of affreightment ve triptime charter olacaktır. Bu kitabın son bölümünde, çarter sözleşmeleri ile yan yana yürüyen ve bir çok bakımdan bağlantılı olan gemi yönetim sözleşmelerini de eklemenin okuyucu ve kitabın hedeflerinin genişletilmesi bakımından doğru olacağı fikrindeyim. " (Tanıtım Yazısı)

İçindekiler

• Zaman Çarteri Sözleşmesi ve Hukuki Mahiyet
• Tarafların Borç ve Yükümlülükleri
• Zaman Çarteri Sözleşmesinin İfa Edilmesi
• Sorumluluk
• Sözleşmenin Sona Ermesi
• Diğer Hususlar

 

Bu kitab ile, Deniz Ticareti Hukuku’nun, hukuk fakültelerimizde, İstanbul Hukuk Fakültesi’nin Deniz Ticareti, Hava ve Sigorta Hukuku kürsülerinin pîrleri, hocalarımız, ustalarımız tarafından belirlenmiş olan klasikleşmiş sınırları içinde okutulan konularını içeren, genel amaçlı, çalışmalarımız tamamlanmış olmaktadır.
Diğer bir ifade ile, TK.’nun, Deniz Ticareti başlıklı Beşinci Kitabı’nda kapsanmış bulunan konuların, I. Cilt’te yer verdiklerimizin dışında kalanlarını da, belli bir çerçeve içinde olmak kaydı ile, incelemeye çalıştık. Ancak ‘Denizyolu ile Yolcu Taşıma Sözleşmesi’ni düzenleyen maddelere yer vermedik, çünkü, uygulamada denizyolu ile yolcu taşınmasına çok seyrek olarak rastlanılmaktadır; kurvaziyer seferler olarak anılan faaliyet ise, standart yolcu taşıma sözleşmesinden çok, karışık muhtevalı akit niteliğindeki sözleşmelerin çerçevesinde yapılmaktadır. Bununla beraber, icab ettiği yerlerde yolcu taşıma sözleşmesine ilişkin hükümlere temas ettik.
Bir de, alanımızın dışında kaldığı için, Cebrî İcraya İlişkin Özel Hükümler başlıklı Sekizinci Kısım’daki hükümlere değinmeyi doğru bulmadık.
Gerek I. ciltte, gerekse de bu II. ciltte, muhakkak ki, bazı eksiklikler ve hatalar bulunmaktadır ... errare humanum est ... ignoscere divinum.Eksiklerin tamamlanması, hataların giderilmesi, biraz da meslektaşlarımızın ikazları ile mümkün olabilecektir.
İncelemelerimizin büyük bir kısmını, Swansea Üniversitesi’nin bünyesindeki Institute of International Shipping and Trade Law’un kütüphanesinde yaptık. Bu imkânı sağlayan Enstitü Müdürü aziz dostum ve meslektaşım Prof. Dr. Barış Soyer’e ve Enstitü’nün değerli mensuplarına teşekkür borçluyum.

 

Çalışma, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu yürürlüğe girdikten sonra, kurtarmaya ilişkin hükümlerinin, 1989 Kurtarma Konvansiyonu'nun tamamının iktibası suretiyle hazırlanmış olması sebebiyle, bu yeni hükümler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmayı yaparken, çoğunlukla İngiliz hukuku uygulaması ve akademik çalışmalardan yararlanılmış, Türk hukukundaki uygulamalar ile karşılaştırmalar yapılmıştır. İngiliz hukuku uygulaması, kurtarma ile ilgili olarak uluslararası sularda ve dünya denizlerinde gerçekleştirilen faaliyetlerde çoğunlukla LOF tip sözleşmelerin imzalanması ve bu sözleşmelerde de İngiliz hukuku ve İngiltere de tahkim maddelerinin bulunması sebebiyle, uyuşmazlıkların büyük çoğunluğunun İngiliz hukukuna göre çözümleniyor olması, TTK'na yeni giren bazı hükümlerin yorumlanmasında yol gösterici ve fikir verici olması açısından incelenmiştir.
(Önsöz'den)

GİRİŞ
1. Tarihsel Gelişim
2. Kurtarmanın Tanımı, Konusu ve Unsurları
3. Kurtaranın Hakları
4. Kurtarma Faaliyetinden Doğan Yükümlülükler
5. İnsan Kurtarma
6. 1989 Kurtarma Konvansiyonu ile İlgili Değişiklik Çalışmaları
7. Sonuç ve Öneriler
KAYNAKÇA

 

Deniz alacaklarına karşı sorumluluğun sınırlanması konusu, deniz ticaret hukukunun en önemli konularından birisidir. Milletlerarası alanda bu konuyu düzenlemek amacıyla akdedilmiş olan LLMC 76'nın, 6102 sayılı TTK’nın 1328.maddesi atfıyla Türk hukukunda doğrudan uygulanabilmesi, bu konunun Türk hukuku açısından incelenmesinde, bu sözleşmede benimsenen rejimin esas alınması gereğini doğurmuştur. İşbu incelemede ayrıca, Türkiye'nin taraf olduğu CLC 92 ile BUNKER 01'in ve halihazırda yürürlükte bulunmasalar da yürürlüğe girmeleri ve Türkiye'nin de taraf olması ihtimaline binaen, HNS 96 ile NAIROBI 07'nin, kapsamları dahilinde tesis olunan sorumluluğun sınırlanmasına uygulanabilecek hükümleri ile 6102 sayılı TTK'da sevk edilen tamamlayıcı hükümler de dikkate alınmışlardır. Deniz alacaklarına karşı sorumluluğun fon tesis etmek suretiyle sınırlanması mümkündür. Fon tesisi, deniz alacaklısı haklarının sahipleri için kusursuz sorumluluk ve mali güvenceden sonra üçüncü kademede güvence sağlamaktadır. Çalışmada bu nedenle, ilgili milletlerarası sözleşmelerin hükümleri ile Türk hukuku düzenlemeleri çerçevesinde; önce mali güvence temin yükümlülüğüne, daha sonra sınırlama fonunun esaslarına ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur. Başta LLMC 76 olmak üzere, deniz alacaklarına karşı sorumluluğun sınırlanmasına ilişkin hükümler sevk eden hiçbir milletlerarası sözleşme, bu kapsamda tesis olunacak ve paylaştırılacak sınırlama fonunun tabi olduğu usul hükümlerine yer vermemiştir. LLMC 76'nın 14.maddesi bu hususu açıkça taraf devlet ulusal hukuklarına bırakmıştır. Türk hukukunda bu yönde bir düzenlemeye ne müstakil bir kanun içerisinde, ne HMK'da ne de 6102 sayılı TTK'da yer verildiğinden, çalışmada; milletlerarası düzeyde yürütülen çalışmalar ile karşılaştırmalı hukuk incelemesi neticesinde elde edilen değerlendirmeler dikkate alınmak suretiyle, Türk hukuku için bu yönde sevk edilebilecek usul hükümleri önerilmişlerdir. Bu hususta, HMK ile İİK'nın ilgili maddeleriyle uyumun sağlanmasına da dikkat edilmiştir. Bu şekilde, sınırlama fonunu tesis ile paylaştırmakla yetkili ve görevli kılınan mahkemenin Türk mahkemesi olduğu durumlarda, yeknesak uygulamanın yerleşebilmesini sağlamak amacıyla; bu mahkemenin sınırlama fonunun tesisi ile paylaştırılmasında takip edeceği usulü öngörebilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada son olarak, kirlenme zararlarından doğan deniz alacaklısı haklarının sahiplerinin, bu alacakları ile ilgili olarak başvurabilecekleri ve kendilerine dördüncü ve hatta beşinci kademede güvence sağlayan uluslararası tazmin fonlarına ilişkin değerlendirmelere de yer verilmiştir. Bu kapsamda, uluslararası tazmin fonlarının; kuruluşlarına, tazmin yükümlülüklerine, aleyhlerine işletilebilecek yasal yollar ile halefiyet haklarına dikkat çekilmiştir.

§ 1. Giriş
I. Çalışmanın Konusu, Amacı ve Kapsamı
II. Çalışmanın Planı
Birinci Bölüm
Türk Hukukunda Deniz Alacaklarına Karşı Sorumluluğun Sınırlanması
§ 2. Deniz Alacakları
§ 3. Deniz Alacaklarına Karşı Sorumluluğun Sınırlanmasına Uygulanacak Türk Hukuku
I. İlgili Milletlerarası Sözleşmeler
II. 6102 Sayılı TTK’da Yer Alan Tamamlayıcı Hükümler
§ 4. Sorumluluklarını Sınırlama Hakkına Sahip Olan Kişiler
I. LLMC 76 ve 1996 Protokolü ile 2012 Değişiklikleri
II. CLC 69 ve CLC 92 ile 2000 Değişiklikleri
III. BUNKER 01
IV. HNS 96 ve 2010 Protokolü
V. NAIROBI 07
§ 5. Sınırlamaya Tabi Alacaklar
I. Gemide veya Geminin İşletilmesi yahut Kurtarma ve Yardım Faaliyetleri ile Doğrudan İlgili Olarak Gerçekleşen Ölüm, Yaralanma ile Her Türlü Eşya Ziya ve Hasarı ve Sair Bütün Zararlardan Doğan Alacaklar
II. Denizyolu ile Yapılan Yük, Yolcu ve Bagajlarının Taşınmasında Vaki Gecikmeden İleri Gelen Bütün Zararlardan Doğan Alacaklar
III. Sözleşmeden Doğmuş Olmayan Herhangi Bir Hakkın İhlalinden Kaynaklanan ve Geminin İşletilmesi Yahut Kurtarma ve Yardım Faaliyetleriyle Doğrudan İlgili Olarak Gerçekleşen Diğer Bütün Zararlardan Doğan Alacaklar
IV. Batmış, Enkaz Haline Gelmiş, Oturmuş veya Terk Edilmiş Bir Geminin İçinde Bulunan veya Bulunmuş Olan Şeyler de Dâhil Olmak Üzere, Yüzdürülmesi, Kaldırılması, İmha Edilmesi veya Zararsız Hale Getirilmesinden Doğan Alacaklar
V. Gemi Yükünün İmhası, Kaldırılması veya Zararsız Hale Getirilmesinden Doğan Alacaklar
VI. Sorumlu Kişinin LLMC 76 Uyarınca Sorumluluğunu Sınırlayabileceği Bir Zararı Önlemek veya Azaltmak İçin Alınan Tedbirler ve Bu Tedbirlerin Başkaca Sebep Oldukları Zararlar Yüzünden Sorumlu Kişiden Başka Bir Kimse Tarafından İleri Sürülen Alacaklar
§ 6. Sınırlamadan Hariç Bırakılan Alacaklar
I. LLMC 76 ve 1996 Protokolü ile 2012 Değişiklikleri
II. 6102 Sayılı TTK m. 1331
§ 7. Sınırlama Hakkını Kaldıran Hareketler
I. LLMC 76 ve 1996 Protokolü ile 2012 Değişiklikleri
II. CLC 69 ve CLC 92 ile 2000 Değişiklikleri
III. HNS 96 ve 2010 Protokolü
IV. 6102 Sayılı TTK m. 1343
§ 8. Alacakların Mahsubu
§ 9. Genel Sınırlar
I. LLMC 76 ve 1996 Protokolü ile 2012 Değişiklikleri
II. CLC 69 ve CLC 92 ile 2000 Değişiklikleri
III. HNS 96 ve 2010 Protokolü
IV. 6102 Sayılı TTK m. 1334
§ 10. Özel Sınırlar
I. 300 Tonilatodan Küçük Gemiler (6102 Sayılı TTK m. 1332)
II. Sondaj İşlemi Gemileri (6102 Sayılı TTK m. 1333)
III. Kılavuzlar için Sorumluluk Sınırı (6102 Sayılı TTK m. 1341)
§ 11. Yolcuların Alacaklarına Uygulanacak Sınırlar
§ 12. Hesap Birimi
I. LLMC 76 ve 1996 Protokolü ile 2012 Değişiklikleri
II. CLC 69 ve CLC 92 ile 2000 Değişiklikleri
III. HNS 96 ve 2010 Protokolü

§ 13. Alacaklılar Arasında Garame
§ 14. Bir Sınırlama Fonu Tesis Etmeksizin / Etmek Suretiyle Sorumluluğun Sınırlanması
I. LLMC 76 ve 1996 Protokolü ile 2012 Değişiklikleri
II. CLC 69 ve CLC 92 ile 2000 Değişiklikleri
III. HNS 96 ve 2010 Protokolü
IV. 6102 Sayılı TTK m. 1335

İkinci Bölüm
Mali Güvence Temin Etmek Yükümlülüğü ile Sınırlama Fonuna İlişkin Esaslar
§ 15. İlgili Milletlerarası Sözleşmeler
I. LLMC 76 ve 1996 Protokolü ile 2012 Değişiklikleri
II. CLC 69 ve CLC 92 ile 2000 Değişiklikleri
III. BUNKER 01
IV. HNS 96 ve 2010 Protokolü
V. NAIROBI 07
§ 16. İlgili Milletlerarası Sözleşmelerde Yer Alan Tanımlar
I. Gemi
II. Şahıs
III. Donatan
IV. Sicil Devleti
V. Petrol - Gemi Yakıtı - Tehlikeli ve Zararlı Maddeler-Enkaz
VI. Kirlenme Zararı
VII. Korunma Tedbirleri – Önleyici Tedbirler - Kaldırma

VIII. Geminin Tonilatosu
IX. Hadise – Olay – Deniz Kazası
§ 17. Mali Güvence Temin Etmek Yükümlülüğüne İlişkin Esaslar
I. İlgili Milletlerarası Sözleşmelerde Yer Alan Esaslar
II. İlgili Türk Hukuku Düzenlemelerinde Yer Alan Esaslar
§ 18. Sınırlama Fonuna İlişkin Esaslar
I. Sınırlama Fonunun Tesisi ve Faiz
II. Sınırlama Fonunun Paylaştırılması ve Halefiyet
III. Başkaca Takip Yapılmaması

Üçüncü Bölüm
Sınırlama Fonunun Tesisi ile Paylaştırılmasına İlişkin Usul İncelemesi
§ 19. LLMC 76’nın “Uygulanacak Kanun” Başlıklı 14.Maddesi
§ 20. CMI Tarafından Gerçekleştirilen Çalışmalar
I. CMI Raporu
II. Anket
III. Talimatlar
§ 21. Karşılaştırmalı Hukuk İncelemesi
I. İncelemede Dikkate Alınan Ulusal Düzenlemeler
II. Değerlendirme
I. Görevli ve Yetkili Mahkeme (6102 Sayılı TTK m.1348)
II. Yargılama ve Takip Giderleri (6102 Sayılı TTK m.1349)
§ 23. Türk Hukukunda Yer Alması Önerilen Düzenlemeler
I. Sınırlama İşlemlerine Başlanılması için Öngörülen Süre
II. Fonun Tesisine ve Delillerin İbrazına İlişkin Usul
III. Sınırlama Hakkına Karşı İtiraz
IV. Sınırlamanın Etkileri
V. Sorumluluğu Sınırlama Hakkının Kaybı
VI. Sorumluluğunu Sınırlama Talebinde Bulunan Kişinin Temin Etmesi Gereken Bilgi ve Belgeler
VII. Fona İlişkin Hususlar
VIII. Sınırlama İşlemlerinde Hak Düşürücü Süre
IX. Geç Katılımın Sonuçları
X. Taleplerin İncelenmeleri ve Fonun Paylaştırılması
XI. Talep Sahiplerinin Taleplerine Karşı İtirazlar
XII. Sınırlama İşlemleri ile Taleplerin Esasına İlişkin İşlemler Arasındaki İlişki
XIII. Birden Fazla Kişinin Sorumlu Olması
XIV. Birden Fazla Geminin Sorumlu Olması
XV. Halefiyet
XVI. Alacakların Mahsubu
XVII. Kısmen Karşılanan Talepler
Dördüncü Bölüm
Uluslararası Tazmin Fonlarına İlişkin Esaslar
§ 24. İlgili Milletlerarası Sözleşmeler
I. FUND 71 ve FUND 92 ile 2000 Değişiklikleri
II. 2003 Protokolü
III. HNS 96 ve 2010 Protokolü
§ 25. İlgili Milletlerarası Sözleşmelerde Yer Alan Uluslararası Tazmin Fonlarına Münhasır Tanımlar
I. Belirlenen Talep
II. Terminal Tesisi
III. Ton
IV. Katkı Petrolü – Fona Katkıda Bulunan Petrol – Katkıda Bulunan Yük
V. Alıcı
VI. Fon
VII. Fon Yöneticisi
§ 26. Uluslararası Tazmin Fonlarının Kuruluşları
§ 27. Uluslararası Tazmin Fonlarının Tazmin Yükümlülükleri
I. Uluslararası Tazmin Fonlarının Tazmin Yükümlülüklerinin Kapsamı
II. Uluslararası Tazmin Fonlarının Tazmin Yükümlülüklerinin Sınırları
III. Uluslararası Tazmin Fonlarının Tazmin Yükümlülüklerinin Ortadan Kalktığı Durumlar
§ 28. Uluslararası Tazmin Fonlarına Karşı İşletilebilecek Yasal Yollar
I. Uluslararası Tazmin Fonlarına Karşı Açılacak Davalarda Yetkili ve Görevli Mahkeme
II. Uluslararası Tazmin Fonlarının Türk Mahkemelerinde Açılan Davalara Katılmaları
§ 29. Uluslararası Tazmin Fonlarının Halefiyet Hakları
§ 30. Sonuç
EKLER

 

Çalışmanın konusunu "Fiili Taşıyıcı" (actual carrier) oluşturmaktadır. Taşıyıcı, taşıma sözleşmesinin kurulması ile üstlendiği taşıma işinin ifasını bizzat gerçekleştirebileceği gibi, alt taşıma sözleşmesiyle bir başka kişiye de bırakabilir. İşte taşıma hukukunda, asıl taşıma sözleşmesi gereği tazminat hakkına sahip asıl yükle ilgililerin, taşımayı fiilen gerçekleştiren alt taşıyıcıya doğrudan başvurabilmelerini sağlamak maksadıyla, söz konusu alt taşıyıcı, üstlendiği taşımayı kısmen dahi olsa gerçekleştirmesi şartıyla fiili taşıyıcı olarak kabul edilmiş, ayrıca kendine özgü bir sorumluluk rejiminin muhatabı haline getirilmiştir. Fiili taşıyıcı, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun hem taşıma işleri (m. 888) hem de deniz ticareti kitabında (m. 1191, 1248) özel olarak hükme bağlanmıştır. Türkiye'nin tarafı olduğu CIM (m. 27) ve Montreal Sözleşmesinde de (m. 39) fiili taşıyıcıya yer verilmiştir. Çalışmada, CMR de dahil olmak üzere, uluslararası anlaşmalarla karşılaştırma suretiyle, Türk taşıma hukuku bakımından fiili taşıyıcının tanımlanması ve kendine özgü sorumluluğunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu maksatla kaleme alınan eserde, taşıma sözleşmesine, navlun ve çarter sözleşmelerine, uçak kiralarına, asıl ve alt taşıma ilişkilerine, kimlerin fiili taşıyıcı sayıldığına, fiili taşıyıcının sorumluluğunun şartlarına ve fiili taşıyıcıya yöneltilen sorumluluk davasına değinilmiştir. Çalışmada esas olarak deniz, hava, kara ve demiryoluyla yapılan ulusal ve uluslararası eşya taşımaları incelenmiş olup, multimodal taşımalardan ve yolcu taşımalarından da yeri geldiğinde bahsedilmiştir.

 

İçindekiler

Navlun Sözleşmeleri

Konişmento

Taşıyanın Mesuliyeti

Taşıyanın Mesuliyetsizlik Halleri

Taşıyanın Mesuliyetinin Sınırı

Taşıyanın Mesuliyetinin Emredici Niteliği

Taşıyanın Hakları

Navlun Mukavelesinin Sona Ermesi

Gemi Kira Sözleşmeleri

Zaman Çarteri Sözleşmesi